göz

Ayrıca bakınız: goz

Türkçe

Haftanın sözcüğü – 2007, 29. hafta

Söyleniş

IPA^(anahtar): [ˈɟø̞z]

Heceleme: göz

Köken

Osmanlı Türkçesi گوز‎ (göz) sözcüğünden devralındı.

Ad

göz (belirtme hâli gözü, çoğulu gözler)

Vikipedi

göz hakkında Türkçe Vikipedi'de ansiklopedik bilgi bulabilirsiniz.

(anatomi): Bir insanın gözü

(mobilya): Bir masanın gözü

1. bakış, görüş

   Bu sefer alacaklı gözüyle baktım.

2. boşluk, delik

   İğnenin gözü. Köprünün gözleri karış karış kazılmıştır. - S. F. Abasıyanık

3. bölüm, hane

   Dama tahtasında altmış dört göz vardır.

4. gönül bağlantısı, ilgi, sevgi

   Göze girmek. Gözden düşmek.

5. kıskançlık veya hayranlıkla bakıldığında bir şeye kötülük verdiğine inanılan uğursuzluk
6. nazar

   İnsanı gözle yiyip bitirirler. - Ö. Seyfettin

7. terazi kefesi
8. (anatomi) görme organı, basar

   Gözü iki numara miyop.

9. (bitki anatomisi) ağacın tomurcuk veren yerlerinden her biri

   Göz aşısı.

10. (coğrafya, hidroloji) suyun topraktan kaynadığı yer, kaynak

    Asıl felaket bu pınara sırt çevirmek, bu pınarın gözlerine taş tıkamak değil de ne olurdu? - T. Buğra

11. (mecaz) bazı deyimlerde görme ve bakma

    Göz önünde. Gözden geçirmek. Gözden kaybolmak. Gözü keskin.

12. (mimarlık) oda

    Şu fakir mahallede bir göz evim olsaydı. Nasıl sevinç içinde çıkardım şu yokuşu. - Z. O. Saba

13. (mobilya) çekmece

    Masanın gözleri.

14. (tıp) bazı yaraların uç bölümü

    Çıbanın gözü.

Çekimleme

göz adının çekimi

		tekil	çoğul
yalın		göz	gözler
belirtme		gözü	gözleri
yönelme		göze	gözlere
bulunma		gözde	gözlerde
ayrılma		gözden	gözlerden
tamlayan		gözün	gözlerin
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	gözüm	gözlerim
	belirtme	gözümü	gözlerimi
	yönelme	gözüme	gözlerime
	bulunma	gözümde	gözlerimde
	ayrılma	gözümden	gözlerimden
	tamlayan	gözümün	gözlerimin
2. tekil	yalın	gözün	gözlerin
	belirtme	gözünü	gözlerini
	yönelme	gözüne	gözlerine
	bulunma	gözünde	gözlerinde
	ayrılma	gözünden	gözlerinden
	tamlayan	gözünün	gözlerinin
3. tekil	yalın	gözü	gözleri
	belirtme	gözünü	gözlerini
	yönelme	gözüne	gözlerine
	bulunma	gözünde	gözlerinde
	ayrılma	gözünden	gözlerinden
	tamlayan	gözünün	gözlerinin
1. çoğul	yalın	gözümüz	gözlerimiz
	belirtme	gözümüzü	gözlerimizi
	yönelme	gözümüze	gözlerimize
	bulunma	gözümüzde	gözlerimizde
	ayrılma	gözümüzden	gözlerimizden
	tamlayan	gözümüzün	gözlerimizin
2. çoğul	yalın	gözünüz	gözleriniz
	belirtme	gözünüzü	gözlerinizi
	yönelme	gözünüze	gözlerinize
	bulunma	gözünüzde	gözlerinizde
	ayrılma	gözünüzden	gözlerinizden
	tamlayan	gözünüzün	gözlerinizin
3. çoğul	yalın	gözü gözleri
	belirtme	gözünü gözlerini
	yönelme	gözüne gözlerine
	bulunma	gözünde gözlerinde
	ayrılma	gözünden gözlerinden
	tamlayan	gözünün gözlerinin

Üst kavramlar

• (ağacın bir bölümü): ağaç
• (anatomi): duyu organı
• (çekmece): mobilya

Deyimler

Ağaran baş, ağlayan göz gizlenmez Ağız büzülür, göz süzülür, ille burun, ille burun Ağrılarda göz ağrısı, her kişinin öz ağrısı

• Bir başa bir göz yeter
• El terazi, göz mizan
• Fazla mal göz çıkarmaz
• Göz gördüğünü ister
• Kul istedi bir göz, Allah verdi iki göz
• ağ gözü
• ağ gözü açıklığı
• cam göz
• dört göz bir evlat için
• dünyaya gözlerini açmak
• dünyaya gözlerini kapamak
• göz açamamak
• göz açtırmamak
• göz alıcı güzellik
• göz ardı etmek

göz aşısı, göz atmak, göz bebeği, göz boyamak, göz dönmesi, göz erimi, göz göre göre, göz göze gelmek, göz hakkı, göz haraketi, göz kapağı, göz kırpmak, göz kulak olmak, göz küresi,

• göz önünde,

göz pekliği, göz rengi, göz rengi farklılığı, göz suyu, göz süzme, göz süzmek, göz tansiyonu, göz yummak, gözdağı vermek, gözden düşmek, gözden kaçmak, gözden uzak, göze batan, göze batan, göze çarpan, göze girmek, gözleri açılmak, gözleri çakmak çakmak olmak, gözleri dolu dolu olmak, gözleri fal taşı gibi açılmak, gözleri fıldır fıldır etmek, gözleri yollarda kalmak, gözleri yuvasından fırlamak, gözlerinde şimşekler çakmak,

