ذات

Arapça

Ad

ذَات (ẕāt) d (çoğul ذَوَات‎ (ẕevāt) veya أُولَات‎ (ʾūlāt), dişil ذَوَاتَا‎ (ẕevātā) veya ذَاتَا‎ (ẕātā), dişil oblique ذَوَاتَيْ‎ (ẕevātey) veya ذَاتَيْ‎ (ẕātey), eril ذُو‎ (ẕū)) (construct state only)

1. ذُو‎ (ẕū) sözcüğünün sahibi dişil tekil çekimi
   • M.S. 609–632, Kur'an, 111:3
     سَيَصْلَى نَارًا ذَاتَ لَهَبٍ – Alevli bir ateşe girecektir.
2. kendiliğindenlik, tabiilik

   ذَات الْبَيْن‎ (ẕāt el-beyn, “anlaşmazlık, düşmanlık; uyum, arkadaşlık”)

   ذَاتَ يَوْمٍ — bir gün, bir kere

   ذَاتَ لَيْلَةٍ — belli bir gecede

   ذَاتَ مَرَّةٍ — bir defa; bir kere

   • Şablon:rfdate Ahmad Shawqi

     	« يُقَالُ كَانَ الْكَلْبُ ذَاتَ يَوْمٍ بَيْنَ الرِّيَاضِ غَارِقًا فِي النَّوْمِ »
     	(ar)

Çekimleme

ذَات (ẕāt) ad çekimi

tekil	tekil long construct
	belirsiz	belirli	kurgu
ölçüsüz	—	—	ذُو‎ ẕū
yalın	—	—	ذُو‎ ẕū
belirtme	—	—	ذَا‎ ẕā
tamlayan	—	—	ذِي‎ ẕī
ikil	belirsiz	belirli	kurgu
ölçüsüz	—	—	ذَوَيْ‎ ẕevey
yalın	—	—	ذَوَا‎ ẕevā
belirtme	—	—	ذَوَيْ‎ ẕevey
tamlayan	—	—	ذَوَيْ‎ ẕevey
çoğul	sahih eril çoğul
	belirsiz	belirli	kurgu
ölçüsüz	—	—	ذَوِي‎‎; أُولِي‎ ẕevī‎; ʾūlī
yalın	—	—	ذَوُو‎‎; أُولُو‎ ẕevū‎; ʾūlū
belirtme	—	—	ذَوِي‎‎; أُولِي‎ ẕevī‎; ʾūlī
tamlayan	—	—	ذَوِي‎‎; أُولِي‎ ẕevī‎; ʾūlī

Türetilmiş kavramlar

• ذَات الرِّئَة‎ (ẕāt er-riʾe, “pneumonia”)
• ذَات الصُّدُور‎ (ẕāt eṣ-ṣudūr)
• ذَات الْبَيْن‎ (ẕāt el-beyn)
• ذَات الشِّمَال‎ (ẕāt eş-şimāl)
• ذَات الشَّفَة‎ (ẕāt eş-şefe)
• ذَات اليَمِين‎ (ẕāt el-yemīn)
• ذَات الْآَجْرَاس‎ (ẕāt el-ʾāacrās)
• ذَات الْقَرْنَيْنِ‎ (ẕāt el-ḳarneyni)
• ذَات الجَنْب‎ (ẕāt el-cenb, “zatülcenp”)

Ad

ذَات (ẕāt) d (çoğul ذَوَات‎ (ẕevāt), dişil ذَاتَانِ‎ (ẕātāni))

1. aynı

   ذَات الشَّيْء — aynı şey

   ذَات الْأَشْيَاء — aynı şeyler

   السَّنَة ذَاتُهَا — aynı sene

2. ferdî, şahsî

   ذَاتًا — şahsen

3. kendi

   هُوَ بِذَاتِهِ — kendisi (eril)

   هُوَ ذَاتُهُ — kendisi (eril)

4. kendi, kimlik

   ذَات نَفْسِهِ — benliği, kendisi

   ذَات أَنْفُسِهِم — benlikleri, kendileri

5. madde, öz, tabiat, varlık
6. maddî cisim

   اِسْم الذَّات — concrete noun

7. (felsefe) öz

Çekimleme

ذَات (ẕāt) ad çekimi

tekil	basit tekil munsarıf
	belirsiz	belirli	kurgu
ölçüsüz	ذَات ẕāt	الذَّات‎ eẕ-ẕāt	ذَات ẕāt
yalın	ذَاتٌ ẕātün	الذَّاتُ‎ eẕ-ẕātü	ذَاتُ ẕātü
belirtme	ذَاتًا‎ ẕāten	الذَّاتَ‎ eẕ-ẕāte	ذَاتَ ẕāte
tamlayan	ذَاتٍ ẕātin	الذَّاتِ‎ eẕ-ẕāti	ذَاتِ ẕāti
ikil	belirsiz	belirli	kurgu
ölçüsüz	ذَاتَيْن‎ ẕāteyn	الذَّاتَيْن‎ eẕ-ẕāteyn	ذَاتَيْ‎ ẕātey
yalın	ذَاتَانِ‎ ẕātāni	الذَّاتَانِ‎ eẕ-ẕātāni	ذَاتَا‎ ẕātā
belirtme	ذَاتَيْنِ‎ ẕāteyni	الذَّاتَيْنِ‎ eẕ-ẕāteyni	ذَاتَيْ‎ ẕātey
tamlayan	ذَاتَيْنِ‎ ẕāteyni	الذَّاتَيْنِ‎ eẕ-ẕāteyni	ذَاتَيْ‎ ẕātey
çoğul	sahih dişil çoğul
	belirsiz	belirli	kurgu
ölçüsüz	ذَوَات‎ ẕevāt	الذَّوَات‎ eẕ-ẕevāt	ذَوَات‎ ẕevāt
yalın	ذَوَاتٌ‎ ẕevātün	الذَّوَاتُ‎ eẕ-ẕevātü	ذَوَاتُ‎ ẕevātü
belirtme	ذَوَاتٍ‎ ẕevātin	الذَّوَاتِ‎ eẕ-ẕevāti	ذَوَاتِ‎ ẕevāti
tamlayan	ذَوَاتٍ‎ ẕevātin	الذَّوَاتِ‎ eẕ-ẕevāti	ذَوَاتِ‎ ẕevāti

Türetilmiş kavramlar

• اَلذَّات الإِلَٰهِيَّة‎ (eẕ-ẕāt el-ʾilāhiyye)
• اِسْمُ ذَاتٍ‎ (ismü ẕātin, “müşahhas isim”)
• تَحْلِيلُ الذَّات‎ (taḥlīlü eẕ-ẕāt)
• تَقْرِيع الذَّات‎ (taḳrīʿ eẕ-ẕāt)
• حُبُّ الذَّات‎ (ḥubbü eẕ-ẕāt)
• دِرَاسَة الذَّات‎ (dirāse(t) eẕ-ẕāt)
• مَعْرِفَة الذَّات‎ (maʿrife(t) eẕ-ẕāt)
• تَكَامُلُ الذَّات‎ (tekāmülü eẕ-ẕāt)
• عِشْق الذَّات‎ (ʿişḳ eẕ-ẕāt)
• اِنْطِوَاءٌ عَلَى الذَّات‎ (inṭivāʾün ʿalā eẕ-ẕāt)

Türevleri

• North Levantine Arabic: ذات‎
• Osmanlı Türkçesi: ذات‎
• Svahili dili: dhati
• Türkmence: zat

Adıl

ذَاتَ (ẕāte) d

1. (ender, eskimiş)