ateş

Ayrıca bakınız: Ateş, âteş

Türkçe

Söyleniş

IPA^(anahtar): [ɑ.ˈtɛʃ]

Heceleme: a‧teş

Köken

Osmanlı Türkçesi آتش‎, Farsça آتش‎

Ad

ateş (belirtme hâli ateşi, çoğulu ateşler) -şi

ateş hakkında Türkçe Vikipedi'de ansiklopedik bilgi bulabilirsiniz.

(yanma sırasında ortaya çıkan ışık): Ateş

1. yanıcı cisimlerin tutuşmasıyla beliren ısı ve ışık, od, nâr

   Bu eller, vücuda getireceği tesirle duman ve ateş içinde, bütün bir memleketin son feryadını uyandırarak soğuyup donabilirdi. - Hamdullah Suphi Tanrıöver

   Ateş, insan yaşamının vazgeçilmez unsurlarındandır ve kontrol altına alınması, medeniyetin ortaya çıkmasına olanak sağlamıştır.

2. tutuşmuş olan cisim
3. ısıtmak, pişirmek için kullanılan yer veya araç

   Yemeği ateşten indirdim.

4. patlayıcı silahların atılması

   Top ateşi geceye kadar sürdü.

5. genellikle hastalık etkisiyle artan vücut sıcaklığı, kızdırma:

   Ateşi kırktan aşağıya düşmezdi. - Sait Faik Abasıyanık

6. (mecaz) öfke, hırs, hınç

   Fırlayıp ayağa kalkmış, bir duvara yaslanarak ateş fışkıran gözlerle onu seyre başlamıştı. - Tarık Buğra

7. (mecaz) coşkunluk

   Nejat Efendi'nin çalışında Peregrini'nin ihtirası, ateşi yoktu. - Halide Edip Adıvar

8. (mecaz) tehlike, felaket

   Kendinizi ateşe atıyorsunuz.

9. (mecaz) büyük üzüntü, acı

   İçimin ateşi hiç küllenmedi. Seneler geçtikçe daha alevleniyor. Evlat acısı bu. - Hüseyin Rahmi Gürpınar

10. (askeriye) ateşli silahların ateşlenmesini sağlayan emir
11. (hastalık) organizmanın hastalıklara karşı tepki göstermesi sonucunda vücut sıcaklığının 38 °C üzerine çıkması
12. (kimya, yangın) yanma sırasında ortaya çıkan ısı ve ışık

    Heceleme:

13. (psikoloji) hınç, hırs, öfke

Çekimleme

ateş adının çekimi

		tekil	çoğul
yalın		ateş	ateşler
belirtme		ateşi	ateşleri
yönelme		ateşe	ateşlere
bulunma		ateşte	ateşlerde
ayrılma		ateşten	ateşlerden
tamlayan		ateşin	ateşlerin
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	ateşim	ateşlerim
	belirtme	ateşimi	ateşlerimi
	yönelme	ateşime	ateşlerime
	bulunma	ateşimde	ateşlerimde
	ayrılma	ateşimden	ateşlerimden
	tamlayan	ateşimin	ateşlerimin
2. tekil	yalın	ateşin	ateşlerin
	belirtme	ateşini	ateşlerini
	yönelme	ateşine	ateşlerine
	bulunma	ateşinde	ateşlerinde
	ayrılma	ateşinden	ateşlerinden
	tamlayan	ateşinin	ateşlerinin
3. tekil	yalın	ateşi	ateşleri
	belirtme	ateşini	ateşlerini
	yönelme	ateşine	ateşlerine
	bulunma	ateşinde	ateşlerinde
	ayrılma	ateşinden	ateşlerinden
	tamlayan	ateşinin	ateşlerinin
1. çoğul	yalın	ateşimiz	ateşlerimiz
	belirtme	ateşimizi	ateşlerimizi
	yönelme	ateşimize	ateşlerimize
	bulunma	ateşimizde	ateşlerimizde
	ayrılma	ateşimizden	ateşlerimizden
	tamlayan	ateşimizin	ateşlerimizin
2. çoğul	yalın	ateşiniz	ateşleriniz
	belirtme	ateşinizi	ateşlerinizi
	yönelme	ateşinize	ateşlerinize
	bulunma	ateşinizde	ateşlerinizde
	ayrılma	ateşinizden	ateşlerinizden
	tamlayan	ateşinizin	ateşlerinizin
3. çoğul	yalın	ateşi ateşleri
	belirtme	ateşini ateşlerini
	yönelme	ateşine ateşlerine
	bulunma	ateşinde ateşlerinde
	ayrılma	ateşinden ateşlerinden
	tamlayan	ateşinin ateşlerinin

Eş anlamlılar

• komut, od

Deyimler

ateş ağacı, ateş dikeni, ateş etme, ateş bacayı sarınca, ateş balığı, ateş böceği, ateş düşürücü, ateş fırtınası, ateş hattı, ateş kesmek, ateş püskürmek, ateşle oynamak, ateş yağdırmak, dost ateşi, iki ateş arasında kalmak

