ana

Ayrıca bakınız: anâ, ana-, àná, änä

Türkçe

Söyleniş

IPA: aˈna

Heceleme

Heceleme: a·na

Ad

ana (belirtme hâli anayı, çoğulu analar) ana -sı

[1] Ana ve çocuğu

1. (aile) anne

Deyimler

ana baba eline bakmak, ana baba kuzusu, ana kraliçe, anan turp baban şalgam sen nereden çıktın gülbeşeker, anasının ipini satmak, meryem Ana kandili gibi

Çeviriler

• Afrikanca: moeder (af), ma (af)
• Almanca: Mama (de) d, Mutter (de) d
• Arapça: أُمٌّ‏‎ (ar) d (ʔum(mun))
• Arnavutça: nënë (sq), mëmë (sq)
• Asturyasça: ma (ast)
• Aymaraca: taica (ay)
• Azerice: ana (az), ciji (az) (lehçe), nənə) (az) (lehçe)
• Baskça: ama (eu)
• Boşnakça: majka (bs)
• Bretonca: mamm (br)
• Bulgarca: майка (bg) (majka)
• Calo dili: bata, dai
• Çekçe: matka (cs), maminka (cs), máma (cs), mamča (cs)
• Çince: 妈妈 (zh), 母亲 (zh)
• Danca: mor (da)
• Endonezce: ibu (id), bunda (id), induk (id)
• Eski Türkçe: ana (tr), apa (tr)
• Esperanto: patrino (eo), panjo (eo)
• Estonca: ema (et)
• Faroe dili: móðir (fo)
• Farsça: مادر‏‎ (fa), مامان‏‎ (fa)
• Fince: äiti (fi)
• Fransızca: mère (fr), maman (fr)
• Galce: mam (cy)
• Galiçyaca: nai (gl)
• Gucaratça: મા (gu) (mā)
• Gürcüce: დედა (ka) (deda)
• Hollandaca: moeder (nl), mama (nl), mamma (nl), mammie (nl), mamie (nl)
• Hırvatça: mati (hr), majka (hr)
• Hintçe: मां (hi) (mā̃), माता (hi) (mātā), अम्मा (hi) (ammā)
• İbranice: אמא‏‎ (he), אם‏‎ (he)
• İngilizce: mother (en), mom (en), mommy (en), mum (en), mummy (en), mama (en)
• İrlandaca: máthair (ga), mamaí (ga)
• İspanyolca: madre (es)
• İsveççe: mamma (sv) g, mor (sv) g, morsa (sv) g
• İtalyanca: madre (it), mamma (it)
• Japonca: お母さん (ja), 母 (ja), 母親 (ja)

• Katalanca: mare (ca)
• Kazakça: ana (kk)
• Keçuva dili: mama (qu)
• Kırım Tatarca: anniy (crh), anne (crh), ana (crh)
• Kırgızca: ene (ky)
• Korece: 어머니 (ko) (eomeoni)
• Kürtçe: daya (ku)
• Latince: mater (la)
• Lehçe: matka (pl), mama (pl)
• Letonca: māte (lv)
• Litvanca: motina (lt)
• Macarca: anya (hu), mama (hu), édesanya (hu), anyu (hu)
• Malgaşça: reny (mg)
• Malayca: emak (ms)
• Maltaca: omm (mt)
• Marathi dili: आई (mr) (āī), माता (mr) (mātā)
• Moğolca: эх (mn) (eh)
• Norveççe: mamma (no) e, moder (no) e
• Oksitanca: maire (oc)
• Özbekçe: она (uz) (ona)
• Portekizce: mãe (pt)
• Rapanui dili: matu’a vahine (rap)
• Reto Romanca: mamma (rm)
• Rumence: mamă (ro), maică (ro)
• Rusça: мать (ru) (mat ʲ)
• Sanskritçe: अम्बा (sa) (ambā)
• Savahili dili: mama (sw), mzazi (sw), mzaa (sw)
• Sırpça: мајка (sr)
• Slovakça: mama (sk), matka (sk)
• Slovence: máti (sl)
• Tagalogca: nanay (tl), ina (tl), inay (tl)
• Tayca: แม่ (th) (mɛ̂ɛ), มารดา (th)
• Türkmence: ene (tk)
• Ukraynaca: мати (uk) (mati)
• Uygurca: ئاپا‏‎ (ug) (apa)
• Yahudi Almancası: muter‏‎ (yi) (muter)
• Modern Yunanca: μαμά (el) (mamá)
• Zuluca: umama (zu)

Karşıt anlamlılar

• baba

Üst kavramlar

• ebeveyn

Alt kavramlar

• üvey ana

Sözcük birliktelikleri

• ana direk, ana konu, ana kucağı, anası danası

Türetilmiş kavramlar

• anaca, anacı, anacık, anaç, Anadolu, anakara, analı, anası, anasız, anayken, anayla, anaysa, anayurt, kaynana

Köken

Osmanlı Türkçesi ana (viii+ Uy)

