kıyas

Türkçe

Köken

Osmanlı Türkçesi قياس‎, Arapça قِيَاس‎ (ḳiyās)

Söyleniş

• IPA^(anahtar): /kɯ.ˈjas/
• Heceleme: kı‧yas

Ad

kıyas (belirtme hâli kıyası, çoğulu kıyaslar)

1. bir tutma, denk sayma
2. karşılaştırma, mukayese, oranlama
3. (dil bilimi) örnek alma

   Birçok kelime türü kıyasla yapılmıştır.

4. (Ehl-i Sünnet) şer'î delillerin dördüncüsü olup hükmü hakkında nass bulunmayan bir meseleyi aralarındaki ortak sebep-sonuç ilişkisinden dolayı hükmü âyet veya hadislerle çözülmüş bir konuya benzeterek çözme
5. (mantık) doğru olarak kabul edilen iki hükümden üçüncü bir hüküm çıkarma temeline dayanan bir akıl yürütme metodu

Çekimleme

kıyas adının çekimi

		tekil	çoğul
yalın		kıyas	kıyaslar
belirtme		kıyası	kıyasları
yönelme		kıyasa	kıyaslara
bulunma		kıyasta	kıyaslarda
ayrılma		kıyastan	kıyaslardan
tamlayan		kıyasın	kıyasların
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	kıyasım	kıyaslarım
	belirtme	kıyasımı	kıyaslarımı
	yönelme	kıyasıma	kıyaslarıma
	bulunma	kıyasımda	kıyaslarımda
	ayrılma	kıyasımdan	kıyaslarımdan
	tamlayan	kıyasımın	kıyaslarımın
2. tekil	yalın	kıyasın	kıyasların
	belirtme	kıyasını	kıyaslarını
	yönelme	kıyasına	kıyaslarına
	bulunma	kıyasında	kıyaslarında
	ayrılma	kıyasından	kıyaslarından
	tamlayan	kıyasının	kıyaslarının
3. tekil	yalın	kıyası	kıyasları
	belirtme	kıyasını	kıyaslarını
	yönelme	kıyasına	kıyaslarına
	bulunma	kıyasında	kıyaslarında
	ayrılma	kıyasından	kıyaslarından
	tamlayan	kıyasının	kıyaslarının
1. çoğul	yalın	kıyasımız	kıyaslarımız
	belirtme	kıyasımızı	kıyaslarımızı
	yönelme	kıyasımıza	kıyaslarımıza
	bulunma	kıyasımızda	kıyaslarımızda
	ayrılma	kıyasımızdan	kıyaslarımızdan
	tamlayan	kıyasımızın	kıyaslarımızın
2. çoğul	yalın	kıyasınız	kıyaslarınız
	belirtme	kıyasınızı	kıyaslarınızı
	yönelme	kıyasınıza	kıyaslarınıza
	bulunma	kıyasınızda	kıyaslarınızda
	ayrılma	kıyasınızdan	kıyaslarınızdan
	tamlayan	kıyasınızın	kıyaslarınızın
3. çoğul	yalın	kıyası kıyasları
	belirtme	kıyasını kıyaslarını
	yönelme	kıyasına kıyaslarına
	bulunma	kıyasında kıyaslarında
	ayrılma	kıyasından kıyaslarından
	tamlayan	kıyasının kıyaslarının

Üst kavramlar

• (Ehl-i Sünnet): edille-i şer'iyye

Kelime birliktelikleri

• (karşılaştırma, mukayese, oranlama (eskimiş)): kâbil-i kıyas

Türetilmiş kavramlar

• kıyasça,
• kıyasçı,
• kıyasçık,
• kıyasken,
• kıyasla,
• kıyaslama,
• kıyaslı,
• kıyassa,
• kıyassız

Çeviriler

Ehl-i Sünnet, mantık

• Almanca: Analogieschluss (de) e, Qiyās (de) e (İslâm)
• Arapça: قِيَاس‎ (ar) e (ḳiyās)
• İngilizce: deductive analogy (en), qiyās (en)
• Türkçe:

  Osmanlı Türkçesi: قياس‎ (ota)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "kıyas" maddesi

Ek okumalar

• Vikipedi'de kıyas