dil

Vikisözlük sitesinden

Şuraya atla: kullan, ara

Bu madde 2007 yılında
18. ve 19. haftanın sözcüğüydü.

Konu başlıkları

1 Türkçe
- 1.1 Ad
2 Azerice
- 2.1 Ad
3 Gagavuzca
- 3.1 Ad
4 Kürtçe
- 4.1 Ad
5 Sahaca
- 5.1 Ad
6 Türkmence
- 6.1 Ad

Türkçe[değiştir]

Ad[değiştir]

Durum	Tekil	Çoğul
Yalın	dil	diller
Belirtme (-i)	dili	dilleri
Yönelme (-e)	dile	dillere
Bulunma (-de)	dilde	dillerde
Çıkma (-den)	dilden	dillerden
Tamlayan	dilin	dillerin
[1] Bir insanın dili

Anlamlar

[1] (organ) ağız boşluğunda, tatmaya, yutkunmaya, sesleri boğumlamaya yarayan etli, uzun, hareketli organ, tat alma organı

Ağzımı dolduran kocaman dil, kelimelere yer bırakmıyor ki... - Y. Z. Ortaç:[2] (dil bilimi) insanların iletişim kurmak için kullandıkları işaret sistemi

[3] (dil bilimi) çağa, gruba, yazara mahsus kelime hazinesi ve cümle bilgisi

[4] belli durumlara, mesleklere, konulara mahsus dil

[5] birçok âletin uzun, yassı ve çoğu hareketli bölümleri

[6] büyükbaş hayvanların haşlanıp pişirildikten sonra yenebilen dili

[7] ayakkabı bağlarının ayağı rahatsız etmemesini sağlayan ve bağ altına rastlayan saya parçası

[8] düşünce ve duyguları bildirmeye yarayan herhangi bir anlatım aracı

[9] (coğrafya) kıstak

[10] (denizcilik) makaraların ve bastikaların içine yerleştirilmiş olan, üzerinden geçirilen halatı istenilen yöne çevirmeye yarayan, çevresi oluklu, küçük döner tekerlek

[11] (müzik) bâzı üflemeli çalgılarda titreşerek ses çıkaran ince metal yaprak

[12] (askerlik) sorguya çekilmek için yakalanan esir

[13] (halk ağzı) (Adana) anahtar

Söyleniş

/dil/, çoğulu /dilˈleɾ/

Yazılışlar

دیل , دل

Heceleme

dil, çoğulu dil·ler

Deyimler

dil avcılığı

Kaynaklar

Türk Dil Kurumu

Türk Dilleri

Altayca: тил ^(alt) [til]
Azerice: dil ^(az)
Başkurtça: [[#Başkurtça|]] ^(ba)
Çağatayca: [[#Çağatayca|]] ^(chg)
Çuvaşça: [[#Çuvaşça|]] ^(cv)
Eski Türkçe: [[#Türkçe|]] ^(tr)
Gagavuzca: dil ^(gag)
Hakasça: тил ^(kjh) [til]
Karaçay Balkarca: til ^(krc)
Karakalpakça: til ^(kaa)
Karayca: [[#Karayca|]] ^(kdr)
Kazakça: тiл ^(kk), til ^(kk)
Kırımçakça: [[#Kırımçakça|]] ^(jct)

Kırım Tatarca: tîl ^(crh)
Kırgızca: тил ^(ky) [til]
Kumanca: [[#Kumanca|]] ^(qwm)
Kumukça: [[#Kumukça|]] ^(kum)
Nogayca: [[#Nogayca|]] ^(nog)
Özbekçe: til ^(uz)
Salarca: [[#Salarca|]] ^(slr)
Şorca: [[#Şorca|]] ^(cjs)
Tatarca: [[#Tatarca|]] ^(tt)
Türkmence: [[#Türkmence|]] ^(tk)
Tuvaca: [[#Tuvaca|]] ^(tyv)
Uygurca: تىل ^(ug) [til]
Yakutça: [[#Yakutça|]] ^(sah)