Ön ad

ana (karşılaştırma daha ana, üstünlük en ana)

ana kelimesinin yüklemlik şekilleri

şimdiki zaman
	olumlu, bildiren	olumlu, soran	olumsuz, bildiren	olumsuz, soran
ben (ben -yim)	anayım	ana mıyım?	ana değilim	ana değil miyim?
sen (sen -sin)	anasın	ana mısın?	ana değilsin	ana değil misin?
o (o -)	ana / anadır	ana mı?	ana değil	ana değil mi?
biz (bizler -yiz)	anayız	ana mıyız?	ana değiliz	ana değil miyiz?
siz (sizler -siniz)	anasınız	ana mısınız?	ana değilsiniz	ana değil misiniz?
onlar (onlar -ler)	ana(lar)	ana(lar) mı?	ana değil(ler)	ana değiller mi?
di'li geçmiş zaman
	olumlu, bildiren	olumlu, soran	olumsuz, bildiren	olumsuz, soran
ben (ben idim)	anadım	ana mıydım?	ana değildim	ana değil miydim?
sen (sen idin)	anadın	ana mıydın?	ana değildin	ana değil miydin?
o (o idi)	anadı	ana mıydı?	ana değildi	ana değil miydi?
biz (bizler idik)	anadık	ana mıydık?	ana değildik	ana değil miydik?
siz (sizler idiniz)	anadınız	ana mıydınız?	ana değildiniz	ana değil miydiniz?
onlar (onlar idiler)	anadılar	ana mıydılar?	ana değildi(ler) / değillerdi	ana değil miydiler?
dolaylı geçmiş
	olumlu, bildiren	olumlu, soran	olumsuz, bildiren	olumsuz, soran
ben (ben idim)	anamışım	ana mıymışım?	ana değilmişim	ana değil miymişim?
sen (sen idin)	anamışsın	ana mıymışsın?	ana değilmişsin	ana değil miymişsin?
o (o idi)	anamış	ana mıymış?	ana değilmiş	ana değil miymiş?
biz (bizler idik)	anamışız	ana mıymışız?	ana değilmişiz	ana değil miymişiz?
siz (sizler idiniz)	anamışsınız	ana mıymışsınız?	ana değilmişsiniz	ana değil miymişsiniz?
onlar (onlar idiler)	anamışlar	ana mıymışlar?	ana değilmiş(ler) / değillermiş	ana değil miymişler?

1. asıl, esas
2. Ana bina aradan geçen elli beş yıla karşın değişmemiş. - A. Kutlu

" temel

Karşıt anlamlılar

• tâlî
• yan

Çeviriler

• Almanca: Haupt- (de), Vater- (de)
• Fince: perus- (fi)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumu: "ana"

Atasözleri

• Ağlarsa anan ağlar gerisi yalan ağlar
• Ana besler hurmayla, eloğlu karşılar yarmayla
• Ana gezer, kız gezer; bu çeyizi kim düzer?
• Ana gibi yar, Bağdat gibi diyar olmaz
• Ana gibi yar olmaz, Bagdat gibi diyar olmaz
• Ana hakkı Tanrı hakkı
• Ana ile kız, helva ile koz
• Ana kızına taht kurar, kız bahtı kocadan arar
• Ana kızına taht kurmuş, baht kuramamış
• Anasına bak kızını al, kenarına bak bezini al

Azerice

Ad

ana

[1] (aile) ana

Çağatayca

Ad

[1] ana, valide

[2] buracıkta, işte

Örnekler

[2] anandayor

[2] ana göründü

Gagavuzca

Ad

ana

[1] (aile) ana

Köken

[1] Osmanlı Türkçesi ana

Karaçay Balkarca

Bu sözcüğün, biçim ve içerik olarak Vikisözlük standartlarına ulaşması için elden geçirilmesi gerekmektedir.

Madde düzenleme ve Vikisözlük standartları ile ilgili bilgi
Bu sözcükte ayrıca şu sorunlar da bulunmaktadır:

• Bu söz(cük), ait olduğu dilin kullandığı Karaçay Balkarca alfabesinde yazılmamıştır.

Düzenleme yapıldıktan sonra bu not silinmelidir.

Ad

[1] (aile) ana

Kazakça

Ad

ana

[1] (aile) ana

Kırım Tatarca

Ad

ana

[1] (aile) ana

Adıl

ana

[1] işte (uzak)

Yan kavramlar

[1] mına: işte (yakın)

Örnekler

[1] Ana anyerde: İşte orada

Bağlaç

ana

[1] belki, ya/ya da

Örnekler

[1] Ana bugün, ana yarın alırman dep cüremen.(Oneki ördek türküsü)

[1] Ya bugün ya da yarın alırım diyerek geziyorum(bekliyorum)

Açıklamalar

İki ihtimâlden birinin olabilecğini belirtmek için kullanılır

Osmanlı Türkçesi

Bu sözcüğün, biçim ve içerik olarak Vikisözlük standartlarına ulaşması için elden geçirilmesi gerekmektedir.

Madde düzenleme ve Vikisözlük standartları ile ilgili bilgi
Bu sözcükte ayrıca şu sorunlar da bulunmaktadır:

• Bu söz(cük), ait olduğu dilin kullandığı Osmanlı Türkçesi alfabesinde yazılmamıştır.

Düzenleme yapıldıktan sonra bu not silinmelidir.

Ad

[1] (aile) ana

Ön ad

karşılaştırma دها‏ ana (daha {{{1}}}), üstünlük اڭ‏ ana (en {{{1}}})

[1] değersiz, kıymetsiz

Adıl

[1] ona

Örnekler

Allah âdın her kim ol evvel anâ/ Her işi âsân eder Allah anâ - Süleyman Çelebi – Mevlid

Özbekçe

İlgeç

[1] işte

Tatarca

Ad

ana

[1] (aile) ana

Türkmence

Ad

ana

[1] işte