dönmek

Türkçe

Söyleniş

IPA^(anahtar): dønˈmec

Heceleme: dön‧mek

Eylem

dönmek (üçüncü tekil şahıs geniş zaman çekimi döner)

kendi çevresinde yada başka birşeyin etrafında hareket etmek
İçeride anahtarın acı bir gıcırtıyla döndüğünü duydum. - Yusuf Ziya Ortaç
geri gelmek, geri gitmek
Ertesi gün aynı yoldan Bodrum'a döndük. - Halikarnas Balıkçısı
yönelmek
Babam birdenbire bana döndü. - Sait Faik Abasıyanık
sapmak
Gülümseyerek bir köşeyi döndü. - Peyami Safa
bir şeyi andıracak duruma girmek, benzemek
Dikmen yolları, mabede adak için gidenlerin yollarına dönmüştü. - Aka Gündüz
sınıfta kalmak
Çocuk çalışmazsa bu yıl döner.
durumdan duruma geçmek, değişmek, olduğundan daha değişik bir durum almak, benzemek
'Erkekler tekaüt olunca çocuğa dönüyorlar. - Reşat Nuri Güntekin
belirli bir yerde dolaşmak
kendini bir yandan bir yana çevirmek
Yatağında sabaha kadar dönüp durdu.
yöneltilmek, düzene koyulmak, çekip çevrilmek
söz konusu etmek, hatırlamak
Biz yine onun gençliğine, lise öğretmeni olduğu zamana dönelim. - Haldun Taner
bırakılan bir konu veya işe başlamak
(mecaz) hileyle, gizlice yapılmak
Burada bir şeyler oluyor, bir şeyler dönüyor ama anlayamıyorum. - Refik Halit Karay
(din) inanç, din veya düşüncesini değiştirmek
Annesinin İtalyan Yahudisiyken döndüğünü söylemişti. - Ömer Seyfettin
kendi ekseni ya da başka bir şeyin çevresinde devinmek

