çıkmak

Ayrıca bakınız: Çıkmak

Türkçe

Söyleniş

IPA: /t͡ʃɯcˈmac/

Heceleme

Heceleme: çık·mak

Yazılışlar

چيكماك‏

Eylem

çıkmak (üçüncü tekil şahıs geniş zaman çekimi çıkar) -ar

1. içeriden dışarıya varmak, gitmek

   Ortalık ağarırken bir arkadaşımla yorgun adımlarla konaktan çıktık. - F. R. Atay

2. elde edilmek, sağlanmak, istihsal edilmek

   Bu mülakatımızdan esaslı bir netice çıkmadı. - Atatürk

3. bir meslek veya bilim kurumunda okuyup yetişmek, mezun olmak

   Çiçeği burnunda subay çıkar çıkmaz, ben size bir emir eri bulurum. - H. Taner

4. bulunduğu yeri bırakıp başka yere geçmek, taşınmak, ayrılmak, ilgisini kesmek

   Yeni evimizden çıkıp eski evimize taşındık. - Y. Z. Ortaç

5. süresi dolduğunda ayrılmak

   Daireden çıkmak. Hastaneden çıkmak. Cezaevinden çıkmak.

6. yapılmak, yürümek

   Bu dairede işler kolay çıkmaz.

7. yetişecek ölçüde olmak

   Bu kumaştan bir palto çıkar mı?

8. eksilmek

   Dörtten iki çıkarsa iki kalır.

9. meydana gelmek

   Uygunsuz dediğim vakalardan biri bir salon oyunu yüzünden çıkmıştır. - R. N. Güntekin

10. sıyrılmak, ayrılmak

    Bebeğin patiği çıktı.

11. herhangi bir durumda olduğu anlaşılmak

    Borçlu çıkmak. Kârlı çıkmak. Alacaklı çıkmak.

12. bir durumla ilgili niteliklerini yitirmek, bir durumdan başka bir duruma geçmek

    Çok sonra öğrenecek bunu. Çok sonra, çocukluktan çıkıp kocaman adam olduktan sonra. - T. Dursun K

13. bir şeyin yukarısına doğru yürümek

    Uzun, dik merdivenli bir yokuşu çıktık. - R. H. Karay

14. bir inceleme, bir araştırma sonucu bulmak

    Sularda bakteri çıktı.

15. yetkili birinin makamına iş için gitmek

    Arsız ve aptal mahalle çocuğu rolüne çıkmıştı. - B. R. Eyuboğlu

16. talihine veya payına düşmek, isabet etmek, vurmak

    Arkadaşa piyango çıkmış. Bize yine gezi çıktı. Bu işten size de bir şey çıkar.

17. bir konu yetkililerce karara bağlanmak
18. mal olmak

    Bu ev dört milyara çıktı.

19. oyunda herhangi bir rolü oynamak

    Arsız ve aptal mahalle çocuğu rolüne çıkmıştı. - B. R. Eyuboğlu

20. bir yere ulaşmak, varmak

    Karşı kaldırıma geçtiler, sağa sola saptılar, demir yoluna çıktılar. - M. Ş. Esendal

21. karaya ayak basmak

    1919 senesi Mayıs'ının on dokuzuncu günü Samsun'a çıktım. - Atatürk

22. yayılmak, duyulmak

    Başından beri gazetelerde enstitü hakkında havadisler çıkıyordu. - A. H. Tanpınar

23. olmak, bulunmak, var olmak

    Bayramın son günü her iki kadının da işleri çıkmıştı. - O. C. Kaygılı

24. bir iddia ile ortalıkta görünmek

    Sen onun karşısına çapkın bir adam gibi çıktın. - P. Safa

25. yayılmak

    Lağımdan pis kokular çıkıyor.

26. karşı gelebilmek, boy ölçüşmek

    Güreşte ona çıkacak kimse yok.

27. buluşmak

    Kravatın boyası gömleğe çıktı.

28. binaya kat eklemek

    Evin ikinci katını çıkmadan havalar bozuldu.

29. bir sebeple bulunulan yerden ayrılmak

    Bu kahveden sıkıldın, ötekine çıkarsın, anladın mı? - M. Ş. Esendal

30. niteliği sonradan anlaşılmak

    Eyvah, bu da ötekiler gibi soysuz çıktı. - R. N. Güntekin

31. belirmek, tanınmak

    Bir ilçe belediye başkanı hepsinden açıkgöz çıktı. - M. İzgü

32. davranışta herhangi bir niteliği bulunmak

    Akıllı çıktı da arkadaşına uymadı.

