yılan

Türkçe

yılan hakkında Türkçe Vikipedi'de ansiklopedik bilgi bulabilirsiniz.

Söyleniş

• IPA^(anahtar): /jɯˈlan/
• Heceleme: yı‧lan

Köken

Eski Türkçe Eski Türkçe yılan sözcüğünden evrilmiştir.

Ad

yılan (belirtme hâli yılanı, çoğulu yılanlar) -nı

[1] Yılan

1. (sürüngenler) sürüngenler (reptilia) sınıfının ayaksız, ince, uzun, derisi pullu olan yılanlar alt takımındaki türlere verilen genel ad, yerdegezen

   Ok yılanı. Su yılanı. Çıngıraklı yılan. Gözlüklü yılan.

2. yılma işini yapan
3. (mecaz) hain veya sinsi kimse

Bilimsel adı

• serpentes

Deyimler

ağaç yılanı, barışçıl yılan, boa yılanı, boyunduruklu yılan, çıngıraklı yılan, deniz yılanı, gözlüklü yılan, ipliksi yılan, karabaş yılan, karayılan, katır yılanı, kızıl yılan, kör yılan, küpeli yılan, mahmuzlu yılan, mercan yılanı, nek yılan, sağır yılan, ok yılanı, su yılanı, zehirli yılan, zehirsiz yılan, uz yılan, yılan balığı, yılan çıyan, yılan çiçeği, yılan derisi, yılan gömleği, yılan hastalığı, yılan kavı, yılan taşı

Karşıt anlamlılar

• yılmayan

Üst kavramlar

• pullular

Alt kavramlar

• kobra, piton

Sözcük birliktelikleri

• koynunda yılan beslemek, yılan gibi, yılan gibi sokmak, yılan hikâyesi, koynunda yılan beslemek, (uyuyan) yılanın kuyruğuna basmak

Türetilmiş kavramlar

• yılanbaşı, yılanca, yılancı, yılancık, yılandili, yılaniğnesi, yılankavi, yılankemiği, yılanken, yılanla, yılanlı, yılansa, yılansı, yılansız, yılanyastığı

Çeviriler

Sürüngen sınıfının ayaksız, ince, uzun

• Abazaca: aщтанчІвы (abq) (aš̍tānč̍Іvə)
• Afrikanca: slang (af)
• Almanca: Schlange (de) d, Satthabender (de) e, Satthabende (de) d, Zurückschreckender (de) e, Zurückschreckende (de) d
• Altayca: јылан (alt) (ǰïlan)
• Arnavutça: gjarpër (sq)
• Arapça: ثُعْبَان‎ (ar) e (s̱uʿbān)
• Aymaraca: asiru (ay)
• Azerice: ilan (az)
• Başkurtça: йылан (ba) (yılan)
• Birmanca: မြွေ (my) (mrwe)
• Bretonca: naer (br), sarpant (br)
• Bulgarca: змия (bg) (zmija)
• Çekçe: had (cs) e
• Çince:

  Mandarin dili: 蛇 (zh) (shé)

