göz

Ayrıca bakınız: goz

Türkçe

Söyleniş

• IPA: /ˈgøz/
• Heceleme: göz

Köken

Eski Türkçe کوز‏

Ad

göz (belirtme hâli gözü, çoğulu gözler)

1. (anatomi) görme organı, basar

   Gözü iki numara miyop.

2. bazı deyimlerde görme ve bakma

   Gözden geçirmek. Gözden kaybolmak. Göz önünde. Gözü keskin.

3. (mimarlık) oda

   Şu fakir mahallede bir göz evim olsaydı. Nasıl sevinç içinde çıkardım şu yokuşu. - Z. O. Saba

4. bakış, görüş

   Bu sefer alacaklı gözüyle baktım.

5. (coğrafya, hidroloji) suyun topraktan kaynadığı yer, kaynak

   Asıl felaket bu pınara sırt çevirmek, bu pınarın gözlerine taş tıkamak değil de ne olurdu? - T. Buğra

6. delik, boşluk

   ''İğnenin gözü. Köprünün gözleri karış karış kazılmıştır. - S. F. Abasıyanık

7. (mobilya) çekmece

   Masanın gözleri.

8. terazi kefesi
9. nazar

   İnsanı gözle yiyip bitirirler. - Ö. Seyfettin

10. sevgi, ilgi, gönül bağlantısı

    Gözden düşmek. Göze girmek.

11. (bitki anatomisi) ağacın tomurcuk veren yerlerinden her biri

    Göz aşısı.

12. bölüm, hane

    Dama tahtasında altmış dört göz vardır.

13. bazı yaraların uç bölümü

    Çıbanın gözü.

14. kıskançlık veya hayranlıkla bakıldığında bir şeye kötülük verdiğine inanılan uğursuzluk

Çekimleme

göz adının çekimi

	tekil	çoğul
yalın	göz	gözler
belirtme	gözü	gözleri
yönelme	göze	gözlere
bulunma	gözde	gözlerde
ayrılma	gözden	gözlerden
tamlayan	gözün	gözlerin
iyelik
	tekil	çoğul
1. tekil (benim)	gözüm	gözlerim
2. tekil (senin)	gözün	gözlerin
3. tekil (onun)	gözü	gözleri
1. çoğul (bizim)	gözümüz	gözlerimiz
2. çoğul (sizin)	gözünüz	gözleriniz
3. çoğul (onların)	gözü gözleri

Deyimler

açıkgöz, ağ gözü, ağ gözü açıklığı, birleşik göz, cam göz, dört göz bir evlat için, dünyaya gözlerini açmak, dünyaya gözlerini kapamak, göz açamamak, göz açtırmamak, göz alıcı güzellik, göz ardı etmek, göz aşısı, göz atmak, göz bebeği, göz boyamak, göz dönmesi, göz erimi, göz göre göre, göz göze gelmek, göz hakkı, göz kırpmak, göz kulak olmak, göz küresi, göz rengi, göz rengi farklılığı, göz suyu, göz süzme, göz süzmek, göz yummak, gözdağı vermek, gözden düşmek, gözden kaçmak, gözden uzak, göze gelmek, göze girmek, gözleri açılmak, gözleri çakmak çakmak olmak, gözleri dolu dolu olmak, gözleri fal taşı gibi açılmak, gözleri fıldır fıldır etmek, gözleri yollarda kalmak, gözleri yuvasından fırlamak, gözlerinde şimşekler çakmak, gözlerine inanamamak, gözü açık, gözü dışarıda, gözü dönmek, gözü gibi bakmak, gözü olmamak, gözü toprağa bakmak, gözü uyku tutmamak, gözü yükseklerde olmak, gözü yüksekte, gözüm görmesin, gözünde tütmek, gözüne çarpmak, gözünü bağlamak, gözünü karartmak, gözünü korkutmak, gözünün içine bakmak, gözünün önünden geçmek, gözyaşı, kötü göz, para gözlü, petek göz

Üst kavramlar

• (görme organı): organ
• (çekmece): mobilya
• (ağacın bir bölümü): ağaç

Sözcük birliktelikleri

• göz bebeği
• göz kapağı
• göz tansiyonu

Türetilmiş kavramlar

• gözce
• gözcü
• gözcük
• gözde
• göze
• gözenek
• gözetim
• gözgü
• gözken
• gözle
• gözlem
• gözleme
• gözlü
• gözlük
• gözsü
• gözsüz
• gözel

