hırsız

Türkçe

Köken

hır + -sız: hır gürültü, patırtı demektir. Hırsızın eş anlamlısı olan oğru kelimesi de aynı zamanda gizli yapılan iş anlamına gelmektedir.

Söyleniş

• IPA^(anahtar): /hɯɾ.ˈsɯz/
• Heceleme: hır‧sız

Ad

hırsız (belirtme hâli hırsızı, çoğulu hırsızlar)

1. oltadaki asıl iğnenin yanına takılan özel iğne
2. (hukuk) başkasının malını çalan kimse, uğru

   Hırsızlar bandosuna kumanda eden Ciyanni, asıl hırsız değilmiş. — A. Midhat

Çekimleme

hırsız adının çekimi

		tekil	çoğul
yalın		hırsız	hırsızlar
belirtme		hırsızı	hırsızları
yönelme		hırsıza	hırsızlara
bulunma		hırsızda	hırsızlarda
ayrılma		hırsızdan	hırsızlardan
tamlayan		hırsızın	hırsızların
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	hırsızım	hırsızlarım
	belirtme	hırsızımı	hırsızlarımı
	yönelme	hırsızıma	hırsızlarıma
	bulunma	hırsızımda	hırsızlarımda
	ayrılma	hırsızımdan	hırsızlarımdan
	tamlayan	hırsızımın	hırsızlarımın
2. tekil	yalın	hırsızın	hırsızların
	belirtme	hırsızını	hırsızlarını
	yönelme	hırsızına	hırsızlarına
	bulunma	hırsızında	hırsızlarında
	ayrılma	hırsızından	hırsızlarından
	tamlayan	hırsızının	hırsızlarının
3. tekil	yalın	hırsızı	hırsızları
	belirtme	hırsızını	hırsızlarını
	yönelme	hırsızına	hırsızlarına
	bulunma	hırsızında	hırsızlarında
	ayrılma	hırsızından	hırsızlarından
	tamlayan	hırsızının	hırsızlarının
1. çoğul	yalın	hırsızımız	hırsızlarımız
	belirtme	hırsızımızı	hırsızlarımızı
	yönelme	hırsızımıza	hırsızlarımıza
	bulunma	hırsızımızda	hırsızlarımızda
	ayrılma	hırsızımızdan	hırsızlarımızdan
	tamlayan	hırsızımızın	hırsızlarımızın
2. çoğul	yalın	hırsızınız	hırsızlarınız
	belirtme	hırsızınızı	hırsızlarınızı
	yönelme	hırsızınıza	hırsızlarınıza
	bulunma	hırsızınızda	hırsızlarınızda
	ayrılma	hırsızınızdan	hırsızlarınızdan
	tamlayan	hırsızınızın	hırsızlarınızın
3. çoğul	yalın	hırsızı	hırsızları
	belirtme	hırsızını	hırsızlarını
	yönelme	hırsızına	hırsızlarına
	bulunma	hırsızında	hırsızlarında
	ayrılma	hırsızından	hırsızlarından
	tamlayan	hırsızının	hırsızlarının

Atasözleri

hırsız

• Acındırırsan arsız olur; acıktırırsan hırsız olur
• Çok söyleme arsız edersin, aç bırakma hırsız edersin.
• Hırsız evden olursa mandayı bacadan aşırır
• Kırk hırsız bir çıplağı soyamamış
• Kurnaz hırsız ev sahibini bastırır
• Yavuz hırsız ev sahibini bastırır
• Yüz verme arsız olur, az verme hırsız olur

Deyimler

hırsız

• açık kapı hırsızı,
• at hırsızı,
• deniz hırsızı,
• gönül hırsızı,
• hırsız gibi,
• hırsız kelepçe,
• hırsıza kilit olmaz,
• hırsız malı,
• hırsız yatağı,
• hırsıza yol göstermek

Türetilmiş kavramlar

hırsız

• hırsız olma,
• hırsız olmak,
• hırsız adım,
• hırsız anahtarı,
• hırsız çekmecesi,
• hırsız feneri,
• hırsızca,
• hırsızcı,
• hırsızcık,
• hırsızken,
• hırsızla,
• hırsızlı,
• hırsızlık,
• hırsızsa,
• hırsızsız

Benzer kelimeler

• hırssız

Çeviriler

hırsız

• Almanca: Dieb (de) e, Diebin (de) d
• Arapça: سَارِق‎ (ar) e (sāriḳ) ،سَارِقَة‎ (ar) d (sāriḳa)
• Azerice: oğru (az), oğurçu (az)
• Fince: varas (fi)
• İngilizce: thief (en)
• İsveççe: tjuv (sv) g, tjyv (sv) g
• Karaçay-Balkarca: uru (krc)
• Norveççe:

  Bokmål: tyv (no) e

• Tatarca: käkre qullı (tt), öy basuçı (tt), qaraq (tt)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "hırsız" maddesi

Karaçay-Balkarca

Bu sözcüğün, biçim ve içerik olarak Vikisözlük standartlarına ulaşması için elden geçirilmesi gerekmektedir.

Madde düzenleme ve Vikisözlük standartları ile ilgili bilgi
Bu sözcükte ayrıca şu sorunlar da bulunmaktadır:

• Bu söz(cük), ait olduğu dilin kullandığı Karaçay-Balkarca alfabesinde yazılmamıştır.

Düzenleme yapıldıktan sonra bu not silinmelidir.

Ad

1. çok konuşan, geveze