Çeviriler

Aari dili: [1] [[#Aari dili|]] ^(aiw)
Abazaca: [1] [[#Abazaca|]] ^(abq)
Abhazca: [1] [[#Abhazca|]] ^(ab)
Adigece: [1] [[#Adigece|]] ^(ady)
Afrikanca: [1] tong ^(af), [2] taal ^(af)
Akatça: [1] [[#Akatça|]] ^(akk)
Almanca: [1] Zunge ^(de) dişil, [2] Sprache ^(de) dişil
Amharca: [1] ምላስ ^(am)
Aragonca: [1] [[#Aragonca|]] ^(an)
Arapça: [1], [2] لسان ^(ar) eril [lisa:n]
Arnavutça: [1] [[#Arnavutça|]] ^(sq)
Arpitanca: [1] [[#Arpitanca|]] ^(frp)
Assam dili: [1] [[#Assam dili|]] ^(as)
Asturyasça: [1] llingua ^(ast)
Aşağı Almanca: [1] Spraak ^(nds)
Avarca: [1] [[#Avarca|]] ^(av)
Aymaraca: [1] [[#Aymaraca|]] ^(ay)
Bambara dili: [1] [[#Bambara dili|]] ^(bm)
Baskça: [1] [[#Baskça|]] ^(eu)
Bengalce: [1] ভাষা ^(bn)
Beyaz Rusça: [1] [[#Beyaz Rusça|]] ^(be)
Bislama dili: [1] [[#Bislama dili|]] ^(bi)
Bretonca: [1] teod ^(br) eril
Boşnakça: [1] jezik ^(bs) eril
Bulgarca: [1] {{çeviri|bg|език|m [ezik]
Buryatça: [1] [[#Buryatça|]] ^(bua)
Calo dili: [1] [[#Calo dili|]] ^(rmq)
Cava dili: [1] [[#Cava dili|]] ^(jv), [2] basa ^(jv)
Çeçence: [1] [[#Çeçence|]] ^(ce)
Çekçe: [1] [[#Çekçe|]] ^(cs), [2] jazyk ^(cs) eril
Çerokice: [1] [[#Çerokice|]] ^(chr)
Çince: [1] 舌 ^(zh) [shé], 舌頭 ^(zh) [shétou], 舌头 ^(zh) [shétou]
Danca: [1] tunge ^(da)
Darice: [1] [[#Darice|]] ^(prs)
Endonezce: [1] lidah ^(id)
Ermenice: [1] [[#Ermenice|]] ^(hy)
Ersya dili: [1] [[#Ersya dili|]] ^(myv)
Esperanto: [1] lango ^(eo)
Estonca: [1] keel ^(et)
Evenki dili: [1] [[#Evenki dili|]] ^(evn)
Ewe dili: [1] [[#Ewe dili|]] ^(ee)
Faroe dili: [1] [[#Faroe dili|]] ^(fo)
Farsça: [1] [[#Farsça|]] ^(fa)
Fiji dili: [1] [[#Fiji dili|]] ^(fj)
Fince: [1] kieli ^(fi), [2] kieli ^(fi), [11] kieli ^(fi)
Fransızca: [1] langue ^(fr) dişil
Friuli dili: [1] [[#Friuli dili|]] ^(fur)
Frizce: [1] tonge ^(fy)
Galce: [1] iaith ^(cy)
Galiçyaca: [1] [[#Galiçyaca|]] ^(gl)
Guarani dili: [1] [[#Guarani dili|]] ^(gn)
Gucaratça: [1] [[#Gucaratça|]] ^(gu)
Gürcüce: [1] [[#Gürcüce|]] ^(ka)
Hakasça: [1] [[#Hakasça|]] ^(kjh)
Hawaii dili: [1] alelo ^(haw)
Hausaca: [1] [[#Hausaca|]] ^(ha)
Hırvatça: [1] [[#Hırvatça|]] ^(hr)
Hintçe: [1] [[#Hintçe|]] ^(hi)
Hollandaca: [1] tong ^(nl) dişil, [2] taal ^(nl)
İbranice: [1] לשון ^(he) dişil [lashon], לינגואה ^(he)
İdo: [1] [[#İdo|]] ^(io)
İngilizce: [1] tongue ^(en), [2] language ^(en)
İnguşça: [1] [[#İnguşça|]] ^(inh)
İnterlingua: [1] lingua ^(ia)
İrlandaca: [1] [[#İrlandaca|]] ^(ga)
İskoçça: [1] [[#İskoçça|]] ^(gd)
İskoç İngilizcesi: [1] [[#İskoç İngilizcesi|]] ^(sco)
İspanyolca: [1] lengua ^(es) dişil
İsveççe: [1] tunga ^(sv), [2] språk ^(sv)
İsviçre Almancası: [1] [[#Almanca|]] ^(de)

