büyük

Türkçe

Söyleniş

IPA: byˈjyc

Heceleme

Heceleme: bü·yük

Köken

Eski Türkçe بويوك‏

Ad

büyük (belirtme hâli büyüğü, çoğulu büyükler) -ğü

1. makam, rütbe, derece bakımından daha üst olan kimse
2. erişkin, yetişkin kimse
3. (din) büyük abdest

   Büyüklerin tandır sefasına ayıracak zamanları yoktu. - A. Kutlu

Deyimler

büyük söylemek, büyük sözüme tövbe, küçük köyün büyük ağası

Çeviriler

• Almanca: Erwachsener (de) e, Erwachsene (de) d
• Bretonca: bras (br)
• Fince: arvohenkilö (fi); iso (fi), aikuinen (fi), täydellinen puhdistautuminen (fi)
• İngilizce: adult (en)

• Lehçe: ważki (pl); dorosły (pl); duży (pl), wielki (pl), ogromny (pl)

Karşıt anlamlılar

küçük

büyük kelimesinin yüklemlik şekilleri

şimdiki zaman
	olumlu, bildiren	olumlu, soran	olumsuz, bildiren	olumsuz, soran
ben (ben -yim)	büyüğüm	büyük müyüm?	büyük değilim	büyük değil miyim?
sen (sen -sin)	büyüksün	büyük müsün?	büyük değilsin	büyük değil misin?
o (o -)	büyük / büyüktür	büyük mü?	büyük değil	büyük değil mi?
biz (bizler -yiz)	büyüğüz	büyük müyüz?	büyük değiliz	büyük değil miyiz?
siz (sizler -siniz)	büyüksünüz	büyük müsünüz?	büyük değilsiniz	büyük değil misiniz?
onlar (onlar -ler)	büyük(ler)	büyük(ler) mi?	büyük değil(ler)	büyük değiller mi?
di'li geçmiş zaman
	olumlu, bildiren	olumlu, soran	olumsuz, bildiren	olumsuz, soran
ben (ben idim)	büyüktüm	büyük müydüm?	büyük değildim	büyük değil miydim?
sen (sen idin)	büyüktün	büyük müydün?	büyük değildin	büyük değil miydin?
o (o idi)	büyüktü	büyük müydü?	büyük değildi	büyük değil miydi?
biz (bizler idik)	büyüktük	büyük müydük?	büyük değildik	büyük değil miydik?
siz (sizler idiniz)	büyüktünüz	büyük müydünüz?	büyük değildiniz	büyük değil miydiniz?
onlar (onlar idiler)	büyüktüler	büyük müydüler?	büyük değildi(ler) / değillerdi	büyük değil miydiler?
dolaylı geçmiş
	olumlu, bildiren	olumlu, soran	olumsuz, bildiren	olumsuz, soran
ben (ben idim)	büyükmüşüm	büyük müymüşüm?	büyük değilmişim	büyük değil miymişim?
sen (sen idin)	büyükmüşsün	büyük müymüşsün?	büyük değilmişsin	büyük değil miymişsin?
o (o idi)	büyükmüş	büyük müymüş?	büyük değilmiş	büyük değil miymiş?
biz (bizler idik)	büyükmüşüz	büyük müymüşüz?	büyük değilmişiz	büyük değil miymişiz?
siz (sizler idiniz)	büyükmüşsünüz	büyük müymüşsünüz?	büyük değilmişsiniz	büyük değil miymişsiniz?
onlar (onlar idiler)	büyükmüşler	büyük müymüşler?	büyük değilmiş(ler) / değillermiş	büyük değil miymişler?

Ön ad

Yalın	Karşılaştırma	Üstünlük
büyük	daha büyük	en büyük

[1] boyutları, benzerlerinden daha fazla olan (müşahhas cisim), küçük karşıtı

[2] çok, ortalamayı aşan

[3] niceliği çok olan

[4] üstün niteliği olan

[5] yetişkin, belli bir yaşa gelmiş

[6] bir grup canlı arasından yaşı diğerlerine göre daha fazla olan

[7] önemli

Söyleniş

IPA: byˈjyc

Heceleme

Heceleme: bü·yük

Çeviriler

boyutları benzerlerinden daha fazla olan

• Almanca: groß (de)
• Arnavutça: i madh (sq)
• Çekçe: velký (cs)
• Çince: 泰 (zh)
• Danca: stor (da)
• Esperanto: dika (eo), granda (eo)
• Estonca: suur (et)
• Farsça: بزرگ‏‎ (fa)
• Fince: suuri (fi), iso (fi)
• Fransızca: grand (fr)
• Hausaca: babba (ha)
• İbranice: גראנדי‏‎ (he)
• İngilizce: big (en), great (en), large (en)

• İspanyolca: grande (es), voluminoso (es)
• İsveççe: stor (sv)
• İsviçre Almancası: gross (als)
• İtalyanca: grande (it)
• Kalmukça: ик (xal) (ik)
• Keçuva dili: hatun (qu)
• Kürtçe: mezin (ku)
• Latince: crassus (la), grandis (la), magnus (la)
• Lehçe: duży (pl)
• Macarca: nagy (hu)
• Malgaşça: avo (mg)
• Norveççe: stor (no)
• Portekizce: grande (pt)
• Rusça: большой (ru) (bolʹšoj)
• Sümerce: 𒃲 (sux) (gal)
• Venedikçe: grosso (vec)
• Modern Yunanca: μεγάλος (el) (megálos)
• Xhosa dili: khulu (xh)
• Zuluca: khulu (zu)

Türk lehçeleri

• Azerice: böyük (az), yekə (az)
• Eski Türkçe: bedük (tr), tuvuz (tr)
• Gagavuzca: büük (gag)

• Kırgızca: чон (ky) (çon)
• Kırım Tatarca: büyük (crh) balaban (crh), iri (crh)
• Tatarca: zur (tt)
• Türkmence: beýik (tk), uly (tk)

Örnekler

[1] Büyük ağaçların altında, gazinoya doğru gidiyoruz. - Y. Z. Ortaç

[2] Büyük bir cevap sıkıntısı geçirdikten sonra itiraf etti. - P. Safa

[3] Benim büyük kalabalıklara karşı ürkekliğim vardır. - R. N. Güntekin

[4] Molière büyük adammış, yeryüzüne gelmiş kişilerin en büyüklerinden biri. - N. Ataç

[7] Ömrünün tek ve büyük oyunu bitmişti. - T. Buğra

Kaynakça

• Türk Dil Kurumu: "büyük"

Atasözleri

• Ağzın karnından büyük olmasın
• Borçtan korkan kapısını büyük açmaz
• Büyük balık küçük balığı yer
• Büyük balık küçük balığı yutar
• Büyük başın derdi büyük olur
• Büyük lokma ye büyük söyleme
• Büyük lokma ye büyük söz söyleme

Kırım Tatarca

Ön ad

[1] büyük

Örnekler

Büyügi Mümine 19 yaşında, küçügi Amira tek eki yaşını toldurdı.