Türetilmiş kavramlar

• ateşçe, ateşçi, ateşçik, ateşken, ateşle, ateşli, ateşsiz

Çeviriler

ateşli silahların ateşlenmesini sağlayan komut

• Almanca: Feuer (de) n
• Fince: tulikomento (fi)
• İngilizce: fire (en)
• Osmanlı Türkçesi: آتش‎ (ota)
• Portekizce: febre (pt)

organizmanın hastalıklara

• Almanca: Fieber (de) n, Temperatur (de) d (hafif ateş)
• Baskça: sukar (eu)
• Çekçe: horečka (cs) d
• Ermenice: կրակ (hy) (krak)
• Felemenkçe: verhoging (nl)
• Fince: kuume (fi)
• Fransızca: fièvre (fr) d, température (fr) d
• İngilizce: fever (en)
• İspanyolca: fiebre (es) d
• İsveççe: feber (sv)
• İtalyanca: febbre (it) d
• Kürtçe: ta (ku)
• Letonca: drudzis (lv) e
• Macarca: láz (hu)
• Osmanlı Türkçesi: آتش‎ (ota)
• Portekizce: febre (pt) d
• Rusça: лихорадка (ru) d (lixoradka), жар (ru) e (jar)

yanma sırasında ortaya çıkan ışık

• Aari dili: nuha
• Afrikanca: vuur (af)
• Almanca: Feuer (de) n

  İsviçre Almancası: Feuer (als) n

• Arapça: نَار‎ (ar) e (nār), حَرِيق‎ (ar) e (ḥarīḳ)
• Arnavutça: zjarr (sq) e
• Âzerice: atəş (az), od (az)
• Baskça: su (eu)
• Başkurtça: ут (ba) (ut)
• Bretonca: tan (br)
• Bulgarca: огън (bg) (ogǎn)
• Çağatayca: ot‎ (chg)
• Çekçe: oheň (cs) e
• Çince:

  Mandarin dili: 火 (zh) (huǒ)

• Danca: ild (da)
• Endonezce: api (id)
• Ermenice: կրակ (hy) (krak)
• Ersya dili: тол (myv) (tol)
• Esperanto dili: fajro (eo)
• Estonca: tuli (et)
• Evenki dili: того (togo)
• Faroe dili: eldur (fo)
• Farsça: آتش‎ (fa)
• Felemenkçe: vuur (nl)
• Fiji dili: buka (fj)
• Fince: tuli (fi)
• Fransızca: feu (fr)
• Frizce: fjoer (fy)
• Gagavuzca: ateş (gag)
• Galce: tân (cy)
• Galiçyaca: fogo (gl)
• Guarani dili: tata (gn)
• Hawaii dili: ahi (haw)
• Hausaca: wuta (ha)
• Hırvatça: vatra
• İdo dili: fairo (io)
• İngilizce: fire (en)
• İrlandaca: tine (ga)
• İskoçça: teine (gd)
• İspanyolca: fuego (es) e

  Yahudi İspanyolcası: fuego (lad)

• İsveççe: brand (sv) g, eld (sv) g
• İtalyanca: fuoco (it), fiamma (it)
• İzlandaca: eldur (is)
• Japonca: 火 (ja), ひ (ja) [hi]
• Karaçay-Balkarca: ot (krc)
• Katalanca: foc (ca) e
• Korsikaca: focu (co)
• Kürtçe: agir (ku),ar (ku)
• Lao dili: ໄຟ (lo) (fai)
• Latince: ignis (la)
• Lehçe: ogień (pl)
• Letonca: uguns (lv)
• Litvanca: ugnis (lt)
• Macarca: tűz (hu)
• Malayca: api (ms)
• Maorice: ahi (mi)
• Maranao dili: apoy
• Marathi dili: अग्नि (mr) (agni)
• Mokşa dili: тол (mdf) (tol)
• Norveççe: ild (no) e
• Osmanlı Türkçesi: آتش‎ (ota)
• Özbekçe: otash (uz), alanga (uz), harorat (uz), olov (uz), oʻt (uz), taft (uz)
• Pali dili: aggi (pi)
• Portekizce: fogo (pt)
• Rohingya dili: ooin
• Rumence: foc (ro) e
• Rusça: огонь (ru) (ogonʹ)
• Sarduca: focu (sc)
• Slovakça: oheň (sk) e
• Slovence: ogenj (sl)
• Sorbca:

  Aşağı Sorbca: wogeń (dsb) e

  Yukarı Sorbca: woheń (hsb) e, płomjo (hsb)

• Tatarca: ут (tt) (ut)

  Kırım Tatarcası: ateş (crh)

• Tayca: ไฟ (th) (fai)
• Telugu dili: అగ్ని (te) (agni)
• Ternate dili: uku
• Tibetçe: མེ (bo) (me)
• Türkmence: aataş (tk), ot (tk), oot ýalyn (tk)
• Udmurtça: тыл (udm) (tyl)
• Yunanca: φωτιά (el) (fotiá)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "ateş" maddesi

Atasözleri

• Ateş alev ile söndürülmez
• Ateş demekle ağız yanmaz
• Ateş düştüğü yeri yakar
• Ateş olmayan yerden duman çıkmaz
• Az ateş çok odunu yakar

Gagavuzca

Köken

Farsça آتش‎

Söyleniş

• Heceleme: a‧teş

Ad

ateş

1. (kimya, yangın) ateş

Kaynakça

• Etymological Dictionaries - Andras Rajki

Kırım Tatarcası

Ad

ateş

1. (kimya, yangın) ateş