İtalyanca: [1] lingua ^(it) dişil
İzlandaca: [1] [[#İzlandaca|]] ^(is)
Japonca: [1] 舌 ^(ja), した ^(ja) [shita], べろ ^(ja) [bero]
Kalmukça: [1] [[#Kalmukça|]] ^(xal)
Kaşupça: [1] [[#Kaşupça|]] ^(csb)
Katalanca: [1] [[#Katalanca|]] ^(ca)
Keçuva dili: [1] [[#Keçuva dili|]] ^(qu)
Kernevekçe: [1] [[#Kernevekçe|]] ^(kw)
Kmer dili: [1] [[#Kmer dili|]] ^(km)
Konkani dili: [1] [[#Konkani dili|]] ^(kok)
Korece: [1] 혀 ^(ko) [hyeo]
Korsikaca: [1] [[#Korsikaca|]] ^(co)
Kürtçe: [1] ziman ^(ku)
Latince: [1] lingua ^(la)
Lehçe: [1] język ^(pl) eril
Letonca: [1] [[#Letonca|]] ^(lv)
Lezgice: [1] [[#Lezgice|]] ^(lez)
Ligurya dili: [1] [[#Ligurya dili|]] ^(lij)
Limburgca: [1] spraok ^(li), [2] spraok ^(li)
Litvanca: [1] [[#Litvanca|]] ^(lt)
Lüksemburgca: [1] [[#Lüksemburgca|]] ^(lb), [2] Sprooch ^(lb)*Maasai dili: [1] [[#Maasai dili|]] ^(mas)
Macarca: [1] nyelv ^(hu)
Makedonca: [1] [[#Makedonca|]] ^(mk)
Malayalam dili: [1] [[#Malayalam dili|]] ^(ml)
Malayca: [1] [[#Malayca|]] ^(ms)
Malgaşça: [1] [[#Malgaşça|]] ^(mg)
Maltaca: [1] lingwa ^(mt)
Manksça [1] [[#Manksça|]] ^(gv)
Maorice: [1] [[#Maorice|]] ^(mi), [2] {{|mi|reo}}
Marathi dili: [1] [[#Marathi dili|]] ^(mr)
Mari dili: [1] [[#Mari dili|]] ^(chm)
Moğolca: [1] [[#Moğolca|]] ^(mn)
Mokşa dili: [1] [[#Mokşa dili|]] ^(mdf)
Moldovaca: [1] [[#Moldovaca|]] ^(mo)
Normanca: [1] [[#Normanca|]] ^(roa)
Norveççe: [1] tunge ^(no), [2] språk ^(no)
Oriya dili: [1] [[#Oriya dili|]] ^(or), [2] ଭାଷା ^(or)
Oksitanca: [1] [[#Oksitanca|]] ^(oc)
Osetçe: [1] [[#Osetçe|]] ^(os)
Pencapça: [1] [[#Pencapça|]] ^(pa)
Portekizce: [1] língua ^(pt) dişil*Reto Romanca: [1] [[#Reto Romanca|]] ^(rm)
Rumence: [1] limbă ^(ro) dişil, [2] limbă ^(ro) dişil
Rusça: [1] язык ^(ru) eril [jazyk], [2] язык ^(ru) eril
Sanskritçe: [1] [[#Sanskritçe|]] ^(sa)
Savahili dili: [1] [[#Savahili dili|]] ^(sw)
Sırpça: [1] језик ^(sr) eril [jezik]
Sarduca: [1] lingua ^(sc)
Sicilyaca: [1] [[#Sicilyaca|]] ^(scn)
Slovakça: [1] [[#Slovakça|]] ^(sk)
Slovence: [1] jezik ^(sl) eril
Somalice: [1] [[#Somalice|]] ^(so)
Sunda dili: [1] [[#Sunda dili|]] ^(su)
Şona dili: [1] [[#Şona dili|]] ^(sn)
Tacikçe: [1] [[#Tacikçe|]] ^(tg)
Tagalogca: [1] dila ^(tl)
Tamilce: [2] மொழி ^(ta)
Tayca: [1] [[#Tayca|]] ^(th)
Telugu dili: [1] [[#Telugu|]] ^(te)
Udmurtça: [1] [[#Udmurtça|]] ^(udm)
Ukraynaca: [1] [[#Ukraynaca|]] ^(uk), [2] мова ^(uk)
Urduca: [1] زبان ^(ur)
Venedikçe: [1] [[#Venedikçe|]] ^(vec)
Vepsice: [1] [[#Vepsice|]] ^(vep)
Vietnamca: [1] lưỡi ^(vi), ngôn ngữ ^(vi)
Volapük: [1] [[#Volapük|]] ^(vo)
Yahudi İspanyolcası: [1] lingua ^(lad)
Yorubaca: [1] [[#Yorubaca|]] ^(yo)
Yunanca: [1] γλώσσα ^(el) dişil
Zuluca: [1] [[#Zuluca|]] ^(zu)

