kız

Türkçe

Söyleniş

• IPA^(anahtar): /ˈkɯz/
• Heceleme: kız

Köken 1

Osmanlı Türkçesi قیز‎ sözcüğünden devralındı, Eski Türkçe 𐰶𐰃𐰕‎ (q̊²iz) sözcüğünden devralındı.

Ad

kız (belirtme hâli kızı, çoğulu kızlar)

1. (aile, eşey) dişi cinsten evlat, birinin çocuğu

   zıt anlamlısı: erkek

2. (eşey, primatlar) dişi cinsten çocuk ya da genç

   eş anlamlıları: duhter, kız çocuğu

   zıt anlamlısı: oğlan

   Oğlu savaşın birinde şehit düştü, iki kızı da evlenip ücra yerlere gittiler. — Halikarnas Balıkçısı

   Yağmur yağıyor,/ Seller akıyor, Arap kızı camdan bakıyor. — Çocuk tekerlemesi

3. (iskambil) iskambilde üzerinde kadın resmi bulunan iskambil kâğıdı

   Karo kızı çıktı.

Çekimleme

kız adının çekimi

		tekil	çoğul
yalın		kız	kızlar
belirtme		kızı	kızları
yönelme		kıza	kızlara
bulunma		kızda	kızlarda
ayrılma		kızdan	kızlardan
tamlayan		kızın	kızların
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	kızım	kızlarım
	belirtme	kızımı	kızlarımı
	yönelme	kızıma	kızlarıma
	bulunma	kızımda	kızlarımda
	ayrılma	kızımdan	kızlarımdan
	tamlayan	kızımın	kızlarımın
2. tekil	yalın	kızın	kızların
	belirtme	kızını	kızlarını
	yönelme	kızına	kızlarına
	bulunma	kızında	kızlarında
	ayrılma	kızından	kızlarından
	tamlayan	kızının	kızlarının
3. tekil	yalın	kızı	kızları
	belirtme	kızını	kızlarını
	yönelme	kızına	kızlarına
	bulunma	kızında	kızlarında
	ayrılma	kızından	kızlarından
	tamlayan	kızının	kızlarının
1. çoğul	yalın	kızımız	kızlarımız
	belirtme	kızımızı	kızlarımızı
	yönelme	kızımıza	kızlarımıza
	bulunma	kızımızda	kızlarımızda
	ayrılma	kızımızdan	kızlarımızdan
	tamlayan	kızımızın	kızlarımızın
2. çoğul	yalın	kızınız	kızlarınız
	belirtme	kızınızı	kızlarınızı
	yönelme	kızınıza	kızlarınıza
	bulunma	kızınızda	kızlarınızda
	ayrılma	kızınızdan	kızlarınızdan
	tamlayan	kızınızın	kızlarınızın
3. çoğul	yalın	kızı kızları
	belirtme	kızını kızlarını
	yönelme	kızına kızlarına
	bulunma	kızında kızlarında
	ayrılma	kızından kızlarından
	tamlayan	kızının kızlarının

Açıklamalar

Türkçede yaş evresi daha net belirtilmek istendiğinde çocuk yaştaki kızlar genellikle "kız çocuğu", genç yaştaki kızlar ise "genç kız" şeklinde adlandırılırlar. "Kız evlatları" kastederken ise sözcük genellikle tek başına kullanılır.

Üst kavramlar

• (eşey): insan
• (kız çocuğu): çocuk

Alt kavramlar

• (kız çocuğu): dayı kızı, el kızı, ev kızı, kapak kızı, sokak kızı
• (iskambil): karo kızı, maça kızı

Atasözleri

dişi cinsten çocuk veya genç

• Ana gezer, kız gezer; bu çeyizi kim düzer?
• Ana ile kız, helva ile koz
• Ana kızına taht kurar, kız bahtı kocadan arar
• At beslenirken, kız istenirken
• Bez alırsan Musul'dan, kız alırsan asilden
• Bir ev donanır, bir kız donanmaz
• Bir evde iki kız, biri çuvaldız biri biz

