bıyık

Türkçe

[bı·yık]

Ad

bıyık (belirtme hâli bıyığı, çoğulu bıyıklar)

1. (anatomi) burunla üst dudak arasında ve üzerinde çıkan kıllar

   Bu sabah tıraş olurken bıyığını kesememişti. - Y. Atılgan

2. (anatomi) balıklarda deri uzantısı
3. (bitki anatomisi) asma vb. bitkilerde, sarılıp tutunmaya yarayan sürgün

Köken

[1] Eski Türkçe bıdık

Yakutçada kullanılan bıdık, sözcüğün eski biçimi olmalıdır. Buna göre bıt- (>bıd- >bıy-) kökünden -ık ekiyle türetilmiştir (bıt-ık > bıd-ık > bıy-ık). Diğer lehçelerdeki burut, murut şekilleri, ayak kelimesinde olduğu gibi, -t-/-d-/-y-/-z-/-r- ses denklikleri ile açıklanabilir. Kelimenin -r-‘li varyantları, anlam ilgisi ve kelime başı b>m değişmesi, bu organ adının burun (>murun) kelimesiyle aynı kökten türetilmiş olabileceğini düşündürmektedir.

Deyimler

aşağı tükürsen sakal yukarı tükürsen bıyık

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "bıyık" maddesi

Çeviriler

çeviriler

• Almanca: Oberlippenbart (de) e, Schnurrbart (de) e
• Arnavutça: mustaqe (sq)
• Azerice: bığ (az)
• Baskça: bibote (eu), sudurpeko (eu)
• Danca: overskæg (da)
• Eski Türkçe: bıdık‎ (otk) (bıdık)
• Felemenkçe: snor (nl), knevel (nl)
• Fince: viiksekäs (fi), viikset (fi), huuliparta (fi), kärhi (fi)
• Fransızca: moustache (fr) d
• Gagavuzca: bıyık (gag)
• İngilizce: moustache (en), mustache (en)
• İspanyolca: bigote (es) e, mostacho (es) e
• İsveççe: mustasch (sv), knävelborr (sv), tangorabatt (sv)
• Kürtçe: simbêl (ku), simêl (ku)
• Lehçe: wąsy (pl), wąs (pl)
• Özbekçe: mo'ylab (uz), mo'ylov (uz)
• Portekizce: bigode (pt)
• Rumence: musţată (ro) d
• Rusça: усы (ru) (usı)
• Tatarca: míıq (tt)
• Türkmence: murt (tk)

Gagavuzca

Ad

bıyık

1. (anatomi) bıyık

Köken

Eski Türkçe bıdık

• Etymological Dictionaries - Andras Rajki