Üst kavramlar

Alt kavramlar

[1] at dili, dana dili, domuz dili, sığır dili

[1] küçük dil

[2] Abazaca, Abhazca, Afarca, Agulca, Akince, Aleutçe, Almanca, Amhara, Amoy lehçesi, Aramice, Arapça, Arince, Arnavutça, Asanca, Aşanti, Asurca, Avarca, Aymara, Azerice, Babilce, Balice, Bambara, Başkırca, Batakça, Batı Kanada İnuitçesi, Batsça, Bece, Bemba, Beyaz Rusça, Birmanca, Boşnakça, Bretonca, Bulgarca, Buryatça, Cavaca, Cebuca, Çeçence, Çekçe, Çeremişçe, Çerkesçe, Çuang, Çupikçe, Çuvaşça, Danca, Dargice, Dinka, Dogon, Doğu Kanada İnuitçesi, Dzongka, Endonezce, Ermenice, Eski Mısır dili, Estonca, Eve, Even, Evenki, Faroece, Felemenkçe, Fijice, Fince, Fon, Fransızca, Fucien lehçesi, Fulani, Ga, Galce, Galiçya dili, Go, Golde, Grönland İnuitçesi, Grönlandca, Guamca, Habeşçe, Hakka lehçesi, Hantıca, Hausa, Havaice, Hint Grubu, Hırvatça, Hitit dili, İbo, İbranice, İfifik, İlokai, İngilizce, İnguşça, İnyupikçe, İrlandaca, İskoç dili, İspanyolca, İsveççe, İtalyanca, İzlandaca, Japonca, Kabiliya, Kalmukça, Kamboçça, Kantonca, Karaçayca, Karakalpakça, Karamajong, Karatay, Karelce, Karence, Katalanca, Kazakça, Kernevekçe, Ketçe, Khalka, Khasi, Kikenya, Kikongo, Kıptî dili, Kırgızca, Kiribatice, Kirundi, Komice, Korece, Korku, Kotça, Kpelle, Kumukça, Ladino, Lakça, Lamut, Laoca, Laponca, Latince, Lehçe, Letonca, Lezgice, Lidya dili, Likya dili, Lingala, Litvanyaca, Lolo, Luvi dili, Macarca, Makassarca, Makedonca, Malayca, Malgaşça, Mandarin, Mande, Mandinge, Mansice, Maori, Mariana Dili, Marice, Markizce, Masai, Miao dili, Mien Dili, Min lehçesi, Moğolca, Mon Dili, Moso, Mossi, Mundari, Nauruca, Ndebele, Nenetçe, Nogayca, Norveççe, Nubyaca, Nuer, Nunivak Çupikçesi, Nyanja, Odoma, Oroç, Özbekçe, Portekizce, Provensal, Prusça, Pumpokolca, Quechua, Retoromanşça, Ruandaca, Rumence, Rusça, Rutulca, Salarca, Samoaca, Samoyet, Şan, Santali, Sara, Şavya, Senufo, Serer, Sibirya Yupikçesi, Sidamo, Şilluk, Sırpça, Şloh, Slovakça, Slovence, Somalice, Şona, Songayca, Sotho, Sundaca, Supikçe, Süryanice, Svahili, Swazi, Tabasaranca, Tagalog, Tahitice, Tamaşek, Tayca, Tibetçe, Tigrece, Tigrina, Timorca, Tongaca, Tsahurca, Tswana, Tuareg, Türkçe, Türkmence, Tvi, Ubıhça, Ukraynaca, Umbundu, Uygurca, Vietnamca, Volofça, Wu lehçesi, Xhosa, Yakutça, Yao dili, Yidiş, Yoruba, Yuğca, Yunanca, Yupikçe, Zenet, Zulu

[2] sun'î diller: betik dili, biçimsel dil, makina dili, programlama dili, sunî dil (sun'î dil), yapay dil, yapısal dil

[2] tabii dil çeşitleri: akraba dil, ana dil, bitişken dil, bükünlü dil, çeviri dili, çevirici dili, çocuk dili, diplomatik dil, edebî dil, gizli dil, halk dili, halk dili, iltisaki dil, işaret dili, kayış dili, konuşma dili, konuşulan dil, kuş dili, ölçünlü dil, ölü dil, ortak dil, özel dil, resmî dil, standart dil, yabancı dil, yapay dil, yapma dil, yazı dili, yazın dili, yüksek dil

