çocuk

Ayrıca bakınız: âdem evladı, bebek, çağa

Haftanın sözcüğü – 2008, 43. hafta

Türkçe

Söyleniş

IPA^(anahtar): t͡ʃoˈd͡ʒuc

Heceleme: ço‧cuk

Köken

Eski Türkçe

Ad

çocuk (belirtme hâli çocuğu, çoğulu çocuklar) -ğu

çocuk hakkında Türkçe Vikipedi'de ansiklopedik bilgi bulabilirsiniz.

[1] Erkek çocuğu, oğlancık

[1] Kız çocuğu

1. (primatlar) küçük yaştaki kız ya da erkek

   Çocuğun bir sütninesi vardı. - R. H. Karay

2. (aile, primatlar) soy bakımından kız ya da erkek evlat

   Anası olacak bir kadın çocuğu omuzundan yakalamış. - B. R. Eyuboğlu

3. (primatlar) bebeklik ve ergenlik çağları arasındaki kız ya da oğlan, veya kız, uşak

   Çocuk köşeyi dönerken ana arkasından su içmeye gitti. - B. R. Eyuboğlu

4. genç erkek

   "Çok yakışıklı çocuk, değil mi?"

5. büyükler arasında daha az yaşlı olan kişi

   Yüz yaşındaki annesi için 55 yaşındaki oğlu hâlâ bir çocuktu.

6. büyüklere yakışmayacak, daha çok küçüklerin yapabileceği gibi davranan kimse

   Otuz yaşında ama hâlâ çocuk.

7. belli bir işte yeteri kadar tecrübesi ya da kabiliyeti olmayan kimse

   İdareyi Hasan'a nasıl bıraksın? O daha çocuk!

Çekimleme

çocuk adının çekimi

		tekil	çoğul
yalın		çocuk	çocuklar
belirtme		çocuğu	çocukları
yönelme		çocuğa	çocuklara
bulunma		çocukta	çocuklarda
ayrılma		çocuktan	çocuklardan
tamlayan		çocuğun	çocukların
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	çocuğum	çocuklarım
	belirtme	çocuğumu	çocuklarımı
	yönelme	çocuğuma	çocuklarıma
	bulunma	çocuğumda	çocuklarımda
	ayrılma	çocuğumdan	çocuklarımdan
	tamlayan	çocuğumun	çocuklarımın
2. tekil	yalın	çocuğun	çocukların
	belirtme	çocuğunu	çocuklarını
	yönelme	çocuğuna	çocuklarına
	bulunma	çocuğunda	çocuklarında
	ayrılma	çocuğundan	çocuklarından
	tamlayan	çocuğunun	çocuklarının
3. tekil	yalın	çocuğu	çocukları
	belirtme	çocuğunu	çocuklarını
	yönelme	çocuğuna	çocuklarına
	bulunma	çocuğunda	çocuklarında
	ayrılma	çocuğundan	çocuklarından
	tamlayan	çocuğunun	çocuklarının
1. çoğul	yalın	çocuğumuz	çocuklarımız
	belirtme	çocuğumuzu	çocuklarımızı
	yönelme	çocuğumuza	çocuklarımıza
	bulunma	çocuğumuzda	çocuklarımızda
	ayrılma	çocuğumuzdan	çocuklarımızdan
	tamlayan	çocuğumuzun	çocuklarımızın
2. çoğul	yalın	çocuğunuz	çocuklarınız
	belirtme	çocuğunuzu	çocuklarınızı
	yönelme	çocuğunuza	çocuklarınıza
	bulunma	çocuğunuzda	çocuklarınızda
	ayrılma	çocuğunuzdan	çocuklarınızdan
	tamlayan	çocuğunuzun	çocuklarınızın
3. çoğul	yalın	çocuğu çocukları
	belirtme	çocuğunu çocuklarını
	yönelme	çocuğuna çocuklarına
	bulunma	çocuğunda çocuklarında
	ayrılma	çocuğundan çocuklarından
	tamlayan	çocuğunun çocuklarının