Çeviriler

görme organı

• Afrikanca: oog (af) n
• Almanca: Auge (de) n
• Altayca: кöс (alt) (kös)
• Arapça: عَيْنٌ‏‎ (ar) e (ʕajn)
• Arnavutça: sy (sq)
• Aymaraca: nayra (ay)
• Azerice: göz (az)
• Bretonca: lagad (br)
• Bulgarca: око (bg) (oko)
• Çekçe: oko (cs)
• Çince: 眼睛 (zh)
• Danca: øje (da)
• Darice: چشم‏‎ (prs) (t͡ʃeʃm)
• Endonezce: mata (id)
• Ersya dili: сельме (myv) (selʹme)
• Esperanto: okulo (eo)
• Estonca: silm (et)
• Farsça: چشم‏‎ (fa) (t͡ʃeʃm)
• Fince: silmä (fi), lähde (fi), silmu (fi)
• Fransızca: œil (fr)
• Frizce: each (fy)
• Galce: llygad (cy)
• Galiçyaca: ollo (gl)
• Gucaratça: આંખ (gu) (ā̃kh), ચક્ષુ (gu) (cakṣu)
• Hırvatça: oko (hr)
• Hintçe: आंख (hi) (āṅkh), नयन (hi) (nayan), नेत्र (hi) (netra)
• Hollandaca: oog (nl) n
• İbranice: עין‏‎ (he)
• İngilizce: eye (en)
• İrlandaca: súil (ga)
• İspanyolca: ojo (es) e
• İsveççe: öga (sv)
• İtalyanca: occhio (it) e
• Japonca: 目 (ja)
• Karaçay Balkarca: köz (krc)

• Katalanca: ull (ca), uyl (ca)
• Kazakça: көз (kk) (köz) [köz]
• Kırım Tatarca: köz (crh)
• Korece: 눈 (ko) (nun)
• Kürtçe: çav (ku)
• Latince: oculus (la)
• Lehçe: oko (pl)
• Litvanca: akis (lt)
• Macarca: szem (hu);fiók (hu)
• Makedonca: око (mk) (oko)
• Malayca: mata (ms)
• Maltaca: ghajn (mt)
• Mari dili: шинча (mhr) (šinča)
• Modern Yunanca: μάτι (el) (máti)
• Moğolca: нүд (mn) (nüd)
• Mokşa dili: сельме (mdf) (selʹme)
• Norveççe: øye (no) n
• Özbekçe: ko'z (uz)
• Portekizce: olho (pt)
• Rumence: ochi (ro)
• Rusça: глаз (ru) (glaz)
• Sırpça: око (sr)
• Slovakça: oko (sk), svorník (sk)
• Slovence: oko (sl)
• Somalice: il (so), indho (so) (çoğul)
• Şorca: қарақ [qaraq]
• Tagalogca: mata (tl)
• Tatarca: küz (tt)
• Tayca: ตา (th) (dtaa)
• Türkmence: göz (tk)
• Udmurtça: син (udm) (sin)
• Ukraynaca: око (uk) (oko)
• Urduca: چشم‏‎ (ur) (t͡ʃeʃm)
• Uygurca: كۆز‏‎ (ug) (köz) [köz]
• Yahudi İspanyolcası: ojo (lad)
• Yahudi Almancası: oyg‏‎ (yi) (oyg)
• Yakutça: харах (sah) (xarax) [xarax]

çekmece

• Almanca: Schublade (de) d
• Arapça: عَيْنٌ‏‎ (ar) e (ʕajn)
• Fince: vetolaatikko (fi)
• İngilizce: drawer (en)

kısım

• İngilizce: part (en)

sevgi, ilgi

• İngilizce: love (en)

bakış, görüş

• İngilizce: look (en), see (en)

delik, boşluk

• İngilizce: hole (en)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumu: "göz"

Atasözleri

• Ağaran baş, ağlayan göz gizlenmez
• Ağız büzülür, göz süzülür, ille burun, ille burun
• Ağrılarda göz ağrısı, her kişinin öz ağrısı
• Bir başa bir göz yeter
• El terazi, göz mizan
• Fazla mal göz çıkarmaz
• Göz gördüğünü ister

Azerice

Ad

göz

1. (anatomi) göz

Gagavuzca

Köken

• Eski Türkçe کوز‏

Ad

göz

1. (anatomi) göz

Kaynakça

• Etymological Dictionaries - Andras Rajki

Türkmence

Ad

göz

1. (anatomi) göz