[2] tabii dil gruplaması: Algonkin dilleri, Altay dilleri, And-Ekvator dilleri, Avustronezya dilleri, Çin-Tibet dilleri, Dene-Yenisey dilleri, Dravid dilleri, Eskimo-Aleut dilleri, Ge dilleri, Güney Asya dilleri, Hami-Sami dilleri, Hint-Avrupa dilleri, Hivaro dili, Jivaro dili, İrokua dilleri, izole diller, Kafkas dilleri, Karib dilleri, Khoisan dilleri, Maskoke dilleri, Maya dilleri, Mişe-Zoke dilleri, Nijer-Kongo dilleri, Nil-Sahra dilleri, Oto-Mange dilleri, Paleo-Asya dilleri, Pano-Takana dilleri, Saliş dilleri, Siyu dilleri, Tay-Kaday dilleri, Tupi-Guarani dilleri, Ural dilleri, Uto-Aztek dilleri, Yuma-Koçimi dilleri

[2] tabii dil tipleri: analitik dil, çekimli dil, eklemeli dil, fiil-nesne dili, nesne-fiil dili, polisentetik dil, oligosentetik dil, sentetik dil, yalıtıcı dil

Atasözleri

Bıçak yarası onulur, dil yarası onulmaz, Dil ebsembaş esen, Dil yüreğin kepçesidir, Dilden gelen elden gelse her fukara padişah olur, Dilim seni dilim dilim dileyim, başıma geleni senden bileyim, El elden kalmaz, dil dilden kalmaz, El yarası onulur, dil yarası onulmaz, Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır

Deyimler

dil ağız vermemek, dil çıkarmak, dil dökmek, dil kemiği, dil öbeği, dil otu yemek, dil sürçmek, dil tutmak, dil uzatmak, dilden dile, dile düşmek, dile gelen ele gelir, dile gelmek, dile getirilmek, dile getirmek, dile vermek, dili açılmak, dili ağırlaşmak, dili alışmak, dili bir karış dışarı çıkmak, dili bir karış, dili boğazına akmak, dili çalmak, dili çözülmek, dili damağı kurumak, dili damağına yapışmak, dili dolaşmak, dili döndüğü kadar, dili dönmemek, dili durmak, dili durmamak, dili ensesinden çekilsin, dili kılıçtan keskin, dili kurusun, dili olsa da söylese, dili pabuç kadar, dili tutulmak, dili uzamak, dili varmamak, dili yanmak, dilin kemiği yok, dilinde tüy bitmek, dilinden anlamak, dilinden düşürmemek, dilinden kurtulamamak, diline dolamak, diline düşmek, diline kira istemek, diline pelesenk etmek, diline sağlam olmak, diline sağlık, diline takmak, diline virt etmek, dilini bağlamak, dilini değdirmemek, dilini eşek arısı soksun, dilini kedi mi yedi, dilini kesmek, dilini tutamamak, dilini tutmak, dilini yutmak, dilinin altında bir şey olmak, dilinin altındaki baklayı çıkarmak, dilinin cezasını ekmek, dilinin ucuna gelmek, dilinin ucunda, dilinin ucuyla, diliyle sokmak, diliyle tutulmak, dillerde dolaşmak, dillerde gezmek, dillere destan olmak, kürek kadar dili olmak, ona buna dil uzatmak

Sözcük birliktelikleri

Türetilmiş kavramlar

[*] dilce, dilci, dilken, dille, dilli, dilse, dilsi, dilsiz

Köken

(Eski Türkçe) دیل

Kaynaklar

Türk Dil Kurumu

Vikipedi maddesi: "dil"

Azerice[değiştir]

Ad[değiştir]

Anlamlar

[1] (dil bilimi) dil, lisan

[2] (organ) dil

Köken

(Eski Türkçe) دیل

Gagavuzca[değiştir]

Ad[değiştir]

Anlamlar

[1] (dil bilimi) dil, lisan

Köken

(Eski Türkçe) دیل

Kaynaklar

Etymological Dictionaries - Andras Rajki

Kürtçe[değiştir]

Ad[değiştir]

Anlamlar

[1] (organ) kalp, yürek

Sahaca[değiştir]

Ad[değiştir]

Anlamlar

[1] (dil bilimi) dil, lisan

[2] (organ) dil

Köken

(Eski Türkçe) دیل

Türkmence[değiştir]

Ad[değiştir]

Anlamlar

[1] (dil bilimi) dil, lisan

[2] (organ) dil

Köken

(Eski Türkçe) دیل

"https://tr.wiktionary.org/w/index.php?title=dil&oldid=1861116" adresinden alındı.