iğne

Ayrıca bakınız: igne

Türkçe

İğne (1)

Arı iğnesi (2)

İğne (9)

Köken

Osmanlı Türkçesi ایگنه‎ (iğne) sözcüğünden devralındı, Eski Türkçe [alfabe isteniyor] (yigne).

Söyleniş

• IPA^(anahtar): /iː.ˈne/
• Heceleme: iğ‧ne

Ad

iğne (belirtme hâli iğneyi, çoğulu iğneler), sahiplik şekli iğne -si

1. (aletler, dikiş) dikiş dikmeye yarayan, ince, ucu sivri, bir ucunda iplik geçecek deliği bulunan çelik araç
   • "Nasıl olduğunu bir göster de usta olduğunu biz de görelim", diyerek misafirin eline, iplik geçirdiği iğneyi tutuşturuverirmiş. — Sâmiha Ayverdi
2. (zooloji) bazı böceklerin kendilerini savunmak için kullandıkları organ
   • Akrep iğnesi. Arı iğnesi.
3. İki şeyi birbirine tutturmaya yarar ince, uzun, ucu sivri, metal araç
   • Çengelli iğne. Toplu iğne.
4. Genellikle kadınların süs olarak elbiselerinin göğüs, yaka v.s. yerlerine taktıkları süs eşyası
5. toplu iğnenin süs olarak kullanılan, iri başlı, renkli türü
6. (araçlar) bazı araçların ucu sivri parçaları
   • Pusula iğnesi.
7. (balıkçılık) oltanın ucundaki küçük çengel
8. (bitki anatomisi) bitkilerde yumurtacıkla tepecik arasındaki sapçık
9. (tıp) kas veya damar yoluyla vücuda sıvı bir ilacı basınçla vermek amacıyla enjektör ucuna takılan, boru şeklinde, ucu keskin metal araç, enjektjör
10. (mecaz) Dokunaklı söz
11. (mecaz, ölçü birimleri) Hiç yoksa, çok küçük miktarda
    • Ayfer TUNÇ, 2014 Dünya Ağrısı, sayfa 163

      "Sinemacıların bıraktığı paradan Şükran'a iğne bile almadığını hatırladı."

Çekimleme

iğne adının çekimi

		tekil	çoğul
yalın		iğne	iğneler
belirtme		iğneyi	iğneleri
yönelme		iğneye	iğnelere
bulunma		iğnede	iğnelerde
ayrılma		iğneden	iğnelerden
tamlayan		iğnenin	iğnelerin
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	iğnem	iğnelerim
	belirtme	iğnemi	iğnelerimi
	yönelme	iğneme	iğnelerime
	bulunma	iğnemde	iğnelerimde
	ayrılma	iğnemden	iğnelerimden
	tamlayan	iğnemin	iğnelerimin
2. tekil	yalın	iğnen	iğnelerin
	belirtme	iğneni	iğnelerini
	yönelme	iğnene	iğnelerine
	bulunma	iğnende	iğnelerinde
	ayrılma	iğnenden	iğnelerinden
	tamlayan	iğnenin	iğnelerinin
3. tekil	yalın	iğnesi	iğneleri
	belirtme	iğnesini	iğnelerini
	yönelme	iğnesine	iğnelerine
	bulunma	iğnesinde	iğnelerinde
	ayrılma	iğnesinden	iğnelerinden
	tamlayan	iğnesinin	iğnelerinin
1. çoğul	yalın	iğnemiz	iğnelerimiz
	belirtme	iğnemizi	iğnelerimizi
	yönelme	iğnemize	iğnelerimize
	bulunma	iğnemizde	iğnelerimizde
	ayrılma	iğnemizden	iğnelerimizden
	tamlayan	iğnemizin	iğnelerimizin
2. çoğul	yalın	iğneniz	iğneleriniz
	belirtme	iğnenizi	iğnelerinizi
	yönelme	iğnenize	iğnelerinize
	bulunma	iğnenizde	iğnelerinizde
	ayrılma	iğnenizden	iğnelerinizden
	tamlayan	iğnenizin	iğnelerinizin
3. çoğul	yalın	iğnesi iğneleri
	belirtme	iğnesini iğnelerini
	yönelme	iğnesine iğnelerine
	bulunma	iğnesinde iğnelerinde
	ayrılma	iğnesinden iğnelerinden
	tamlayan	iğnesinin iğnelerinin

