parmak

Ayrıca bakınız: parmaklı

Türkçe

Heceleme

par·mak Çoğul: par·mak·lar

Yazılışlar

Eski Yazı: بارماق‏

Ad

parmak (belirtme hâli parmağı, çoğulu parmaklar)

[1] İşaret parmağı

parmak hakkında Türkçe Vikipedi'de ansiklopedik bilgi bulabilirsiniz.

1. (anatomi) insanda ve bazı hayvanlarda ellerin ve ayakların son bölümünü oluşturan, boğumlu, oynak, uzunca organların her biri

   Parmaklarımızla masanın tahtasında tempo tutuyoruz. - A. Ağaoğlu

2. (ölçü birimleri) 1.25 inç (2.54cm'ye), denk gelen uzunluk birimi

   Kabaca bir parmak kalınlığı.

3. bir işe karışmış olma ilgisi

   Bu işte onun parmağı var.

4. arşının yirmi dörtte biri

Kısaltmalar

• inç, "

Köken

[1] Eski Türkçe ernek

1. Tarihi metinlerde ve pek çok modern lehçede kullanılmayan bu kelime, birkaç tarihi metinde (NF) barmak biçiminde görülür. Aynı organ için kullanılan parmak (<barnak), erngek/erñek ve anlam ilgisi bulunan tırnak kelimelerinin yapısı birbirine benzemektedir.Bu organ adının, bar>var (mal, hayvan) kökünden barınak (mal ve hayvanların barındığı yer) kelimesi gibi bar-ın-ak > barnak > barmak/parmak (varlıkları, nesneleri tutma organı) biçiminde türetildiğini söyleyebiliriz.

Deyimler

ağzına bir parmak bal çalmak, ayak parmağı, bir elin parmakları kadar olmak, işaret parmağı, on parmağında on marifet, parmağı olmak, parmağı var, parmağına dolamak, parmağında oynatmak, parmağını bile kıpırdatmamak, parmağını oynatmamak, parmak atmak, parmak basmak, parmak bozmak, parmak hesabı, parmak ısırmak, parmak ısırtmak, parmak izi, parmak kadar, parmakla gösterilmek, parmaklarını yemek, yaralı parmağa işememek, yüzük parmağı

Çeviriler

• Afrikanca: vinger (af)
• Almanca: Finger (de) e
• Arapça: أصْبُع‏‎ (ar)
• Arnavutça: gisht (sq)
• Asturyasça: deu (ast)
• Aymaraca: luk'ana (ay)
• Azerice: barmaq (az)
• Baskça: hatz (eu), behatz (eu), atzamar (eu)
• Bengalce: আগুল (bn) (agul)
• Bretonca: biz (br)
• Bulgarca: пръст (bg) (prǎst)
• Calo dili: langustiá, panró, angustí
• Çeçence: пӀелг (ce) (pʿelg)
• Çekçe: prst (cs)
• Çince: 手指 (zh) [shǒu.zhǐ]
• Danca: finger (da)
• Esperanto: fingro (eo)
• Estonca: sõrm (et)
• Faroe dili: fingur (fo)
• Farsça: انگشت‏‎ (fa)
• Fince: sormi (fi), tuuma (fi)
• Fransızca: doigt (fr) e
• Frizce: finger (fy)
• Galce: bys (cy)
• Galiçyaca: dedo (gl)
• Guarani dili: kuã (gn)
• Gucaratça: આંગળી (gu) (ā̃gaḷī)
• Hausaca: yatsa (ha)
• Hırvatça:
• Hintçe: अंगुली (hi) (aṅgulī), उंगली (hi) (uṅglī)
• Hollandaca: vinger (nl) e
• İbranice: אצבע‏‎ (he)
• İdo: fingro (io)
• İngilizce: finger (en), digit (en)
• İrlandaca: méar (ga)
• İspanyolca: dedo (es) e
• İsveççe: finger (sv)
• İsviçre Almancası: Finger (als)
• İtalyanca: dito (it) e
• İzlandaca: fingur (is)
• Japonca: 指 (ja), ゆび (ja) [yubi]
• Karaçay Balkarca: barmak (krc)

• Katalanca: dit (ca)
• Kazakça: бармақ (kk) (barmaq)
• Keçuva dili: ruk'a (qu)
• Kırım Tatarca: parmaq (crh)
• Korece: 손가락 (ko) (son-garak)
• Korsikaca: ditu (co)
• Kürtçe: pêçî (ku), til (ku) d, په‌نجه‏‎ (ku)
• Ladince: dëit (lld)
• Latince: digitus (la)
• Lehçe: palec (pl)
• Lingala: mosapi (ln)
• Litvanca: pirštas (lt)
• Lüksemburgca: Fanger (lb)
• Maasai dili: olkimojino (mas)
• Macarca: ujj (hu)
• Makedonca: прст (mk) (prst)
• Malayca: jari (ms)
• Malgaşça: rantsana (mg), tondro (mg)
• Maltaca: saba' (mt)
• Maorice: koikara (mi)
• Marathi dili: अंगुली (mr) (aṅgulī)
• Moğolca: хуруу (mn) (huruu)
• Nahuatl dili: mahpilli (nah)
• Norveççe: finger (no)
• Oksitanca: det (oc)
• Özbekçe: бармоқ (uz)
• Pencapça: ਉੰਗਲੀ (pa) (uṅglī)
• Portekizce: dedo (pt) e
• Rapanui dili: maηa maηa (rap)
• Reto Romanca: det (rm)
• Rumence: deget (ro)
• Rusça: палец (ru) e (palec), перст (ru) e (perst)
• Samoaca: tama'ilima (sm)
• Sanskritçe: अङ्गुल (sa) (aṅgula)
• Savahili dili: kidole (sw)
• Sırpça:
• Sicilyaca: jititu (scn)
• Slovence: prst (sl) e
• Somalice: far (so)
• Şona dili: chigunwe (sn)
• Tagalogca: daliri (tl)
• Tatarca: barmaq (tt)
• Tayca: นิ้ว (th) (níu)
• Telugu dili: అంగుళము (te) (aṃguḷamu)
• Türkmence: barmak (tk), бармак (tk)
• Ukraynaca: палець (uk) (palecʹ)
• Urduca: انگشت‏‎ (ur)
• Uygurca: بارماق‏‎ (ug) (barmaḳ)
• Venedikçe: deo (vec)
• Yahudi İspanyolcası: dedo (lad)
• Modern Yunanca: δαχτυλο (el) n (dachtylo) [dáhtylo]

Üst kavramlar

• el, organ, anatomi
• uzunluk birimleri, ölçü birimleri

Yan kavramlar

• el, tırnak
• feet

Türetilmiş kavramlar

• parmaklık

Ön ad

parmak

1. eni bu organ kadar olan

   Değneği iki parmak kısaltmalı.

2. koyu sıvılara daldırıp çıkarıldığında bu organa bulaşan miktar kadar olan

   ääBir parmak bal.

Kaynakça

• Türk Dil Kurumu: "parmak"

Atasözleri

• Bal tutan parmağını yalar
• Beş parmak bir değildir. (Kazak atasözü)
• Beş parmak bir olmaz
• Şeriatın kestiği parmak acımaz

Gagavuzca

Köken

Eski Türkçe barmaq

Ad

parmak

1. (anatomi) parmak

Kaynakça

• Yrd. Doç. Dr. Cahit BAŞDAŞ - "TÜRKÇE ORGAN ADLARINDA KELİME SONU -k ÜNSÜZÜ VE ÇOKLUK"
• Etymological Dictionaries - Andras Rajki