demir

Ayrıca bakınız: Demir, dəmir

Türkçe

(elementler, metaller): elektrolizle arıtılmış (%99,97+) saflıkta demirden parçaları ve karşılaştırma için yüksek saflıkta (99,9999 %=6N) 1 cm³ hacminde demirden bir küp

Söyleniş

• IPA^(anahtar): /deˈmiɾ/
• Heceleme: de‧mir

Ad

demir (belirtme hâli demiri, çoğulu demirler)

1. demirden yapılmış bir parça
2. (ayakkabıcılık) ayakkabı topuğuna veya ayakkabı burnuna aşınmayı önlemek için çakılan, özel olarak yapılmış madenden parça
3. (denizcilik) çıpa
4. (elementler, kimya, metaller) atom numarası 26, atom ağırlığı 55,847, yoğunluğu 7,8 g/cm³ olan, 1510 °C'de eriyen, mavimtırak esmer renkte, özellikle çelik, döküm ve alaşımlar hâlinde sanayide kullanılmaya en elverişli element ve bu elementten yapılmış demir metali parça

Çekimleme

demir adının çekimi

		tekil	çoğul
yalın		demir	demirler
belirtme		demiri	demirleri
yönelme		demire	demirlere
bulunma		demirde	demirlerde
ayrılma		demirden	demirlerden
tamlayan		demirin	demirlerin
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	demirim	demirlerim
	belirtme	demirimi	demirlerimi
	yönelme	demirime	demirlerime
	bulunma	demirimde	demirlerimde
	ayrılma	demirimden	demirlerimden
	tamlayan	demirimin	demirlerimin
2. tekil	yalın	demirin	demirlerin
	belirtme	demirini	demirlerini
	yönelme	demirine	demirlerine
	bulunma	demirinde	demirlerinde
	ayrılma	demirinden	demirlerinden
	tamlayan	demirinin	demirlerinin
3. tekil	yalın	demiri	demirleri
	belirtme	demiriyi	demirlerini
	yönelme	demiriye	demirlerine
	bulunma	demiride	demirlerinde
	ayrılma	demiriden	demirlerinden
	tamlayan	demirinin	demirlerinin
1. çoğul	yalın	demirimiz	demirlerimiz
	belirtme	demirimizi	demirlerimizi
	yönelme	demirimize	demirlerimize
	bulunma	demirimizde	demirlerimizde
	ayrılma	demirimizden	demirlerimizden
	tamlayan	demirimizin	demirlerimizin
2. çoğul	yalın	demiriniz	demirleriniz
	belirtme	demirinizi	demirlerinizi
	yönelme	demirinize	demirlerinize
	bulunma	demirinizde	demirlerinizde
	ayrılma	demirinizden	demirlerinizden
	tamlayan	demirinizin	demirlerinizin
3. çoğul	yalın	demiri demirleri
	belirtme	demiriyi demirlerini
	yönelme	demiriye demirlerine
	bulunma	demiride demirlerinde
	ayrılma	demiriden demirlerinden
	tamlayan	demirinin demirlerinin

Kısaltmalar

• (elementler, metaller): Fe

Üst kavramlar

• (elementler, metaller): metal

Alt kavramlar

• admiralti demiri
• ak demir
• buz demiri
• çekme demir
• çifte demir
• çubuk demir
• dişi demir
• dökme demir
• erkek demir
• hasır demir
• ızgara demiri
• kol demiri
• köşe demiri
• kulak demiri
• kütük demir
• L demiri
• nervürlü demir
• özek demiri
• saban demiri
• topuk demiri

Atasözleri

element, metal

• Demir ıslanmaz, deli uslanmaz
• Demir nemden, insan gamdan çürür
• Demir tavında dövülür
• Demir tavında, dilber çağında
• İşleyen demir ışıldar

Deyimler

demir gibi olmak,

demir taramak,

demir üzerinde,

demir yumruk

Kelime birliktelikleri

• demir ağacı
• demir almak
• demir atmak
• demir bilek
• demir boku
• demir çağı
• demir dikeni
• demir gibi
• demir hat
• demir kapı
• demir kırı
• demir kiriş
• demir leblebi
• demir oksit
• demir para
• demir parça
• demir pası
• demir perde
• demir rengi
• demir resmi
• demir sülfat
• demir taramak
• demir üzerinde,
• demir yeri
• demir yolcu
• demir yolu
• demire vurmak
• demir cevheri
• demir resmi