Çekimleme

dönmek eyleminin çekimi

olumlu çekimler
			tekil			çoğul
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
bildirme (haber) kipleri	belirli geçmiş	basit	döndüm	döndün	döndü	döndük	döndünüz	döndüler
		hikaye	döndüydüm	döndüydün	döndüydü	döndüydük	döndüydünüz	döndüydüler
		rivayet	—	—	—	—	—	—
		şart	döndüysem	döndüysen	döndüyse	döndüysek	döndüyseniz	döndüyseler döndülerse
	belirsiz geçmiş	basit	dönmüşüm	dönmüşsün	dönmüş	dönmüşüz	dönmüşsünüz	dönmüşler
		hikaye	dönmüştüm	dönmüştün	dönmüştü	dönmüştük	dönmüştünüz	dönmüştüler
		rivayet	dönmüşmüşüm	dönmüşmüşsün	dönmüşmüş	dönmüşmüşüz	dönmüşmüşsünüz	dönmüşmüşler
		şart	dönmüşsem	dönmüşsen	dönmüşse	dönmüşsek	dönmüşseniz	dönmüşseler dönmüşlerse
	geniş	basit	dönerim	dönersin	döner	döneriz	dönersiniz	dönerler
		hikaye	dönerdim	dönerdin	dönerdi	dönerdik	dönerdiniz	dönerdiler
		rivayet	dönermişim	dönermişsin	dönermiş	dönermişiz	dönermişsiniz	dönermişler
		şart	dönersem	dönersen	dönerse	dönersek	dönerseniz	dönerseler dönerlerse
	şimdiki	basit	dönüyorum	dönüyorsun	dönüyor	dönüyoruz	dönüyorsunuz	dönüyorlar
		hikaye	dönüyordum	dönüyordun	dönüyordu	dönüyorduk	dönüyordunuz	dönüyordular
		rivayet	dönüyormuşum	dönüyormuşsun	dönüyormuş	dönüyormuşuz	dönüyormuşsunuz	dönüyormuşlar
		şart	dönüyorsam	dönüyorsan	dönüyorsa	dönüyorsak	dönüyorsanız	dönüyorsalar dönüyorlarsa
	gelecek	basit	döneceğim	döneceksin	dönecek	döneceğiz	döneceksiniz	dönecekler
		hikaye	dönecektim	dönecektin	dönecekti	dönecektik	dönecektiniz	dönecektiler
		rivayet	dönecekmişim	dönecekmişsin	dönecekmiş	dönecekmişiz	dönecekmişsiniz	dönecekmişler
		şart	döneceksem	döneceksen	dönecekse	döneceksek	dönecekseniz	dönecekseler döneceklerse
dilek (tasarlama) kipleri	istek	basit	döneyim	dönesin	döne	dönelim	dönesiniz	döneler
		hikaye	döneydim	döneydin	döneydi	döneydik	döneydiniz	döneydiler
		rivayet	döneymişim	döneymişsin	döneymiş	döneymişiz	döneymişsiniz	döneymişler
		şart	—	—	—	—	—	—
	şart	basit	dönsem	dönsen	dönse	dönsek	dönseniz	dönseler
		hikaye	dönseydim	dönseydin	dönseydi	dönseydik	dönseydiniz	dönseydiler
		rivayet	dönseymişim	dönseymişsin	dönseymiş	dönseymişiz	dönseymişsiniz	dönseymişler
		şart	—	—	—	—	—	—
	gereklilik	basit	dönmeliyim	dönmelisin	dönmeli	dönmeliyiz	dönmelisiniz	dönmeliler
		hikaye	dönmeliydim	dönmeliydin	dönmeliydi	dönmeliydik	dönmeliydiniz	dönmeliydiler
		rivayet	dönmeliymişim	dönmeliymişsin	dönmeliymiş	dönmeliymişiz	dönmeliymişsiniz	dönmeliymişler
		şart	dönmeliysem	dönmeliysen	dönmeliyse	dönmeliysek	dönmeliyseniz	dönmeliyseler dönmelilerse
	emir	basit	—	dön	dönsün	—	dönün dönünüz	dönsünler
		hikaye	—	—	—	—	—	—
		rivayet	—	—	—	—	—	—
		şart	—	—	—	—	—	—
olumsuz çekimler
			tekil			çoğul
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
bildirme (haber) kipleri	belirli geçmiş	basit	dönmedim	dönmedin	dönmedi	dönmedik	dönmediniz	dönmediler
		hikaye	dönmediydim	dönmediydin	dönmediydi	dönmediydik	dönmediydiniz	dönmediydiler
		rivayet	—	—	—	—	—	—
		şart	dönmediysem	dönmediysen	dönmediyse	dönmediysek	dönmediyseniz	dönmediyseler dönmedilerse
	belirsiz geçmiş	basit	dönmemişim	dönmemişsin	dönmemiş	dönmemişiz	dönmemişsiniz	dönmemişler
