bacak

Türkçe

(anatomi, primatlar): Erkek ve kadın bacakları

Köken

Eski Türkçe. Bu şekliyle kelime tarihî metinlerde ve Oğuz grubu dışındaki Türk lehçelerinde kullanılmamaktadır. H. Eren kelimenin Farsça pa-/pay- (ayak) kökünden -ak ekiyle türetildiğini savunur. Bize göre kelimenin Türkçe but kökünden gelmiş olması mümkündür. but-kak (<but-gak) biçiminden -tg->-g- ünsüz tekleşmesi, -g->-c- sızıcılaşma temayülü ve uzunluktan kaynaklanan ünlü genişlemesi (u>a) ile açıklanabilir. Eski Türkçedeki pek çok uzun dar ünlü, Türkiye Türkçesinde genişlemiştir (ti- > de-, bil> bel, yi- > yevb.). Türkçede bu kelime ile anlam ilgisi bulunan budak, organ adından aktarılmış olmalıdır. Türkçe but ile Farsça pa(y) sonradan karışmış olabilir. Ancak -ak (<-gak) eki Türkçedir.

Söyleniş

• IPA^(anahtar): /ba.ˈd͡ʒac/
• Heceleme: ba‧cak

Ad

bacak (belirtme hâli bacağı, çoğulu bacaklar)

1. Bâzı şeylerin yerden yüksekçe durmasını sağlayan dayak, destek veya bunlardan her biri

   eş anlamlısı: ayak

   İpleri sedirlerin bacaklarına doladılar. — L. Tekin

2. (anatomi, primatlar) Vücudun yürümeye yarayan kasıktan tabana kadar olan bölüm

   eş anlamlısı: satan

   Kafa, göz, gövde, bacak, kol, çene, parmak, el, ayak
   Boşanır sırtlara, vâdîlere, sağnak sağnak. — M. Â. Ersoy

   Yorgun vücudunu zahmetle taşıyan ince bacakları üstünde doğruldu. — P. Safa

3. (anatomi, zooloji) Hayvanlarda yürümeye veya atlamaya yarayan organ
4. (iskambil) Kâğıtlarında genç erkek resimli kâğıt

   eş anlamlısı: oğlan

Çekimleme

bacak adının çekimi

		tekil	çoğul
yalın		bacak	bacaklar
belirtme		bacağı	bacakları
yönelme		bacağa	bacaklara
bulunma		bacakta	bacaklarda
ayrılma		bacaktan	bacaklardan
tamlayan		bacağın	bacakların
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	bacağım	bacaklarım
	belirtme	bacağımı	bacaklarımı
	yönelme	bacağıma	bacaklarıma
	bulunma	bacağımda	bacaklarımda
	ayrılma	bacağımdan	bacaklarımdan
	tamlayan	bacağımın	bacaklarımın
2. tekil	yalın	bacağın	bacakların
	belirtme	bacağını	bacaklarını
	yönelme	bacağına	bacaklarına
	bulunma	bacağında	bacaklarında
	ayrılma	bacağından	bacaklarından
	tamlayan	bacağının	bacaklarının
3. tekil	yalın	bacağı	bacakları
	belirtme	bacağını	bacaklarını
	yönelme	bacağına	bacaklarına
	bulunma	bacağında	bacaklarında
	ayrılma	bacağından	bacaklarından
	tamlayan	bacağının	bacaklarının
1. çoğul	yalın	bacağımız	bacaklarımız
	belirtme	bacağımızı	bacaklarımızı
	yönelme	bacağımıza	bacaklarımıza
	bulunma	bacağımızda	bacaklarımızda
	ayrılma	bacağımızdan	bacaklarımızdan
	tamlayan	bacağımızın	bacaklarımızın
2. çoğul	yalın	bacağınız	bacaklarınız
	belirtme	bacağınızı	bacaklarınızı
	yönelme	bacağınıza	bacaklarınıza
	bulunma	bacağınızda	bacaklarınızda
	ayrılma	bacağınızdan	bacaklarınızdan
	tamlayan	bacağınızın	bacaklarınızın
3. çoğul	yalın	bacağı bacakları
	belirtme	bacağını bacaklarını
	yönelme	bacağına bacaklarına
	bulunma	bacağında bacaklarında
	ayrılma	bacağından bacaklarından
	tamlayan	bacağının bacaklarının

Üst kavramlar

• (anatomi, primatlar, zooloji): organ

Alt kavramlar

• (anatomi, primatlar, zooloji): kılıç bacak, takma bacak

Deyimler

anatomi, primatlar

• bacağına geçirmek,
• bacak bacağa atmak,
• bacak bacak üstüne atmak,
• bacak kadar,
• bacak kadar boyu var, türlü türlü huyu var,
• bacakları kopmak,
• bacakları tutmaz olmak,
• bacaklarını uzatmak,
• baldır bacak,
• bastıbacak,

Türetilmiş kavramlar

• Karabacak,
• alabacak,
• ayıbacağı,
• bacakça,
• bacakçı,
• bacakçık,
• bacakkalemi,
• bacakken,
• bacakkıran,
• bacakla,
• bacakları kopmak,
• bacaklarına kara sular inmek,
• bacaklı,
• bacaksa,
• bacaksız,
• karabacak,
• kurtbacağı,
• turnabacağı

Benzer kelimeler

• baca

Çeviriler

anatomi

• Almanca: Bein (de) n
• Azerice: bacaq (az)
• Bretonca: gar (br) d
• Bulgarca: нога (bg) d (noga)
• Çekçe: noha (cs)
• Çince: 腿 (zh) (tuǐ)
• Danca: ben (da)
• Ersya dili: пильге (myv) ( piľge )
• Esperanto: kruro (eo)
• Estonca: jalg (et)
• Farsça: پا‎ (fa) (pā)
• Felemenkçe: been (nl) n
• Fince: koipi (fi), sääri (fi)
• Fransızca: jambe (fr) d
• Frizce: skonk (fy), foet (fy)
• Guarani dili: kupy (gn), etyma (gn)
• Hintçe: पांव (hi) (pā̃v)
• İbranice: רגל‎ (he) d (re'gel)
• İdo: gambo (io)
• İngilizce: leg (en)
• İnterlingua: gamba (ia)
• İrlandaca: cos (ga) d
• İskoçça: cas (gd)
• İspanyolca: pierna (es) d
• İsveççe: ben (sv)
• İtalyanca: gamba (it) d
• Japonca: 脚 (ja), あし (ja) (ashi)
• Katalanca: cama (ca) d
• Kırgızca: бут (ky) (but)
• Korece: 다리 (ko) (dari)
• Latince: crus (la) n
• Lehçe: noga (pl) d
• Litvanca: koja (lt)
• Macarca: láb (hu)
• Makedonca: крак (mk) e (krak)
• Mokşa dili: пильге (mdf) ( piľge )
• Portekizce: perna (pt) d
• Rumence: picior (ro) n
• Rusça: нога (ru) d (noga)
• Sanskritçe: पाद (sa) (pāda)
• Sırp-Hırvatça:

  Latin: noga (sh)

• Somalice: lug (so)
• Tatarca:

  Kırım Tatarcası: bacaq (crh), satan (crh)

• Türkmence: baldyr (tk)
• Yunanca:

  Modern Yunanca: πόδι (el) n (pódi)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "bacak" maddesi

Ek okumalar

• Vikipedi'de bacak

Gagavuzca

Söyleniş

• Heceleme: ba‧cak

Ad

bacak

1. (anatomi) bacak

Kaynakça

• Etymological Dictionaries - Andras Rajki