öküz

Haftanın sözcüğü – 2008, 2. hafta

Türkçe

Söyleniş

• Heceleme: ö‧küz

Köken

Eski Türkçe öküz, ögüz

Ad

öküz (belirtme hâli öküzü, çoğulu öküzler) -zü

Öküz

öküz hakkında Türkçe Vikipedi'de ansiklopedik bilgi bulabilirsiniz.

1. (boynuzlugiller) çift sürmekte, kağnı çekmekte kullanılan, etinden yararlanılan, iğdiş edilmiş erkek sığır, bakar

   Öküzünün biri ölünce tarlasını süremedi. - Ö. Seyfettin

2. (argo) kaba, dikkat etmeden davranan kişi
3. (argo) cıvalı zar

Sözcük birliktelikleri

• öküz arabası, öküz damı, Tibet öküzü

Türetilmiş kavramlar

• öküzgözü, öküz balığı, öküzburnu, öküzdili, öküz soğuğu, cennet öküzü, haymana öküzü, öküz ırmağı

Deyimler

öküz altında buzağı aramak, öküz boyunduruğa bakar gibi bakmak, öküz gibi, öküz gibi bakmak, öküz öldü ortaklık bozuldu, öküz öldü, ortaklık bozuldu, öküze boyunduruğunu kuyruğundan vurmak, öküz altında buzağı aramak, öküz gibi bakmak, öküze boynuzu yük olmaz, öküze boynuzu ağır gelmez, öküz gibi, öküz öldü, ortaklık bozuldu, öküzün trene baktığı gibi bakmak

İlgili sözcükler

• kağnı, köp, zelve

Çeviriler

çeviriler

• Afrikanca: os (af) e
• Almanca: Ochse (de) e
• Arapça: ثور‎ (ar)
• Arnavutça: ka (sq)
• Aymaraca: waka (ay)
• Azerice: öküz (az)
• Bretonca: ejen (br)
• Çekçe: vůl (cs)
• Danca: okse (da)
• Esperanto: bovo (eo)
• Estonca: härg (et)
• Felemenkçe: os (nl) e
• Fince: härkä (fi)
• Fransızca: bœuf (fr) e, boeuf (fr) e
• Friuli dili: bo (fur)
• Gagavuzca: öküz (gag)
• Galce: ych (cy)
• Galiçyaca: boi (gl)
• Guarani dili: guéi (gn)
• Gucaratça: બળદ (gu) (baḷda)
• Hintçe: बैल (hi) (bail)
• İngilizce: ox (en)
• İrlandaca: damh (ga)
• İspanyolca: buey (es) e
• İsveççe: oxe (sv)
• İtalyanca: bue (it) e
• İzlandaca: uxi (is)
• Karaçay Balkarca: ögüz (krc)
• Kırım Tatarca: ögüz (crh)
• Katalanca: bou (ca), boví (ca)
• Kumanca: ögüz
• Kürtçe: ga (ku)
• Latince: bos (la)
• Lehçe: wół (pl)
• Limburgca: ósj (li)
• Macarca: ökör (hu)
• Malgaşça: omby (mg)
• Manksça: dow (gv)
• Marathi dili: वैल (mr) (vail)
• Özbekçe: ho'kiz (uz)
• Pencapça: ਬੈਲ (pa) (bēl)
• Portekizce: boi (pt)
• Rapanui dili: 'uei (rap)
• Reto Romanca: bov (rm)
• Rusça: вол (ru) (vol)
• Sanskritçe: गो (sa) (go)
• Sicilyaca: boi (scn)
• Slovakça: vôl (sk)
• Tatarca: ügez (tt)
• Tayca: วัวตัวผู้ (th)
• Türkmence: öküz (tk)
• Udmurtça: вол (udm) (vol)
• Ukraynaca: вiл (uk) (vil)
• Venedikçe: bò (vec)
• Yahudi İspanyolcası: buey (lad)
• Yunanca: βόδι (el) (vódi)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumu "öküz" maddesi

Atasözleri

• Arık öküze bıçak çalınmaz
• Dere kenarından tarla, hocadan kız, gürcüden öküz alma
• Ev içinde bakılan buzağı öküz olmaz
• İnek gibi süt vermeyen, öküz gibi kutan sürer
• Öküz öküzün boynuzunda çamur görmezse korkmaz
• Öküz öldü, ortaklık bozuldu
• Öküz tekini bulmadan çifte yürümez
• Öküze boynuzu yük değil
• Öküz öldü, ortaklık bozuldu
• Öküze boynuzu yük olmaz
• Serkeş öküz soluğu kasap dükkanında alır
• Samanın varsa marta koy, yoksa koca öküzün derisini ârta koy
• Yalnız öküz, çifte koşulmaz

Azerice

Ad

öküz

1. (boynuzlugiller) öküz

Çağatayca

Ad

1. nasihat
2. sal-i türkanin ikincisi

Eski Türkçe

Bu sözcüğün, biçim ve içerik olarak Vikisözlük standartlarına ulaşması için elden geçirilmesi gerekmektedir.

Madde düzenleme ve Vikisözlük standartları ile ilgili bilgi
Bu sözcükte ayrıca şu sorunlar da bulunmaktadır:

• Bu söz(cük), ait olduğu dilin kullandığı Eski Türkçe alfabesinde yazılmamıştır.

Düzenleme yapıldıktan sonra bu not silinmelidir.

Ad

1. (boynuzlugiller) öküz
2. (doğa bilimi, yer bilimleri) ırmak
3. dere

Örnekler

[1] "Bir karı öküzüg bilin biçe kumursga yimiş. Kamşayu umatın turur tir. Ança bilingler, yabak ol." - Irk Bitig

Gagavuzca

Ad

öküz

[1] (boynuzlugiller) öküz

Köken

[1] Eski Türkçe öküz

Türkmence

Ad

öküz

[1] (boynuzlugiller) öküz