		hikaye	dönmemiştim	dönmemiştin	dönmemişti	dönmemiştik	dönmemiştiniz	dönmemiştiler
		rivayet	dönmemişmişim	dönmemişmişsin	dönmemişmiş	dönmemişmişiz	dönmemişmişsiniz	dönmemişmişler
		şart	dönmemişsem	dönmemişsen	dönmemişse	dönmemişsek	dönmemişseniz	dönmemişseler dönmemişlerse
	geniş	basit	dönmem	dönmezsin	dönmez	dönmeyiz	dönmezsiniz	dönmezler
		hikaye	dönmezdim	dönmezdin	dönmezdi	dönmezdik	dönmezdiniz	dönmezdiler
		rivayet	dönmezmişim	dönmezmişsin	dönmezmiş	dönmezmişiz	dönmezmişsiniz	dönmezmişler
		şart	dönmezsem	dönmezsen	dönmezse	dönmezsek	dönmezseniz	dönmezseler dönmezlerse
	şimdiki	basit	dönmüyorum	dönmüyorsun	dönmüyor	dönmüyoruz	dönmüyorsunuz	dönmüyorlar
		hikaye	dönmüyordum	dönmüyordun	dönmüyordu	dönmüyorduk	dönmüyordunuz	dönmüyordular
		rivayet	dönmüyormuşum	dönmüyormuşsun	dönmüyormuş	dönmüyormuşuz	dönmüyormuşsunuz	dönmüyormuşlar
		şart	dönmüyorsam	dönmüyorsan	dönmüyorsa	dönmüyorsak	dönmüyorsanız	dönmüyorsalar dönmüyorlarsa
	gelecek	basit	dönmeyeceğim	dönmeyeceksin	dönmeyecek	dönmeyeceğiz	dönmeyeceksiniz	dönmeyecekler
		hikaye	dönmeyecektim	dönmeyecektin	dönmeyecekti	dönmeyecektik	dönmeyecektiniz	dönmeyecektiler
		rivayet	dönmeyecekmişim	dönmeyecekmişsin	dönmeyecekmiş	dönmeyecekmişiz	dönmeyecekmişsiniz	dönmeyecekmişler
		şart	dönmeyeceksem	dönmeyeceksen	dönmeyecekse	dönmeyeceksek	dönmeyecekseniz	dönmeyecekseler dönmeyeceklerse
dilek (tasarlama) kipleri	istek	basit	dönmeyeyim	dönmeyesin	dönmeye	dönmeyelim	dönmeyesiniz	dönmeyeler
		hikaye	dönmeyeydim	dönmeyeydin	dönmeyeydi	dönmeyeydik	dönmeyeydiniz	dönmeyeydiler
		rivayet	dönmeyeymişim	dönmeyeymişsin	dönmeyeymiş	dönmeyeymişiz	dönmeyeymişsiniz	dönmeyeymişler
		şart	—	—	—	—	—	—
	şart	basit	dönmesem	dönmesen	dönmese	dönmesek	dönmeseniz	dönmeseler
		hikaye	dönmeseydim	dönmeseydin	dönmeseydi	dönmeseydik	dönmeseydiniz	dönmeseydiler
		rivayet	dönmeseymişim	dönmeseymişsin	dönmeseymiş	dönmeseymişiz	dönmeseymişsiniz	dönmeseymişler
		şart	—	—	—	—	—	—
	gereklilik	basit	dönmemeliyim	dönmemelisin	dönmemeli	dönmemeliyiz	dönmemelisiniz	dönmemeliler
		hikaye	dönmemeliydim	dönmemeliydin	dönmemeliydi	dönmemeliydik	dönmemeliydiniz	dönmemeliydiler
		rivayet	dönmemeliymişim	dönmemeliymişsin	dönmemeliymiş	dönmemeliymişiz	dönmemeliymişsiniz	dönmemeliymişler
		şart	dönmemeliysem	dönmemeliysen	dönmemeliyse	dönmemeliysek	dönmemeliyseniz	dönmemeliyseler dönmemelilerse
	emir	basit	—	dönme	dönmesin	—	dönmeyin dönmeyiniz	dönmesinler
		hikaye	—	—	—	—	—	—
		rivayet	—	—	—	—	—	—
		şart	—	—	—	—	—	—

Deyimler

ağlama duvarına dönmek, başı dönmek, deli danalar gibi dönmek, deliye dönmek, divaneye dönmek, dut yemiş bülbüle dönmek, eşekten düşmüş karpuza dönmek, keser döner, sap döner, gün gelir hesap döner

Sözcük birliktelikleri

Çeviriler

kendi çevresinde hareket etmek

Almanca: drehen (de)
Azerice: burulmaq (az), dönmək (az), qayıtmaq (az)
Eski Türkçe: tezginmek‎ (otk) (tezginmek), tönmek‎ (otk) (tönmek)
Fince: kiertää (fi), kääntyä (fi), pyöriä (fi), pyärähtää (fi)
Fransızca: tourner (fr)
İngilizce: turn (en)
İsveççe: svänga (sv)
Karaçay Balkarca: kayt (krc)
Norveççe: svinge (no)
Türkmence: döönmek (tk)

Kaynakça

Türk Dil Kurumuna göre "dönmek" maddesi

Atasözleri