33. yerinden oynamak

    Fukaranın hem sağ bileği çıkmış hem davulu patlamıştı. - R. N. Güntekin

34. görünür veya belli bir durumda bulunmak

    Tencerenin bakırı çıktı. Zayıflıktan kemikleri çıkmış.

35. oluşmak, olmak

    Fırtına çıkmak. Soğuk çıkmak.

36. piyasaya sürülmek
37. bitmek, büyümek, sürmek

    Ekinler çıkmaya başladı. Bıyığı çıktı.

38. verilmek

    Maaş çıkmak. Emir çıkmak.

39. ay veya mevsim geçmek

    Mart çıktı. Kış çıktı.

40. yeni yetişip satışa sunulmak

    Erik çıkmış. Çilek daha çıkmadı.

41. yükselmek, artmak

    Fiyatlar çıktı.

42. artırmak, fiyatı yükseltmek
43. sesini yükseltmek
44. büyük abdest bozmak
45. giderilmek, yok olmak

    Leke çıktı.

46. unutmak

    O söz benim hatırımdan çıkmadı.

47. Ay, Güneş görünmek

    Hava açılmış, ay çıkmıştı. - R. H. Karay

    Güneş seni ısıtmak için çıkıyordu. - Y. K. Karaosmanoğlu

48. yayımlanmak

    Yeni çıkmış Fransızca bir iki kitap bulunurdu. - Y. Z. Ortaç

49. gelmek

    Çok geçmeden haber çıkacağını kadınlık insiyakıyla derhâl sezmişti. - R. H. Karay

50. gerçekleşmek

    İnsanın her gördüğü rüya çıkmaz ya! - M. Ş. Esendal

51. bulunduğu yerden fırlamak, kopmak

    Arabanın direksiyonu çıkmak.

52. bir şeyin düzeni bozulmak, eskisinden daha değişik, kötü bir duruma girmek

    Ev, ev olmaktan çıktı.

53. flört etmek

    Sevim, senden başka bir kızla çıkmadım. - A. İlhan

54. erişmek, görmek

    Aklı başında ama sabaha çıkamayacağına kalıbımı basarım. - S. F. Abasıyanık

55. (mecaz) harcamak zorunda kalmak

    Paradan çıkmak. Bin liradan çıktım.

56. (-i) vermeye katlanmak

    Çık bakalım paraları!

Sözcük birliktelikleri

başına çıkmak bata çıka cıcığı çıkmak çıkmadık canda umut var çileden çıkmak çizmeden yukarı çıkmak dalıp çıkmak dediğinden çıkmak düzlüğe çıkmak ortaya çıkmak sütten çıkmış ak kaşık

Çeviriler

• Almanca: herausgehen (de), hinausgehen (de): (kısaca) rausgehen (de), weggehen (de), ausgehen (de)
• Arnavutça: [Girdi?]tpos
• Azerice: çıxmaq (az)
• Çekçe: vycházet (cs), vyjít (cs), odcházet (cs), odejít (cs)
• Eski Türkçe: agmak (tr), boluşmak (tr), çıkmak (tr)
• Fince: lähteä (fi), poistua (fi)
• Fransızca: sortir (fr), partir (fr), s’en aller (fr)
• İngilizce: come out (en), exit (en), leave (en), go out with (en)
• İsveççe: gå ut (sv)

• Kürtçe: [Girdi?]tpos
• Norveççe: gå ut (no)
• Tatarca: çığu (tt)
• Türkmence: çykmak (tk)

Karşıt anlamlılar

• çıkmamak, girmek

Türetilmiş kavramlar

• battıçıktı, zıpçıktı

Kaynakça

• Türk Dil Kurumu: "çıkmak"

Eski Türkçe

Bu sözcüğün, biçim ve içerik olarak Vikisözlük standartlarına ulaşması için elden geçirilmesi gerekmektedir.

Madde düzenleme ve Vikisözlük standartları ile ilgili bilgi
Bu sözcükte ayrıca şu sorunlar da bulunmaktadır:

• Bu söz(cük), ait olduğu dilin kullandığı Eski Türkçe alfabesinde yazılmamıştır.

Düzenleme yapıldıktan sonra bu not silinmelidir.

Eylem

[1] çıkmak

[2] nemlenmek

[3] çekerek bağlamak

Yazılışlar

چيكماك‏