Türetilmiş kavramlar

• demirce, demirci, demircik, demirken, demirle, demirli, demirse, demirsiz
• aydemir, demirbaş, demirhindi, demirkapan, Demirkazık, demirleblebi, Demirperde, gözdemiri, iğdemir

Çeviriler

denizcilik

• Almanca: Anker (de) e
• Baskça: aingura (eu)
• Felemenkçe: anker (nl) n
• Fince: ankkuri (fi)
• Fransızca: ancre (fr) d
• Hırvatça: željezo
• İngilizce: anchor (en)
• İspanyolca: ancla (es)
• İsveççe: ankare (sv), klackjärn (sv)
• İtalyanca: ancora (it)
• Macarca: horgony (hu)
• Norveççe: anker (no) n
• Oksitanca: ancora (oc)

element

• Afrikanca: yster (af)
• Almanca: Eisen (de) n
• Altayca: темир (alt) (temir)
• Arapça: حَدِيد‎ (ar) e (ḥadīd)
• Arnavutça: hekur (sq)
• Asturyasça: fierro (ast)
• Aymaraca: q'illa (ay)
• Azerice: dəmir (az)
• Baskça: burdina (eu)
• Başkurtça: тимер (ba) (timer)
• Bretonca: houarn (br)
• Bulgarca: желязо (bg) (željazo)
• Çekçe: železo (cs)
• Çince: 鐵 (zh)
• Çuvaşça: тимĕр (cv) (timĕr), авкӑч (cv) (avkoç), авкӑҫ (cv) (avkoc)
• Danca: jern (da)
• Endonezce: besi (id)
• Eski Türkçe: temür‎ (otk) (temür)
• Esperanto dili: fero (eo)
• Estonca: raud (et)
• Faroe dili: jarn (fo)
• Farsça: آهن‎ (fa)
• Felemenkçe: ijzer (nl)
• Fince: rauta (fi), korkorauta (fi)
• Fransızca: fer (fr) e
• Frizce: izer (fy)
• Galce: haearn (cy), haern (cy)
• Galiçyaca: ferro (gl)
• Guarani dili: kuarepoti (gn)
• Gucaratça: લોખંડ (gu) (lokhaṇḍ)
• Gürcüce: რკინა (ka) (rḳina)
• Hakasça: тимір (kjh) (timír)
• Hausaca: ƙarfe (ha)
• Hırvatça: gvožđe
• Hintçe: लोहा (hi) (lohā)
• İbranice: ברזל‎ (he)
• İngilizce: iron (en)
• İnguşça: аьшк (inh) (äšk)
• İrlandaca: iarann (ga)
• İskoçça: iarann (gd)
• İspanyolca: fierro (es), hierro (es)

  Yahudi İspanyolcası: yerro (lad)

• İsveççe: järn (sv)
• İtalyanca: ferro (it)
• İzlandaca: járn (is)
• Japonca: 鉄 (ja)
• Karaçay-Balkarca: темир (krc)
• Katalanca: ferro (ca)
• Kazakça: темір (kk) (temir)
• Keçuva dili: k'illa (qu)
• Kırgızca: темир (ky) (temir)
• Kumukça: темир (kum)
• Latince: ferrum (la)
• Lehçe: żelazo (pl)
• Letonca: dzelzs (lv)
• Litvanca: geležis (lt)
• Lüksemburgca: Eisen (lb)
• Maasai dili: esekenkei (mas)
• Macarca: vas (hu)
• Makedonca: железо (mk) (železo)
• Malayca: besi (ms)
• Maltaca: ħadid (mt)
• Marathi dili: लोखंड (mr) (lokhaṇḍ)
• Nogayca: темир (nog) (temir)
• Norveççe: anker (no) n
• Oksitanca: fèrre (oc)
• Özbekçe: темир (uz)
• Pencapça: ਲੋਹਾ (pa) (lohā)
• Portekizce: ferro (pt)
• Rapanui dili: ’aurī (rap)
• Romanşça: fier (rm)
• Rumence: fier (ro)
• Rusça: железо (ru) (jelezo)
• Sanskritçe: लौहं (sa) (lauhaṃ)
• Sarduca: ferru (sc)
• Savahili dili: chuma (sw)
• Sırpça: гвожђе (sh)
• Sicilyaca: ferru (scn)
• Slovakça: železo (sk)
• Slovence: železo (sl)
• Somalice: bir (so)
• Şorca: тебир
• Tacikçe: оҳан (tg) (ohan)
• Tagalogca: bakal (tl)
• Tatarca: timer (tt)