• Çuvaşça: ҫӗлен (cv) (cölen)
• Danca: slange (da) g
• Ersya dili: гуй (myv) (guj)
• Esperanto dili: serpento (eo)
• Estonca: madu (et)
• Faroe dili: slanga (fo)
• Farsça: مار‎ (fa) (mâr)
• Felemenkçe: slang (nl) d, serpent (nl)
• Fince: käärme (fi)
• Fransızca: serpent (fr) e
• Friuli dili: sarpint (fur) e
• Gagavuzca: yılan (gag)
• Galce: neidr (cy), sarff (cy)
• Galiçyaca: serpente (gl), serpe (gl)
• Gucaratça: સાપ (gu) (sāp)
• Hakasça: чылан (kjh) (çılan)
• Hausaca: maciji (ha)
• Hintçe: सांप (hi) (sāmp)
• İbranice: נחש‎ (he)
• İngilizce: snake (en), serpent (en)
• İnterlingua dili: serpente (ia)
• İrlandaca: nathair (ga) d
• İskoçça: nathair (gd) d
• İspanyolca: serpiente (es) d, culebra (es), sierpe (es) d
• İsveççe: orm (sv)
• İtalyanca: serpente (it) e, serpe (it) d
• İzlandaca: snákur (is) e, slanga (is) d
• Japonca: ヘビ (ja)
• Karaçay Balkarca: cılan (krc), джылан (krc)
• Karakalpakça: jılan (kaa)
• Katalanca: serp (ca)
• Kazakça: жылан (kk) (jılan)
• Keçuva dili: amaru (qu)
• Kırgızca: жылан (ky) (cılan)
• Kırım Tatarca: cılan (crh), yılan (crh)
• Kmer dili: ពស់ (km) (pôs)
• Korece: 뱀 (ko) (baem)
• Korsikaca: serpu (co)
• Kumanca: cılan
• Kumukça: йылан (kum)
• Kürtçe: mar (ku), مار‎ (ku)
• Lao dili: ງູ (lo) (ngū)
• Latince: serpēns (la) e, d, anguis (la) e, coluber (la) e
• Lehçe: wąż (pl) e
• Litvanca: gyvatė (lt) d
• Lüksemburgca: Schlaang (lb) d
• Macarca: kígyó (hu)
• Makedonca: змија (mk) (zmija)
• Malayca: ular (ms)
• Maltaca: serp (mt) e
• Marathi dili: सर्प (mr) (sarp)
• Norveççe: slange (no)
• Özbekçe: ilon (uz)
• Pali dili: ahi (pi) e, sappa (pi) e, uraga (pi) e
• Peştuca: مار‎ (ps)
• Portekizce: serpente (pt) d
• Reto Romanca: serp (rm)
• Rohingya dili: háf
• Rumence: şarpe (ro)
• Rusça: змея́ (ru) d (zmeyá)
• Sicilyaca: serpenti (scn)
• Sırp-Hırvatça: змија (sh), serpent (sh)
• Slovakça: had (sk) e
• Slovence: kača (sl) d
• Sulukça: hās
• Sunda dili: ᮇᮛᮚ᮪ (su) (oray)
• Şorca: чылан
• Tatarca: yılan (tt)
• Tayca: งู (th) (nguu)
• Tibetçe: སྦྲུལ (bo) (sbrul)
• Tuvaca: чылан (tyv) (čılan)
• Türkmence: ýylaan (tk), ýylan (tk)
• Ukraynaca: змія́ (uk) d (zmijá)
• Urduca: سانپ‎ (ur)
• Uygurca: يىلان‎ (ug) (yilan)
• Yahudi Almancası: shlang‎ (yi) (shlang), nakhash‎ (yi) (nakhash), reptil‎ (yi) (reptil)
• Yahudi İspanyolcası: kulevra (lad)
• Yakutça: моҕой (sah) (moğoy)
• Yunanca: φίδι (el) n (fídi), όφις (el) (ófis), ερπετό (el) (erpetó)
• Zazaca: mar (diq)

Ön ad

yılan (karşılaştırma daha yılan, üstünlük en yılan)

1. (mecaz) sinsi ve hain

   Gözlerinde ancak annemin bildiği bir yılan ışıltısıyla gülüyor. - Y. Z. Ortaç

Kaynakça

• Türk Dil Kurumu "yılan" maddesi

Atasözleri

• Ana yılan, sözü yalan, karı çiçek, sözü gerçek
• Her deliğe elini sokma, ya yılan çıkar ya çıyan
• Onmadık hacıyı deve üstünde yılan sokar
• Sevda geçer yalan olur, sonra sokar yılan olur
• Su içene yılan bile dokunmaz
• Talihsiz hacıyı deve üstünde yılan sokar
• Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır
• Yılan ne kadar eğri gitse deliğine doğru girer

Ek okumalar

• Vikitür'de Serpentes

Gagavuzca

Köken

Eski Türkçe jyl

Ad

yılan

1. (sürüngenler, yılanlar) yılan, yerdegezen

Kırım Tatarca

Ad

yılan

1. (sürüngenler, yılanlar) yılan, yerdegezen

Tatarca

Ad

yılan

1. (sürüngenler, yılanlar) yılan, yerdegezen

Kaynakça

• Eyuboğlu, İsmet Zeki (1998). Türk Dilinin Etimoloji Sözlüğü. İstanbul: Sosyal Yayınlar. ISBN 975-738-472-2.

• Etymological Dictionaries - Andras Rajki