Üst kavramlar

• insan

Deyimler

bayram çocuğu, çiçek çocuğu, çocuk aldırmak, çocuk bahçesi, çocuk bakıcısı, çocuk başına, çocuk bezi, çocuk bilimi, çoluk çocuk, çocuk dili, çocuk doktoru, çocuk edebiyatı, çocuk hakları, çocuk işi, çocuk büyütmek, çocuk doğurmak, çocuk dünyaya getirmek, çocuk düşürme, çocuk düşürmek, çocuk gibi sevinmek, çocuk gibi, çocuk kalmak, çocuk lafı, çocuk olmak, çocuk oyuncağı, çocuk oyunu, çocuk peydahlamak, çocuk ruhlu, çocuk yapmak, çocuk yazını, çocuk yetiştirmek, çocuk yuvası, çocukla çocuk, büyükle büyük olmak dünkü çocuk, onun bunun çocuğu, köprü altı çocuğu, kucak çocuğu, mavi çocuk, mektep çocuğu, muhallebi çocuğu, okul çocuğu, orospu çocuğu, parmak çocuk, sokak çocuğu, sünnet çocuğu, süt çocuğu, üvey çocuk, zamane çocuğu

Alt kavramlar

İnsan yavrusu

• cinsiyete göre: kız
• cinsiyete göre: kızancık
• cinsiyete göre: oğlan
• cinsiyete göre: oğul

Türetilmiş kavramlar

• (insan yavrusu): çocukcağız, çocukça, çocukçu, çocukken, çocukla, çocuklu, çocukluk, çocuksa, çocuksu, çocuksuz