  Kırım Tatarcası: demir (crh), temir (crh)

• Tayca: เหล็ก (th) (lèk)
• Türkmence: demir (tk)
• Ukraynaca: залiзо (uk) (zalizo)
• Uygurca: تۆمۈر‎ (ug) (tömür)
• Venedikçe: fero (vec)
• Vepsice: raud (vep)
• Vietnamca: sắt (vi)
• Yakutça: тимир (sah) (timir)
• Yorubaca: irin (yo)
• Yunanca: σίδηρος (el) (sídiros), σίδερο (el) (sídero)
• Zuluca: insimbi (zu)

Ayrıca bakınız

Periyodik cetvel [değiştir]

Grup 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Periyot 1 1 H 2 He 2 3 Li 4 Be 5 B 6 C 7 N 8 O 9 F 10 Ne 3 11 Na 12 Mg 13 Al 14 Si 15 P 16 S 17 Cl 18 Ar 4 19 K 20 Ca 21 Sc 22 Ti 23 V 24 Cr 25 Mn 26 Fe 27 Co 28 Ni 29 Cu 30 Zn 31 Ga 32 Ge 33 As 34 Se 35 Br 36 Kr 5 37 Rb 38 Sr 39 Y 40 Zr 41 Nb 42 Mo 43 Tc 44 Ru 45 Rh 46 Pd 47 Ag 48 Cd 49 In 50 Sn 51 Sb 52 Te 53 I 54 Xe 6 55 Cs 56 Ba 57-71 * 72 Hf 73 Ta 74 W 75 Re 76 Os 77 Ir 78 Pt 79 Au 80 Hg 81 Tl 82 Pb 83 Bi 84 Po 85 At 86 Rn 7 87 Fr 88 Ra 89-103 ** 104 Rf 105 Db 106 Sg 107 Bh 108 Hs 109 Mt 110 Ds 111 Rg 112 Cn 113 Uut 114 Uuq 115 Uup 116 Uuh 117 Uus 118 Uuo ↓ * Lantanitler 57 La 58 Ce 59 Pr 60 Nd 61 Pm 62 Sm 63 Eu 64 Gd 65 Tb 66 Dy 67 Ho 68 Er 69 Tm 70 Yb 71 Lu ** Aktinitler 89 Ac 90 Th 91 Pa 92 U 93 Np 94 Pu 95 Am 96 Cm 97 Bk 98 Cf 99 Es 100 Fm 101 Md 102 No 103 Ac +Periyodik cetvelde kimyasal seriler alkali metal alkalin lantanit aktinit geçiş metalleri metal metaloid ametal halojen soygaz

Ön ad

demir (karşılaştırma daha demir, üstünlük en demir)

1. (metalurji) bu elementten yapılmış

   Hemşiresiyle rıhtımın kenarındaki demir kanepeye oturdular. - P. Safa

2. (mecaz) güçlü, kuvvetli, sert

   O kadar çabuk uyanmıştı ki kalbinin demir bir elle sıkıldığını duydu. - S. F. Abasıyanık

Çeviriler

bu elementten yapılmış

• Felemenkçe: ijzeren (nl)
• Fince: rautainen (fi), rauta- (fi)
• İngilizce: iron (en)
• Yunanca: σιδερένιος (el) (siderénios)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumu "demir" maddesi

Ek okumalar

• Vikipedi'de demir

Gagavuzca

Köken

Eski Türkçe tämür‎ (tämür)

Ad

demir

1. (elementler, metaller) demir

Kaynakça

• Etymological Dictionaries - Andras Rajki

Kırım Tatarcası

Ad

demir

1. (elementler, metaller) demir

Türkmence

Ad

demir

1. (elementler, metaller) demir