Türetilmiş kavramlar

dişi cinsten çocuk veya genç

• kızca,
• kızcağız,
• kızçe,
• kızken,
• kızla,
• kızlı,
• kızsa,
• kızsız

İlgili kavramlar

• (kız çocuğu): cimcime

Çeviriler

dişi cinsten çocuk veya genç

• Afrikaanca: meisie (af)
• Almanca: Mädchen (de) n
• Aramice: دختر‎ (arc)
• Arapça: بِنْت‎ (ar) d (bint)
• Arnavutça: bijë (sq), vajzë (sq)
• Azerice: qız (az)
• Baskça: neska (eu)
• Bretonca: plac'h (br) d
• Bulgarca: дъщеря (bg) d (dǎšterja)
• Çekçe: dívka (cs); dcera (cs), dceř (cs)
• Çince:

  basitleştirilmiş: 女孩儿 (zh)

• Danca: pige (da), datter (da)
• Endonezce: anak perempuan (id)
• Ermenice: աղջիկ (hy) (ałǰik)
• Esperanto: knabino (eo), filino (eo)
• Estonca: tüdruk (et), tütar (et)
• Evenkice: асаткан (asatkan), хунат (hunat)
• Faroece: genta (fo) d
• Farsça: ܒܪܬܐ‎ (fa), دختر‎ (fa)
• Felemenkçe: meisje (nl) n, dochter (nl)
• Fince: tyttö (fi), tytär (fi), rouva (fi), kuningatar (fi)
• Fransızca: fille (eo) d
• Frizce:

  Batı Frizcesi: famke (fy) n, dochter (fy)

  Kuzey Frizcesi: Eğer biliyorsanız lütfen bir çeviri ekleyiniz.

• Galce: bachgennes (cy) d, geneth (cy) d
• Gandaca: omuwala (lg)
• Guanarice: kuñataĩ (gn), mitãkuña (gn)
• Hausaca: ɗiya (ha)
• İbranice: בחורה‎ (he) d (bahura), בת‎ (he) d
• İngilizce: girl (en), daughter (en)
• İnterlingua: puera (ia)
• İrlandaca: cailín (ga)
• İspanyolca: niña (es) d, muchacha (es) d, chica (es) d; hija (es) d

  Yahudi İspanyolcası: ija (lad)

• İsveççe: dotter (sv) g (kız evlat), flicka (sv) g, jänta (sv) g, tjej (sv) g (genç kız)
• İtalyanca: ragazza (it) d
• İzlandaca: stúlka (is)
• Japonca: 女の子 (ja), おんなのこ (ja), 少女 (ja), しょうじょ (ja)
• Latince: puella (la) d
• Lehçe: dziewczyna (pl) d
• Macarca: lány (hu)
• Mokşa dili: стирь (mdf) ( sťiŕ )
• Norveççe: jente (no), pike (no); dotter (no) (kız evlat)
• Özbekçe: qiz (uz)
• Portekizce: menina (pt) d
• Rumence: fată (ro) d, copilă (ro) d
• Rusça: девочка (ru) (devoçka); дочь (ru) (doçʹ)
• Sırp-Hırvatça:

  Latin: ćerka (sh) d, kćerka (sh) d, kći (sh) d

• Slovence: dievča (sl) n
• Somalice: gabar (so)
• Şorca: қыс
• Tatarca: qız (tt), кыз (tt) (qız)

  Kırım Tatarcası: qız (crh)

• Türkçe:

  Eski Türkçe: 𐰶𐰃𐰕‎ (otk) (q̊²iz)

  Osmanlı Türkçesi: قیز‎ (ota)

• Türkmence: gyyz (tk), gyz (tk)
• Uygurca: qiz (ug)
• Yakutça: кыыс (sah) (kııs)
• Yunanca:

  Modern Yunanca: κορίτσι (el) d (korítsi); κορίτσι (el) d (korítsi)

Ünlem

kız

1. dişi cinsten birine daha yaşlı biri tarafından kullanılan seslenme sözü.

Eylem

kız

1. kızmak (eylem) sözcüğünün dilek-emir kipi basit ikinci tekil şahıs olumlu çekimi
2. zıt anlamlısı: kızma

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "kız" maddesi

Gagavuzca

Köken

Eski Türkçe 𐰶𐰃𐰕‎ (ḳız) sözcüğünden

Söyleniş

• Heceleme: kız

Ad

kız

1. (aile) kız evlat

Kaynakça

• Etymological Dictionaries - Andras Rajki