Alt kavramlar

aletler, dikiş

• ağ iğnesi,
• çatal iğne,
• çatallı iğne,
• çengel iğnesi,
• çengelli iğne,
• dikiş iğnesi,
• etamin iğnesi,
• hanım iğnesi,
• insülin iğnesi,
• kancalı iğne,
• kravat iğnesi,
• mıknatıslı iğne,
• olta iğnesi,
• pusula iğnesi,
• toplu iğne,
• yaka iğnesi,
• yelken iğnesi,
• yorgan iğnesi

Atasözleri

• eski kaçmış; iğne iplik geri getirmiş,
• terziye göç demişler, iğnem başımda demiş,
• iğneyi kendine, çuvaldızı başkasına batır,
• iğne atsan yere düşmez,
• iğne yutmuş maymuna dönmek,
• bir iğne bir iplik kalmak,
• iğne yutmuş ite dönmek,
• önce iğneyi kendine batır, sonra çuvaldızı ele
• samanlıkta iğne aramak,
• iğne üstünde oturmak,
• iğne ile kuyu kazmak,

Deyimler

iğne

• iğne ipliğe dönmek,
• iğne yutmuş,
• iğneden ipliğe,
• çobaniğnesi,
• deniziğnesi,
• iğne ardı,
• iğne deliği,
• iğne işi,
• iğne olmak,
• iğne oyası,
• iğne yaprak,
• iğne yastığı,
• iğne türü,
• iğne vurmak,
• iğne yapmak,
• iğne yemek,
• iğnece,
• iğneci,
• iğnecik,
• iğneli,
• iğneyurdu,
• karaiğne,
• şeytaniğnesi,
• yılaniğnesi

}}

Çeviriler

iğne

• Afrikaanca: naald (af)
• Almanca: Nadel (de) d
• Azerice: iynə (az)
• Bulgarca: игла (bg) (igla)
• Çekçe: jehla (cs)
• Danca: nål (da)
• Estonca: nõel (et)
• Felemenkçe: naald (nl)
• Fince: neula (fi)
• Fransızca: aiguille (fr)
• Friuli dili: gusiele (fur)
• Hausaca: allura (ha)
• Hintçe: सुई (hi) (suī)
• İngilizce: needle (en)

  İskoç İngilizcesi: needle (sco)

• İspanyolca: aguja (es)

  Yahudi İspanyolcası: alguja (lad)

• İsveççe: nål (sv) g
• İtalyanca: ago (it)
• Kırgızca: iyne (ky)
• Lehçe: igła (pl)
• Letonca: adata (lv)
• Lezgice: раб (lez) (rab)
• Litvanca: adata (lt)
• Macarca: tű (hu)
• Marathi dili: सुई (mr) (suī)
• Mokşa dili: салмокс (mdf) ( salmoks )
• Norveççe: nål (no)
• Özbekçe: igna (uz)
• Portekizce: agulha (pt)
• Rumence: ac (ro)
• Sırp-Hırvatça:

  Kiril: игла (sh)

  Latin:igla (sh)

• Slovakça: ihla (sk)
• Slovence: igla (sl)
• Tatarca: enä (tt), inä (tt)

  Kırım Tatarcası: ine (crh), iyne (crh), yine (crh)

• Türkçe:

  Eski Türkçe: yigne‎ (otk) (yigne)

  Osmanlı Türkçesi: ایگنه‎

• Türkmence: iňňe (tk)
• Udmurtça: вень (udm) (venʹ)
• Yunanca:

  Modern Yunanca: βελόνα (el) (velóna)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "iğne" maddesi

Ek okumalar

• Vikipedi'de iğne