hâkim

Ayrıca bakınız: hakim

Türkçe

Köken

Osmanlı Türkçesi حاكم‎, Arapça حَاكِمْ‎ (ḥākim).

Söyleniş

• IPA^(anahtar): /haː.ˈcim/
• Heceleme: hâ‧kim

Ad

hâkim (belirtme hâli hâkimi, çoğulu hâkimler)

1. (hukuk) millet adına yargı yetkisini kullanarak kanuna muhalif davranışlarda veya uyuşulmayan işlerde kanunnu yerine getirmekle, adalati gerçekleştirmekle görevli kimse

   eş anlamlısı: yargıç

   zıt anlamlılar: avukat, savcı

   Bir hâkimin çok ciddî, bir satıcının çok mültefit, bir askerin çok otoriter olması meslekleri icabıdır. — M. Kaplan

Çekimleme

hâkim adının çekimi

		tekil	çoğul
yalın		hâkim	hâkimler
belirtme		hâkimi	hâkimleri
yönelme		hâkime	hâkimlere
bulunma		hâkimde	hâkimlerde
ayrılma		hâkimden	hâkimlerden
tamlayan		hâkimin	hâkimlerin
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	hâkimim	hâkimlerim
	belirtme	hâkimimi	hâkimlerimi
	yönelme	hâkimime	hâkimlerime
	bulunma	hâkimimde	hâkimlerimde
	ayrılma	hâkimimden	hâkimlerimden
	tamlayan	hâkimimin	hâkimlerimin
2. tekil	yalın	hâkimin	hâkimlerin
	belirtme	hâkimini	hâkimlerini
	yönelme	hâkimine	hâkimlerine
	bulunma	hâkiminde	hâkimlerinde
	ayrılma	hâkiminden	hâkimlerinden
	tamlayan	hâkiminin	hâkimlerinin
3. tekil	yalın	hâkimi	hâkimleri
	belirtme	hâkimini	hâkimlerini
	yönelme	hâkimine	hâkimlerine
	bulunma	hâkiminde	hâkimlerinde
	ayrılma	hâkiminden	hâkimlerinden
	tamlayan	hâkiminin	hâkimlerinin
1. çoğul	yalın	hâkimimiz	hâkimlerimiz
	belirtme	hâkimimizi	hâkimlerimizi
	yönelme	hâkimimize	hâkimlerimize
	bulunma	hâkimimizde	hâkimlerimizde
	ayrılma	hâkimimizden	hâkimlerimizden
	tamlayan	hâkimimizin	hâkimlerimizin
2. çoğul	yalın	hâkiminiz	hâkimleriniz
	belirtme	hâkiminizi	hâkimlerinizi
	yönelme	hâkiminize	hâkimlerinize
	bulunma	hâkiminizde	hâkimlerinizde
	ayrılma	hâkiminizden	hâkimlerinizden
	tamlayan	hâkiminizin	hâkimlerinizin
3. çoğul	yalın	hâkimi	hâkimleri
	belirtme	hâkimini	hâkimlerini
	yönelme	hâkimine	hâkimlerine
	bulunma	hâkiminde	hâkimlerinde
	ayrılma	hâkiminden	hâkimlerinden
	tamlayan	hâkiminin	hâkimlerinin

Dişili

• (hukuk): hâkime

Üst kavramlar

• (hukuk): hukukçu

Alt kavramlar

• (hukuk): sorgu hâkimi

Türetilmiş kavramlar

• hâkim olma,
• hâkimce,
• hâkimci,
• hâkimcik,
• hâkimevi,
• hâkimken,
• hâkimle,
• hâkimli,
• hâkimse,
• hâkimsiz,
• reddihâkim

Çeviriler

hâkim

• Almanca: Richter (de) e
• İngilizce: judge (en)
• Türkçe:

  Osmanlı Türkçesi: حاكم‎ (ota)

Ek okumalar

• Vikipedi'de hâkim

Ön ad

hâkim (karşılaştırma daha hâkim, üstünlük en hâkim)

1. baskın

   Geçen yüzyıllarda hâkim düşünce tipi teolojik olduğu için, cemiyette de din adamları hâkim bulunuyordu. — E. Güngör

2. başta gelen, başta olan, baskın çıkan

   Şimdi devlete hâkim olanlar, sosyal ve askerî reformlardan en fazla rahatsızlık duyanlar ve başta yeniçerilerle, bunlara organik olarak bağlı bulunan kesimlerdi. — C. Öztürk

3. duygu, davranış, his v.s.'yi iradesiyle denetleyebilen

   Bir kere sinirlerine bu kadar hâkim oyuncu görmedim. — H. Taner

4. emrini, sözünü geçiren geçiren,hâkimiyetini yürüten

   eş anlamlısı: egemen

   Arkasında yavaş fakat çok hâkim bir ses işitmişti. — A. Gündüz

5. yüksekten bir yeri bütün olarak gören

   Denize hâkim bir köşk o tepedeydi.

   Tavuk kümesleri, kuş kafesleri ve denize hâkim piknik yerleriyle tam bir doğa harikası. — N. Öner

Alt kavramlar

• (emrini, sözünü geçiren): hâkim-i mutlak

Türetilmiş kavramlar

• (başta gelen, başta olan, baskın çıkan): hâkim olma, hâkim rüzgâr

Çeviriler

hâkim

• Almanca: überblickend (de)
• İngilizce: overlooking (en)
• Türkçe:

  Osmanlı Türkçesi: حاكم‎ (ota)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "hâkim" maddesi