âciz

Ayrıca bakınız: abdiâciz, aciz

Türkçe

Söyleniş

• Heceleme: â‧ciz

Köken

Osmanlı Türkçesi عاجز‎ (âciz) sözcüğünden, Arapça عَاجِز‎ (ʿāciz) sözcüğünden.

Ad

âciz (belirtme hâli âcizi, çoğulu âcizler)

1. alçak gönüllülük gösteren kimsenin kendisinden söz ederken söylediği söz

   Biraz sonra Gazi yanına seryaveri Salih Bey'in yaveri Muzaffer Bey'i ve âcizi alarak otomobile bindi. - Ruşen Eşref Ünaydın

Çekimleme

âciz adının çekimi

		tekil	çoğul
yalın		âciz	âcizler
belirtme		âcizi	âcizleri
yönelme		âcize	âcizlere
bulunma		âcizde	âcizlerde
ayrılma		âcizden	âcizlerden
tamlayan		âcizin	âcizlerin
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	âcizim	âcizlerim
	belirtme	âcizimi	âcizlerimi
	yönelme	âcizime	âcizlerime
	bulunma	âcizimde	âcizlerimde
	ayrılma	âcizimden	âcizlerimden
	tamlayan	âcizimin	âcizlerimin
2. tekil	yalın	âcizin	âcizlerin
	belirtme	âcizini	âcizlerini
	yönelme	âcizine	âcizlerine
	bulunma	âcizinde	âcizlerinde
	ayrılma	âcizinden	âcizlerinden
	tamlayan	âcizinin	âcizlerinin
3. tekil	yalın	âcizi	âcizleri
	belirtme	âcizini	âcizlerini
	yönelme	âcizine	âcizlerine
	bulunma	âcizinde	âcizlerinde
	ayrılma	âcizinden	âcizlerinden
	tamlayan	âcizinin	âcizlerinin
1. çoğul	yalın	âcizimiz	âcizlerimiz
	belirtme	âcizimizi	âcizlerimizi
	yönelme	âcizimize	âcizlerimize
	bulunma	âcizimizde	âcizlerimizde
	ayrılma	âcizimizden	âcizlerimizden
	tamlayan	âcizimizin	âcizlerimizin
2. çoğul	yalın	âciziniz	âcizleriniz
	belirtme	âcizinizi	âcizlerinizi
	yönelme	âcizinize	âcizlerinize
	bulunma	âcizinizde	âcizlerinizde
	ayrılma	âcizinizden	âcizlerinizden
	tamlayan	âcizinizin	âcizlerinizin
3. çoğul	yalın	âcizi âcizleri
	belirtme	âcizini âcizlerini
	yönelme	âcizine âcizlerine
	bulunma	âcizinde âcizlerinde
	ayrılma	âcizinden âcizlerinden
	tamlayan	âcizinin âcizlerinin

Çeviriler

gücü bir işe yetmez olanın durumu

• Fransızca: incapacité (fr) d, inaptitude (fr) d
• İsveççe: ordstumhet (sv)

Belirteç

âciz

1. güçsüz veya beceriksiz biçimde

   Ayaklarındaki postalların yarısı yok bir hâlde mart havasının sert soğuğunda âciz ve sefil titriyordu. - Halide Edip Adıvar

Çeviriler

güçsüz biçimde

• Fince: kykenemättä (fi)

Ön ad

âciz (karşılaştırma daha âciz, üstünlük en âciz)

1. (fizyoloji) gücü bir işe yetmez olan, güçsüz

   İhtiyar imparatorluk, bu genç devlet karşısında âcizdi. - Yahya Kemal Beyatlı

2. beceriksiz

   Ne âciz heriflermiş, iki yıl daha dayanamazlar mıydı?" - Refik Halit Karay

Çeviriler

güçsüz

• Arapça: عَاجِز‎ (ar) (ʿāciz)
• Azerice: aciz (az)
• Fince: kykenemätön (fi), voimaton (fi) osaamaton (fi)
• İngilizce: helpless (en)
• İspanyolca: indefenso (es)
• Kürtçe: neçar (ku)
• Osmanlı Türkçesi: آبدندان‎ (ota)
• Özbekçe: ojiz (uz), zaif (uz)

beceriksiz — bakınız beceriksiz