İlgili sözcükler

• çoğalmak, çoğul, kayınço

Çeviriler

çeviriler

• Afrikanca: kind (af)
• Almanca: Kind (de) n
• Arapça: طِفْل‎ (ar) e (ṭifl), طِفْلَة‎ (ar) d (ṭifle)
• Arnavutça: fëmijë (sq) e
• Asturyasça: neñu (ast)
• Aymaraca: yuqalla (ay), imilla (ay)
• Azerice: övlad (az), uşaq (az)
• Baskça: ume (eu), haur (eu), txiki (eu)
• Bengalce: িশশু (bn) (iśśu)
• Bretonca: bugel (br), krouadur (br)
• Bulgarca: дете (bg) (dete)
• Calo dili: chabó, chinorré
• Çağatayca: toğız‎ (chg)
• Çeçence: биэр (ce) (bier)
• Çekçe: dítě (cs)
• Çince: 男孩 (zh)
• Danca: barn (da)
• Endonezce: anak (id)
• Ermenice: եըեխա (hy) (eəexa)
• Esperanto dili: infano (eo)
• Estonca: laps (et)
• Farsça: کودک‎ (fa), بچه‎ (fa)
• Felemenkçe: kind (nl), jongetje (nl)
• Fince: lapsi (fi)
• Fransızca: enfant (fr), gosse (fr), môme (fr)
• Frizce: bern (fy)
• Gagavuzca: uşak (gag)
• Galce: plentyn (cy)
• Galiçyaca: meniño (gl)
• Guarani dili: mita’i (gn), mitä (gn), mitã chu’i (gn), cunumi (gn)
• Gucaratça: છોકરું (gu) (chokrũ), નાનો બચ્ચો (gu) (nāno bacco)
• Gürcüce: ბავშვი (ka) (bavšvi)
• Hawaii dili: kama (haw)
• Hausaca: ya'ya (ha)
• Hintçe: बच्चा (hi) (baccā), छोकरा (hi) (chokrā)
• İbranice: ילד‎ (he)
• İngilizce: child (en), youngling (en), kiddy (en)
• İrlandaca: leanbh (ga), páiste (ga)
• İskoçça: leanabh (gd)
• İspanyolca: niño (es), infante (es)
• İsveççe: barn (sv)
• İsviçre Almancası: Kind (als) n
• İtalyanca: bambino (it), bimbo (it), fanciullo (it)
• İzlandaca: barn (is)
• Japonca: 子供 (ja)
• Karaçay-Balkarca: honaşık (krc), sabiy (krc), tuvgan (krc)
• Katalanca: nen (ca)
• Keçuva dili: wawa (qu), erqe (qu)
• Kırgızca: bala (ky)
• Kirundi dili: umwana (rn), ikibondo (rn)
• Kırım Tatarcası: bala (crh), sabiy (crh)
• Korece: 아이 (ko) (ai)
• Korsikaca: zitellu (co), bambinu (co)
• Kürtçe: zarrok (ku), مندال‎ (ku)
• Ladince: möt (lld)
• Lao dili: ເດັກນ້ອຍ (lo) (dek nǭi)
• Latince: puer (la), infans (la)
• Lehçe: dziecko (pl)
• Letonca: bērns (lv)
• Lingala: mwana (ln)
• Litvanca: vaikas (lt)
• Livice: läpš (liv)
• Maasai dili: engerai (mas)
• Macarca: gyerek (hu), gyermek (hu), kisgyerek (hu)
• Makedonca: дете (mk) (dete)
• Malayca: kanak-kanak (ms), bayi (ms)
• Malgaşça: zaza (mg), zanaka (mg), anaka (mg), ankizy (mg)
• Maltaca: tifel (mt)
• Manksça: ponnair (gv)
• Maorice: pootiki (mi)
• Marathi dili: मुलगा (mr) (mulgā), बालक (mr) (bālak), पिलू (mr) (pilū)
• Moğolca: хүүхэд (mn) (hüühed), жаал (mn) (jaal)
• Mokşa dili: шаба (mdf) (šaba)
• Norveççe: barn (no)
• Oksitanca: mainat (oc)
• Özbekçe: bola (uz), farzand (uz), goʻdak (uz), oʻspirin (uz)
• Pencapça: ਕਾਕਾ (pa) (kākā), ਛੋਟਾ ਬੱਚਾ (pa) (choṭā baccā)
• Portekizce: criança (pt), menino (pt)
• Rapanui dili: poki (rap)
• Rumence: copil (ro)
• Rusça: ребёнок (ru) (rebyónok)
• Ruanda dili: umwana (rw)
• Samoaca: tamaitiiti (sm)
• Sırp-Hırvatça: dijete (sh), дете (sh)
• Sicilyaca: picciriddu (scn), carusu (scn), picciutteddu (scn)
• Sanskritçe: नन्दन (sa) (nandana)
• Savahili dili: mtoto (sw)
• Slovakça: chlapec (sk)
• Slovence: deèek (sl), otrok (sl)
• Somalice: cunug (so), ilmo (so), gaban (so)
• Şona dili: mwana (sn)
• Tacikçe: фарзанд (tg) (farzand)
• Tamilce: குழந்தை (ta) (kuḻantai)
• Tatarca: bala (tt)
• Tayca: เด็ก (th) (dèk)
• Telugu dili: పిల్లకాయ (te) (pillakāya), బిడ్డ (te) (biḍḍa)
• Türkmence: çaga (tk), чага (tk), презент (tk)
• Ukraynaca: дитина (uk) (dytyna)
• Urduca: بچه‎ (ur)
• Venedikçe: putèo (vec), putelo (vec)
• Volapük dili: cil (vo)
• Wolof dili: xaalé (wo)
• Xhosa dili: umntwana (xh)
• Yahudi Almancası: kind‎ (yi) (kind)
• Yunanca: αγορακι (el) (agoraki)
• Zuluca: umntwana (zu)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "çocuk" maddesi

Atasözleri

• Abdal düğünden, çocuk oyundan usanmaz
• Aç aman bilmez, çocuk zaman bilmez
• Adam olacak çocuk bokundan belli olur
• Alçak at binmeye kolay, öksüz çocuk dövmeye kolay
• Çocuğa iş buyuran, ardınca kendi gider
• Çocuğun yediği helal, giydiği haram
• Çocuk düşe kalka büyür
• Çocuk seversen beşikte, koca seversen döşekte
• Öksüz çocuk göbeğini kendisi keser