kırmızı

Türkçe

Söyleniş

• IPA^(anahtar): /kɯɾmɯˈzɯ/
• Heceleme: kır‧mı‧zı

Köken

Osmanlı Türkçesi قیرمیزی‎, o da Arapça قِرْمِز‎ (ḳirmiz)

Ad

kırmızı (belirtme hâli kırmızını, çoğulu kırmızılar)

1. (renkler) dalga boyu 650 nanometre olan ışığın verdiği rengin ismi, kızıl, al

Çekimleme

kırmızı adının çekimi

		tekil	çoğul
yalın		kırmızı	kırmızılar
belirtme		kırmızını	kırmızıları
yönelme		kırmızına	kırmızılara
bulunma		kırmızında	kırmızılarda
ayrılma		kırmızından	kırmızılardan
tamlayan		kırmızının	kırmızıların
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	kırmızım	kırmızılarım
	belirtme	kırmızımı	kırmızılarımı
	yönelme	kırmızıma	kırmızılarıma
	bulunma	kırmızımda	kırmızılarımda
	ayrılma	kırmızımdan	kırmızılarımdan
	tamlayan	kırmızımın	kırmızılarımın
2. tekil	yalın	kırmızın	kırmızıların
	belirtme	kırmızını	kırmızılarını
	yönelme	kırmızına	kırmızılarına
	bulunma	kırmızında	kırmızılarında
	ayrılma	kırmızından	kırmızılarından
	tamlayan	kırmızının	kırmızılarının
3. tekil	yalın	kırmızısı	kırmızıları
	belirtme	kırmızısını	kırmızılarını
	yönelme	kırmızısına	kırmızılarına
	bulunma	kırmızısında	kırmızılarında
	ayrılma	kırmızısından	kırmızılarından
	tamlayan	kırmızısının	kırmızılarının
1. çoğul	yalın	kırmızımız	kırmızılarımız
	belirtme	kırmızımızı	kırmızılarımızı
	yönelme	kırmızımıza	kırmızılarımıza
	bulunma	kırmızımızda	kırmızılarımızda
	ayrılma	kırmızımızdan	kırmızılarımızdan
	tamlayan	kırmızımızın	kırmızılarımızın
2. çoğul	yalın	kırmızınız	kırmızılarınız
	belirtme	kırmızınızı	kırmızılarınızı
	yönelme	kırmızınıza	kırmızılarınıza
	bulunma	kırmızınızda	kırmızılarınızda
	ayrılma	kırmızınızdan	kırmızılarınızdan
	tamlayan	kırmızınızın	kırmızılarınızın
3. çoğul	yalın	kırmızısı kırmızıları
	belirtme	kırmızısını kırmızılarını
	yönelme	kırmızısına kırmızılarına
	bulunma	kırmızısında kırmızılarında
	ayrılma	kırmızısından kırmızılarından
	tamlayan	kırmızısının kırmızılarının

Açıklamalar

"Kor" sözcüğünden "korumsu" benzerliği var. Yaygın yanlış (galatı meşhur) olarak "al" sözcüğü eş anlamlısı (sinonim) sanılır, hâlbuki "al"; "alev rengi, turuncu" rengin adıdır.

Eş anlamlılar

• (mecâzî de olur): ahmer (eskimiş)

Üst kavramlar

• ışık, renk, tayf

Türetilmiş kavramlar

• kırmızıca, kırmızılı, kırmızısı, kırmızısız, kırmızıyken, kırmızıyla, kırmızıysa

