kuş

Ayrıca bakınız: kus

Haftanın sözcüğü – 2007, 36. hafta

Türkçe

Söyleniş

IPA^(anahtar): [ˈkuʃ]

Heceleme: kuş

Köken

Osmanlı Türkçesi قوش‎, Eski Türkçe 𐰴𐰆𐰽‎ (qus¹).

Ad

kuş (belirtme hâli kuşu, çoğulu kuşlar) -şu

1. (askeriye) acemi er
2. (omurgalılar, yiyecekler) yumurtlayan omurgalılardan, akciğerli, sıcakkanlı, vücudu tüylerle örtülü, gagalı, iki ayaklı, iki kanatlı uçucu hayvanların ortak adı

   Çalıların üstünude kuşlar cıvıldayarak uçuşuyordu. - Ö. Seyfettin

Çekimleme

kuş adının çekimi

		tekil	çoğul
yalın		kuş	kuşlar
belirtme		kuşu	kuşları
yönelme		kuşa	kuşlara
bulunma		kuşta	kuşlarda
ayrılma		kuştan	kuşlardan
tamlayan		kuşun	kuşların
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	kuşum	kuşlarım
	belirtme	kuşumu	kuşlarımı
	yönelme	kuşuma	kuşlarıma
	bulunma	kuşumda	kuşlarımda
	ayrılma	kuşumdan	kuşlarımdan
	tamlayan	kuşumun	kuşlarımın
2. tekil	yalın	kuşun	kuşların
	belirtme	kuşunu	kuşlarını
	yönelme	kuşuna	kuşlarına
	bulunma	kuşunda	kuşlarında
	ayrılma	kuşundan	kuşlarından
	tamlayan	kuşunun	kuşlarının
3. tekil	yalın	kuşu	kuşları
	belirtme	kuşuyu	kuşlarını
	yönelme	kuşuya	kuşlarına
	bulunma	kuşuda	kuşlarında
	ayrılma	kuşudan	kuşlarından
	tamlayan	kuşunun	kuşlarının
1. çoğul	yalın	kuşumuz	kuşlarımız
	belirtme	kuşumuzu	kuşlarımızı
	yönelme	kuşumuza	kuşlarımıza
	bulunma	kuşumuzda	kuşlarımızda
	ayrılma	kuşumuzdan	kuşlarımızdan
	tamlayan	kuşumuzun	kuşlarımızın
2. çoğul	yalın	kuşunuz	kuşlarınız
	belirtme	kuşunuzu	kuşlarınızı
	yönelme	kuşunuza	kuşlarınıza
	bulunma	kuşunuzda	kuşlarınızda
	ayrılma	kuşunuzdan	kuşlarınızdan
	tamlayan	kuşunuzun	kuşlarınızın
3. çoğul	yalın	kuşu kuşları
	belirtme	kuşuyu kuşlarını
	yönelme	kuşuya kuşlarına
	bulunma	kuşuda kuşlarında
	ayrılma	kuşudan kuşlarından
	tamlayan	kuşunun kuşlarının

Üst kavramlar

• (omurgalılar, yiyecekler): omurgalılar

Alt kavramlar

• (omurgalılar: Archaeornites fosil kuşlar): Archaeopteryx
• (omurgalılar: Neornithes): günümüz kuşları

  (omurgalılar: kuş cinsleri): dalgıç kuşu, dalıcı kuş, göçmen kuş, kıyı kuşu, koşucu kuş, ötücü kuş, su kuşu, tüp burunlu kuş, uçucu kuş, yırtıcı kuş

  (omurgalılar): ağaçkakan, akbaba, albatros, atmaca, bıldırcın, çaylak, doğan, emu, güvercin, karakara, karga, kartal, kaz, kelaynak, kerkenez, kırlangıç, kivi, kolibri, kuğu, kuzgun, leylek, martı, ördek, saksağan, şahin, papağan, pelikan, penguen, serçe, sığırcık, tavuk

  (omurgalılar, yiyecekler): baykuş, deve kuşu, dövüşken kuş, ebabil kuşu, fırtına kuşu, guguk kuşu, izah kuşu, muhabbet kuşu, sekreter kuşu, sinek kuşu, tavus kuşu, yağmur kuşu

Deyimler

omurgalılar

ağzıyla kuş tutmak, alıcı kuş, bir taşla iki kuş vurmak, deve kuşu, kuş bakışı, kuş beyinli, kuş sütüyle beslemek, kuş uçurmamak, kuşa benzetmek, kuşa çevirmek

