parmak

[1] İşaret parmağı

parmak hakkında Türkçe Vikipedi'de ansiklopedik bilgi bulabilirsiniz.

Ayrıca bakınız: parmaklı

Türkçe

Ad

parmak (belirtme hâli parmağı, çoğulu parmaklar) parmak -ğı

[1] (anatomi) insan ve hayvanların el ve ayaklarının ucunda bulunan tutunmaya yarayan oynak organlar

[2] (ölçü birimleri) 1.25 inç (2.54cm'ye), denk gelen uzunluk birimi

Kabaca bir parmak kalınlığı.

====Heceleme==== par·mak Çoğul: par·mak·lar

Yazılışlar

Eski Yazı: بارماق‏

Kısaltmalar

[2] inç, "

Örnekler

[1] Elini dikkatsizce uzatınca parmağı hostesin gözüne girdi.

[2] Masanın eni 1 parmak daha dar olsa buraya sığacaktı.

Köken

[1] Eski Türkçe ernek

Tarihi metinlerde ve pek çok modern lehçede kullanılmayan bu kelime, birkaç tarihi metinde (NF) barmak biçiminde görülür. Aynı organ için kullanılan parmak (<barnak), erngek/erñek ve anlam ilgisi bulunan tırnak kelimelerinin yapısı birbirine benzemektedir.Bu organ adının, bar>var (mal, hayvan) kökünden barınak (mal ve hayvanların barındığı yer) kelimesi gibi bar-ın-ak > barnak > barmak/parmak (varlıkları, nesneleri tutma organı) biçiminde türetildiğini söyleyebiliriz

Eş anlamlılar

[1] ernek

Üst kavramlar

[1] el, organ, anatomi

[2] uzunluk birimleri, ölçü birimleri

Yan kavramlar

[1] el, tırnak

[2] feet

Deyimler

ağzına bir parmak bal çalmak, ayak parmağı, bir elin parmakları kadar olmak, işaret parmağı, on parmağında on marifet, parmağı olmak, parmağı var, parmağına dolamak, parmağında oynatmak, parmağını bile kıpırdatmamak, parmağını oynatmamak, parmak atmak, parmak basmak, parmak bozmak, parmak hesabı, parmak ısırmak, parmak ısırtmak, parmak izi, parmak kadar, parmakla gösterilmek, parmaklarını yemek, yaralı parmağa işememek, yüzük parmağı

Kaynakça

• Türk Dil Kurumu: "parmak"

Türk lehçeleri

• Azerice: barmaq (az)
• Karaçay Balkarca: barmak (krc)
• Kazakça: бармақ (kk) (barmaq)

• Kırım Tatarca: parmaq (crh)
• Özbekçe: бармоқ (uz)
• Tatarca: barmaq (tt)
• Türkmence: barmak (tk), бармак (tk)
• Uygurca: بارماق‏‎ (ug) (barmaq)

Çeviriler

• Afrikanca: vinger (af)
• Almanca: Finger (de) e
• Arapça: أصْبُع‏‎ (ar)
• Arnavutça: gisht (sq)
• Asturyasça: deu (ast)
• Aymaraca: luk'ana (ay)
• Baskça: hatz (eu), behatz (eu), atzamar (eu)
• Bengalce: আগুল (bn) (agul)
• Bretonca: biz (br)
• Bulgarca: пръст (bg) (prǎst)
• Calo dili: langustiá, panró, angustí
• Çeçence: пӀелг (ce) (pʿelg)
• Çekçe: prst (cs)
• Çince: 手指 (zh) [shǒu.zhǐ]
• Danca: finger (da)
• Esperanto: fingro (eo)
• Estonca: sõrm (et)
• Faroe dili: fingur (fo)
• Farsça: انگشت‏‎ (fa)
• Fince: sormi (fi)
• Fransızca: doigt (fr) e
• Frizce: finger (fy)
• Galce: bys (cy)
• Galiçyaca: dedo (gl)
• Guarani dili: kuã (gn)
• Gucaratça: આંગળી (gu) (ā̃gaḷī)
• Hausaca: yatsa (ha)
• Hırvatça: prst (hr)
• Hintçe: अंगुली (hi) (aṅgulī), उंगली (hi) (uṅglī)
• Hollandaca: vinger (nl) e
• İbranice: אצבע‏‎ (he)
• İdo: fingro (io)
• İngilizce: finger (en), digit (en)
• İrlandaca: méar (ga)
• İspanyolca: dedo (es) e
• İsveççe: finger (sv)
• İsviçre Almancası: Finger (als)

• İtalyanca: dito (it) e
• İzlandaca: fingur (is)
• Japonca: 指 (ja), ゆび (ja) [yubi]
• Katalanca: dit (ca)
• Keçuva dili: ruk'a (qu)
• Korece: 손가락 (ko) (son-garak)
• Korsikaca: ditu (co)
• Kürtçe: pêçî (ku), til (ku) d, په‌نجه‏‎ (ku)
• Ladince: dëit
• Latince: digitus (la)
• Lehçe: palec (pl)
• Lingala: mosapi (ln)
• Litvanca: pirštas (lt)
• Lüksemburgca: Fanger (lb)
• Maasai dili: olkimojino (mas)
• Macarca: ujj (hu)
• Makedonca: прст (mk) (prst)
• Malayca: jari (ms)
• Malgaşça: rantsana (mg), tondro (mg)
• Maltaca: saba' (mt)
• Maorice: koikara (mi)
• Marathi dili: अंगुली (mr) (aṅgulī)
• Moğolca: хуруу (mn) (huruu)
• Nahuatl dili: mahpilli (nah)
• Norveççe: finger (no)
• Oksitanca: det (oc)
• Pencapça: ਉੰਗਲੀ (pa) (uṅglī)
• Portekizce: dedo (pt) e
• Rapanui dili: maηa maηa (rap)
• Reto Romanca: det (rm)
• Rumence: deget (ro)
• Rusça: палец (ru) e (palec), перст (ru) e (perst)
• Samoaca: tama'ilima (sm)
• Sanskritçe: अङ्गुल (sa) (aṅgula)
• Savahili dili: kidole (sw)
• Sırpça: прст (sr)
• Sicilyaca: jititu (scn)
• Slovence: prst (sl) e
• Somalice: far (so)
• Şona dili: chigunwe (sn)
• Tagalogca: daliri (tl)
• Tayca: นิ้ว (th) (níu)
• Telugu dili: అంగుళము (te) (aṃguḷamu)
• Ukraynaca: палець (uk) (palecʹ)
• Urduca: انگشت‏‎ (ur)
• Venedikçe: deo (vec)
• Yahudi İspanyolcası: dedo (lad)
• Modern Yunanca: δαχτυλο (el) n (dachtylo) [dáhtylo]

Türetilmiş kavramlar

parmaklık

Atasözleri

Beş parmak bir olmaz

Şeriatın kestiği parmak acımaz

[1] Bal tutan parmağını yalar

[1] Beş parmak bir değildir. (Kazak atasözü)

Gagavuzca

Ad

[1] (anatomi) parmak

Köken

[1] Eski Türkçe barmaq

Kaynakça

• Yrd. Doç. Dr. Cahit BAŞDAŞ - "TÜRKÇE ORGAN ADLARINDA KELİME SONU -k ÜNSÜZÜ VE ÇOKLUK"
• Etymological Dictionaries - Andras Rajki