düzen

Türkçe

Söyleniş

IPA^(anahtar): dyˈzen

Heceleme: dü‧zen

Ad

düzen (belirtme hâli düzeni, çoğulu düzenler)

1. belli yöntem, ilke veya yasalara göre kurulmuş olan durum, uyum, nizam, sistem

   Bilhassa toprak ve silah meselelerinin bir düzene konmasını, hem de tezelden istediler." - F. Otyam

2. soyut ve somut nesnelerin sıraya, hedefe, maksada göre sıralanması, konsept
3. tertip, yerleştirme

   Evin en bozuk düzeninde bile hastalığa mahsus birtakım aletler vardır. - R. N. Güntekin

4. bir devletin belli başlı ilkeleri bakımından idarede tuttuğu yol, yönetim biçimi, rejim
5. (mecaz) bir kimseye, bir kuruluşa karşı toplu olarak alınan gizli karar, dolap, komplo
6. topluca ve gizlice yürütülen herhangi bir plan, dolap, komplo
7. dolap, hile

   Hile, düzen dağarcığından elbette yeni bir şey bulup çıkaracak. - E. E. Talu

8. (müzik) müzik aletlerinde ses ayarı, akort
9. (toplum bilimi) toplumsal bir yapı içinde ögelerin bütüne, bütünün ögelere ve ögelerin birbirlerine göre ilişkileri

   Orta hâlli ailelerin kurduğu bu düzende herkesin bacası tüten, kapısı çalınan bir evi var. - N. Meriç

10. alet edevat takımı
11. bez dokuma tezgâhı

Çekimleme

düzen adının çekimi

		tekil	çoğul
yalın		düzen	düzenler
belirtme		düzeni	düzenleri
yönelme		düzene	düzenlere
bulunma		düzende	düzenlerde
ayrılma		düzenden	düzenlerden
tamlayan		düzenin	düzenlerin
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	düzenim	düzenlerim
	belirtme	düzenimi	düzenlerimi
	yönelme	düzenime	düzenlerime
	bulunma	düzenimde	düzenlerimde
	ayrılma	düzenimden	düzenlerimden
	tamlayan	düzenimin	düzenlerimin
2. tekil	yalın	düzenin	düzenlerin
	belirtme	düzenini	düzenlerini
	yönelme	düzenine	düzenlerine
	bulunma	düzeninde	düzenlerinde
	ayrılma	düzeninden	düzenlerinden
	tamlayan	düzeninin	düzenlerinin
3. tekil	yalın	düzeni	düzenleri
	belirtme	düzenini	düzenlerini
	yönelme	düzenine	düzenlerine
	bulunma	düzeninde	düzenlerinde
	ayrılma	düzeninden	düzenlerinden
	tamlayan	düzeninin	düzenlerinin
1. çoğul	yalın	düzenimiz	düzenlerimiz
	belirtme	düzenimizi	düzenlerimizi
	yönelme	düzenimize	düzenlerimize
	bulunma	düzenimizde	düzenlerimizde
	ayrılma	düzenimizden	düzenlerimizden
	tamlayan	düzenimizin	düzenlerimizin
2. çoğul	yalın	düzeniniz	düzenleriniz
	belirtme	düzeninizi	düzenlerinizi
	yönelme	düzeninize	düzenlerinize
	bulunma	düzeninizde	düzenlerinizde
	ayrılma	düzeninizden	düzenlerinizden
	tamlayan	düzeninizin	düzenlerinizin
3. çoğul	yalın	düzeni düzenleri
	belirtme	düzenini düzenlerini
	yönelme	düzenine düzenlerine
	bulunma	düzeninde düzenlerinde
	ayrılma	düzeninden düzenlerinden
	tamlayan	düzeninin düzenlerinin

Türetilmiş kavramlar

• düzence, düzenci, düzencik, düzenken, düzenle, düzenli, düzense, düzensiz

Çeviriler

nizam

• Almanca: Ordnung (de) d
• Arapça: نِظَامٌ‎ (ar) e (niẓāmün), تَرْتِيبٌ‎ (ar) e (tartībün)
• Azerice: sistem (az), tərtib (az)
• Fince: järjestys (fi)
• İngilizce: layout (en), order (en)
• İsveççe: ordning (sv)
• Kırgızca: sistema (ky), tartip (ky), tüzülüş (ky)
• Norveççe: orden (no) e
• Özbekçe: firib (uz), nizom (uz), tartib (uz), tuzum (uz)
• Rusça: порядок (ru) (poryadok), устройство (ru) (ustroystvo), общественный строй (ru) (obşçestvennıy stroy), режим (ru) (rejim)
• Yunanca: αρμονία (el) (armonía), χόρδισμα (el) (chórdisma), είδος χορδίσματος (el) (eídos chordísmatos), ντουζένι (el) (douzéni)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumu: "düzen"