Sözcük birliktelikleri

• kuş çarpması, kuş kafesi, kuş kanadı, kuş kursağı, kuş sütü, kuş üzümü

Türetilmiş kavramlar

• kuşça, kuşçu, kuşçuk, kuşken, kuşkonmaz, kuşla, kuşlu, kuşluk, kuşsa, kuşsuz

İlgili kelimeler

• süzülme, uçma

Çeviriler

omurgalılar

• Afrikanca: voël (af)
• Almanca: Vogel (de) e
• Arapça: طَائِر‎ (ar) e (ṭāʾir)
• Arnavutça: shpend (sq), zog (sq)
• Aymaraca: jamach'i (ay)
• Azerice: quş (az)
• Baskça: txori (eu)
• Bretonca: labous (br), lapous (br), evn (br)
• Bulgarca: птица (bg) (ptica)
• Çekçe: pták (cs)
• Çince: 鸟 (zh)
• Danca: fugl (da)
• Ermenice: թռչուն (hy) (tʿṙçʿun)
• Eski Türkçe: 𐰴𐰆𐰽‎ (otk) (qus¹)
• Esperanto dili: birdo (eo)
• Estonca: lind (et)
• Farsça: پرنده‎ (fa)
• Felemenkçe: vogel (nl)
• Fince: keltanokka (fi), lintu (fi)
• Fransızca: oiseau (fr), volatile (fr)
• Gagavuzca: kuş (gag)
• Galce: aderyn (cy), edn (cy)
• Galiçyaca: paxaro (gl)
• Gucaratça: પંખી (gu) (paṅkhī), પક્ષી (gu) (pakṣī)
• Hausaca: tsuntsu (ha)
• Hırvatça: ptica dişil
• Hintçe: पक्षी (hi) (pakṣī), चिड़िया (hi) (ciṛiyā)
• İbranice: ציפור‎ (he), פאשארו‎ (he)
• İngilizce: bird (en), fowl (en)
• İrlandaca: éan (ga)
• İspanyolca: ave (es) d, pájaro (es) e
• İsveççe: fågel (sv) g
• İtalyanca: uccello (it)
• Japonca: 鳥 (ja)
• Karaçay-Balkarca: dotdu (krc)
• Katalanca: ocell (ca)
• Kazakça: құс (kk) (qus)
• Kırım Tatarcası: quş (crh)
• Korece: 새 (ko) (sae)
• Kürtçe: balînde (ku), çûk (ku)
• Latince: avis (la)
• Lehçe: ptak (pl)
• Letonca: putns (lv)
• Litvanca: paukštis (lt)
• Macarca: madár (hu)
• Malayca: burung (ms)
• Maltaca: għasfur (mt)
• Marathi dili: पक्षी (mr) (pakṣī)
• Moğolca: шувуун (mn) (şuvuun)
• Norveççe: fugl (no) e
• Osmanlı Türkçesi: قوش‎ (ota)
• Özbekçe: qush (uz)
• Portekizce: ave (pt) d, pássaro (pt)
• Rumence: pasăre (ro)
• Rusça: птица (ru) (ptica)
• Sırpça: птица (sh) d
• Slovakça: vták (sk)
• Tagalogca: ibon (tl)
• Tatarca: кош (tt) (qoş), koş (tt), qoş (tt)
• Tayca: นก (th) (nók)
• Telugu dili: పక్షి (te) (pakṣi), పిట్ట (te) (piṭṭa)
• Türkmence: guş (tk)
• Ukraynaca: птах (uk) (ptax)
• Uygurca: قۇش‎ (ug) (ḳuş)
• Yahudi İspanyolcası: pasharo (lad)
• Yunanca:πουλί (el) (poulí)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumu "kuş" maddesi

Atasözleri

• Ava gelmez kuş olmaz, başa gelmez iş olmaz
• Eldeki bir kuş, daldaki iki kuştan iyidir
• Kanatsız kuş uçmaz
• Kırlangıç bir zararsız kuş; git Yemen iline danış
• Kış kışlığını, kuş kuşluğunu gösterir
• Kuş darıdan kaçar mı?
• Kuş kanadına kira istemez
• Kuş var eti yenir, kuş var et yedirilir

Gagavuzca

Köken

Osmanlı Türkçesi قوش‎ sözcüğünden

Ad

kuş

1. (omurgalılar, yiyecekler) kuş

Kürtçe

Ad

kuş

1. (fizyoloji) osuruk