düzen

Türkçe

Söyleniş

IPA: dyˈzen

Heceleme

Heceleme: dü·zen

Ad

düzen (belirtme hâli düzeni, çoğulu düzenler) -ni

1. belli yöntem, ilke veya yasalara göre kurulmuş olan durum, uyum, nizam, sistem

   Bilhassa toprak ve silah meselelerinin bir düzene konmasını, hem de tezelden istediler." - F. Otyam

2. soyut ve somut nesnelerin sıraya, hedefe, maksada göre sıralanması, konsept
3. tertip, yerleştirme

   Evin en bozuk düzeninde bile hastalığa mahsus birtakım aletler vardır. - R. N. Güntekin

4. bir devletin belli başlı ilkeleri bakımından idarede tuttuğu yol, yönetim biçimi, rejim
5. (mecaz) bir kimseye, bir kuruluşa karşı toplu olarak alınan gizli karar, dolap, komplo
6. topluca ve gizlice yürütülen herhangi bir plan, dolap, komplo
7. dolap, hile

   Hile, düzen dağarcığından elbette yeni bir şey bulup çıkaracak. - E. E. Talu

8. (müzik) müzik aletlerinde ses ayarı, akort
9. (toplum bilimi) toplumsal bir yapı içinde ögelerin bütüne, bütünün ögelere ve ögelerin birbirlerine göre ilişkileri

   Orta hâlli ailelerin kurduğu bu düzende herkesin bacası tüten, kapısı çalınan bir evi var. - N. Meriç

10. alet edevat takımı
11. bez dokuma tezgâhı

Çeviriler

• Almanca: Ordnung (de) d
• Arapça:[1] نِظَامٌ‏‎ (ar) e (nizˤa:m), تَرْتِيبٌ‏‎ (ar) e (terti:b)
• Arnavutça: [[ç|sq|}}
• Azerice: sistem (az), tərtib (az)
• Baskça: [Girdi?]tpos
• Calo dili: [Girdi?]tpos
• Darice: [Girdi?]tpos
• Estonca: [Girdi?]tpos
• Ewe dili: [Girdi?]tpos
• Fince: järjestys (fi)
• Frizce: [Girdi?]tpos
• Hausaca: [Girdi?]tpos; layout (en), order (en)
• İnterlingua: [Girdi?]tpos
• İspanyolca: [Girdi?]tpos
• İsveççe: ordning (sv)
• İtalyanca: [Girdi?]tpos

• Katalanca: [Girdi?]tpos
• Kırgızca: sistema (ky), tartip (ky), tüzülüş (ky)
• Kürtçe: [Girdi?]tpos
• Mokşa dili: [Girdi?]tpos
• Norveççe: orden (no) e
• Özbekçe: firib (uz), nizom (uz), tartib (uz), tuzum (uz)
• Rusça: порядок (ru) (poryadok), устройство (ru) (ustroystvo), общественный строй (ru) (obşçestvennıy stroy), режим (ru) (rejim)
• Modern Yunanca: [[ç|el|αρμονία}}, [[ç|el|χόρδισμα}}, [[ç|el|είδος χορδίσματος}}, [[ç|el|ντουζένι}}

Türetilmiş kavramlar

• düzence, düzenci, düzencik, düzenken, düzenle, düzenli, düzense, düzensiz

Kaynakça

• Türk Dil Kurumu: "düzen"