ki

Ayrıca bakınız: kim

Türkçe

Bağlaç

[1] anlam bakımından birbirleriyle ilgili cümleleri birbirine bağlayan bir söz

[2] özneyi, tümleci güçlendirerek cümlenin temel bölümüne bağlayan bir söz

Siz ki beni tanırsınız, niçin böyle düşünüyorsunuz?

[3] öyle, o kadar, o denli vb.nden sonra, kullanıldığı cümleye güç katan söz

[4] ikinci cümledeki yargının birincideki hareketin yapılışı sırasında görülerek şaşıldığını bildiren bir söz

Kapağı kaldırmış ki sandık bomboş.

Bir de ağzıma aldım ki şeker gibi tadı var.

[5] iki cümlede anlatılan durumların uyuşmazlığını bildiren bir söz

Ama o bir şey yapmamıştı ki onun hiç kabahati yoktu. - O. C. Kaygılı

[6] yakınma, kınama vb. duygular anlatmak için bir cümlenin sonuna getirilen bir söz

O beni sevmez ki! Sana güvenilmez ki!

[7] soru cümlesinin sonuna getirildiğinde şüphe veya endişe anlatan bir söz

Acaba gelmez mi ki?

Bunu bana bırakırlar mı ki?

Acaba ceza verirler mi ki?

[8] bazı kelimelerin sonuna bir ek gibi eklenerek birtakım zarflar, yeni edatlar oluşturan bir söz: belki, çünkü, hâlbuki, mademki, sanki gibi

Açıklamalar

[1] Günümüzde ki eki, olumlu anlam vermek amacıyla yanlış bir biçimde kullanılmakta, "Geldim ki" veya "Yaptım ki" gibi. Oysa bu ek olumsuzluk anlamı yükler, ardından kullanıldığı kelimeye. "Gelmedim ki" ya da "Yapmadım ki" gibi. Olumlu ek kullanılması isteniyorsa, doğrusu "ya" ekidir. "Geldim ya", "Yaptım ya" örneklerinde olduğu gibi.

Köken

[1] Farsça ki

Atasözleri

Ağır git ki yol alasın

Ağır otur ki bey desinler

Baktın ki kar havası, eve gel kör olası

Deveye boynun eğri, demişler; nerem doğru ki, demiş

Elin ağzı torba değil ki büzesin

Görgülü kuşlar gördüğünü işler, görmedik kuşlar ne görsün ki ne işler?

Komşunu iki inekli iste ki kendin bir inekli olasın

Deyimler

demek ki

öyle ki

sakalım yok ki sözüm dinlensin

sarımsak yemedim ki ağzım koksun

soğan yemedim ki ağzım koksun

şeytan diyor ki

Kaynakça

• Türk Dil Kurumu: "ki"

Çeviriler

• Fince: että (fi)
• İngilizce: that (en)

Bretonca

Ad

ki

[1] (köpekgiller) köpek, it

Gagavuzca

Bağlaç

[1] ki

Köken

[1] Farsça

Hawaii dili

Ad

ki

[1] anahtar

Macarca

Adıl

[1] kim