• gözlerine inanamamak,

gözü açık, gözü dışarıda, gözü dönmek, gözü gibi bakmak, gözü olmamak, gözü toprağa bakmak, gözü uyku tutmamak, gözü yükseklerde olmak, gözü yüksekte, gözüm görmesin, gözünde tütmek, gözüne çarpmak, gözünü bağlamak, gözünü karartmak, gözünü korkutmak, gözünün içine bakmak, gözünün önünden geçmek, gözyaşı, kötü göz, para gözlü, petek göz

Türetilmiş kavramlar

açıkgöz

• gözce
• gözcü
• gözcük
• gözde
• göze
• gözenek
• gözetim
• gözgü
• gözken
• gözle
• gözlem
• gözleme
• gözlü
• gözlük
• gözsü
• gözsüz
• gözel

Çeviriler

anatomi

• Afrikanca: oog (af) n
• Aiton dili: တႃ (taa)
• Almanca: Auge (de) n
• Altayca: кöс (alt) (kös)
• Arapça: عَيْن‎ (ar) d (ʿayn)
• Arnavutça: sy (sq)
• Aymaraca: nayra (ay)
• Azerice: göz (az)
• Birmanca: မျက်စိ (my) (myakci.)
• Bretonca: lagad (br)
• Bulgarca: око́ (bg) n (okó)
• Çekçe: oko (cs) n
• Çince:

  Mandarin dili: 眼 (zh) (yǎn), 眼睛 (zh) (yǎnjīng)

• Danca: øje (da)
• Endonezce: mata (id)
• Ersya dili: сельме (myv) (selʹme)
• Esperanto: okulo (eo)
• Estonca: silm (et)
• Farsça: چشم‎ (fa) (čašm)
• Felemenkçe: oog (nl) n
• Fince: silmä (fi), lähde (fi), silmu (fi)
• Fransızca: œil (fr)
• Frizce: each (fy)
• Galce: llygad (cy)
• Galiçyaca: ollo (gl)
• Gucaratça: આંખ (gu) (ā̃kh), ચક્ષુ (gu) (cakṣu)
• Hintçe: आंख (hi) (āṅkh), नयन (hi) (nayan), नेत्र (hi) (netra)
• İbranice: עין‎ (he)
• İngilizce: eye (en)
• İrlandaca: súil (ga)
• İspanyolca: ojo (es) e
• İsveççe: öga (sv)
• İtalyanca: occhio (it) e
• Japonca: 目 (ja)
• Karaçay-Balkarca: köz (krc)
• Katalanca: ull (ca), uyl (ca)
• Kazakça: көз (kk) (köz)
• Kırgızca: көз (ky) (köz)
• Kırım Tatarcası: köz (crh)
• Kmer dili: ភ្នែក (km) (phnêk)
• Korece: 눈 (ko) (nun)
• Kürtçe: çav (ku)
• Latince: oculus (la) e
• Lehçe: oko (pl)
• Litvanca: akis (lt)
• Macarca: szem (hu); fiók (hu)
• Magindanao dili: mata
• Makedonca: око (mk) (oko)
• Malayca: mata (ms)
• Maltaca: għajn (mt) d
• Maorice: mata (mi)
• Maranao dili: mata
• Mari dili: шинча (mhr) (šinča)
• Moğolca: нүд (mn) (nüd)
• Mokşa dili: сельме (mdf) (selʹme)
• Norveççe: øye (no) n
• Osmanlı Türkçesi: گوز‎ (ota)
• Özbekçe: koʻz (uz)
• Portekizce: olho (pt)
• Rumence: ochi (ro)
• Rusça: глаз (ru) (glaz)
• Sırpça: око (sh)
• Slovakça: oko (sk), svorník (sk)
• Slovence: oko (sl)
• Somalice: il (so), indho (so) (çoğul)
• Şorca: қарақ
• Tagalogca: mata (tl)
• Tatarca: küz (tt)
• Tayca: ตา (th) (dtaa)
• Ternate dili: lako
• Tibetçe: མིག (bo) (mig), སྤྱན (bo) (spyan)
• Türkmence: göz (tk)
• Udmurtça: син (udm) (sin)
• Ukraynaca: око (uk) (oko)
• Urduca: آنْکھ‎ (ur) d (ā̃kh)
• Uygurca: كۆز‎ (ug) (köz)
• Yahudi Almancası: אויג‎ (yi) n (oyg)
• Yahudi İspanyolcası: ojo (lad)
• Yakutça: харах (sah) (xarax)
• Yunanca: μάτι (el) n (máti)

bakış, görüş

• İngilizce: look (en)

boşluk, delik

• İngilizce: hole (en)

çekmece

• Almanca: Lade (de) d, Schublade (de) d
• Felemenkçe: lade (nl)
• Fince: vetolaatikko (fi)
• İngilizce: drawer (en)
• İspanyolca: cajón (es)

ilgi, sevgi

• İngilizce: love (en)

kısım

• İngilizce: part (en)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "göz" maddesi

Azerice

Ad

göz

1. (anatomi) göz

Gagavuzca

Köken

Osmanlı Türkçesi کوز‎

Söyleniş

• Heceleme: göz

Ad

göz

1. (anatomi) göz

Kaynakça

• Etymological Dictionaries - Andras Rajki

Türkmence

Ad

göz

1. (anatomi) göz