Çeviriler

kırmızı

• Afrikanca: rooi (af)
• Almanca: Rote (de) n
• Arapça: أَحْمَر‎ (ar) e (ʾaḥmar), حَمْرَاءٌ‎ (ar) e (ḥamrāʾün)
• Arnavutça: i kuq (sq)
• Asturyasça: roxu (ast)
• Aymaraca: wila (ay)
• Azerice: qırmızı (az)
• Baskça: gorri (eu)
• Bretonca: ruz (br)
• Bulgarca: червен (bg) (červen)
• Çekçe: červený (cs), rudý (cs)
• Çince: 红色 (zh)
• Danca: rød (da)
• Endonezce: merah (id)
• Ermenice: կարմիր (hy) (karmir)
• Esperanto dili: ruĝa (eo)
• Estonca: punane (et)
• Evenki dili: хуларин (hularin)
• Faroe dili: reyður (fo)
• Farsça: قرمز‎ (fa)
• Felemenkçe: rood (nl)
• Fince: punainen (fi)
• Fransızca: rouge (fr)
• Gagavuzca: kırmızı (gag)
• Galce: coch (cy), rhudd (cy)
• Galiçyaca: vermello (gl), rubio (gl), encarnado (gl)
• Gucaratça: લાલ (gu) (lāl)
• Gürcüce: წითელი (ka) (c̣iteli)
• Hintçe: लाल (hi) (lāl), रक्तिम (hi) (raktim)
• İbranice: אדום‎ (he)
• İngilizce: red (en)
• İrlandaca: dearg (ga), rua (ga)
• İskoçça: dearg (gd)
• İspanyolca: rojo (es), encarnado (es), colorado (es)
• İsveççe: rött (sv) n
• İtalyanca: rosso (it)
• İzlandaca: rauður (is)
• Japonca: 赤 (ja)
• Kazakça: қызыл (kk) (qızıl)
• Katalanca: vermell (ca)
• Keçuva dili: puka (qu)
• Kırgızca: кызыл (ky) (kızıl)
• Kırım Tatarca: qırmızı (crh), qızıl (crh)
• Korece: 빨갛다 (ko) (ppalgata), 붉다 (ko) (bukda)
• Kürtçe: sor (ku)
• Latince: ruber (la), rufus (la), russus (la)
• Lehçe: czerwony (pl)
• Lingala: ngola (ln)
• Litvanca: raudonas (lt)
• Lüksemburgca: roud (lb)
• Macarca: piros (hu)
• Makedonca: црвен (mk) (crven)
• Malayca: merah (ms)
• Malgaşça: mena (mg)
• Maorice: hiiwera (mi)
• Marathi dili: लाळ (mr) (lāḷ)
• Moğolca: улаан (mn) (ulaan)
• Norveççe: rød (no)
• Oksitanca: ros (oc)
• Osmanlı Türkçesi: قیرمیزی‎ (ota)
• Özbekçe: қизил (uz)
• Portekizce: vermelho (pt)
• Rapanui dili: mea mea (rap)
• Romanşça: cotschen (rm)
• Rumence: roşu (ro)
• Rusça: красный (ru) (krasnıy)
• Samoaca: mūmū (sm)
• Sanskritçe: शोणित (sa) (śoṇita)
• Savahili dili: ekundu (sw)
• Sırp-Hırvatça: црвен (sh), crveni (sh)
• Sicilyaca: russu (scn)
• Tagalogca: pula (tl)
• Tatarca: kızıl (tt)
• Tayca: สีแดง (th)
• Türkmence: gyrmyzy (tk)
• Udmurtça: горд (udm) (gord)
• Ukraynaca: червоний (uk) (červonyj)
• Yahudi Almancası: royt‎ (yi) (royt)
• Yahudi İspanyolcası: kolorado (lad)
• Yunanca: κόκκινο (el) (kókkino)

Ön ad

kırmızı (karşılaştırma daha kırmızı, üstünlük en kırmızı)

1. (renkler) kırmızı olan , al, kızıl

Deyimler

• para peşin kırmızı meşin

Çeviriler

kırmızı

• Almanca: rot (de)
• Arapça: أَحْمَر‎ (ar) (ʾaḥmar), حَمْرَاءُ‎ (ar) (ḥamrāʾü)
• Aşağı Almanca: root (nds)
• Azerice: qırmızı (az)
• Evenki dili: хуларин (hularin)
• Fince: punainen (fi)
• İngilizce: red (en)
• İsveççe: röd (sv)
• İzlandaca: Eğer biliyorsanız lütfen bir çeviri ekleyiniz.
• Kazakça: қызыл (kk) (qızıl)
• Kırım Tatarca: qırmızı (crh), qızıl (crh)
• Kırgızca: кызыл (ky) (kızıl)
• Norveççe: rød (no)
• Osmanlı Türkçesi: قیرمیزی‎ (ota)
• Özbekçe: қизил (uz)
• Rusça: красный (ru) (krasnıy)
• Tatarca: kızıl (tt)
• Türkmence: gyrmyzy (tk)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "kırmızı" maddesi

Ek okumalar

• Vikipedi'de kırmızı

Gagavuzca

Ad

kırmızı

1. (renkler) kırmızı

Deyimler

• para peşin kırmızı meşin

Köken

Arapça

Kaynakça

• Etymological Dictionaries - Andras Rajki