deve

Ayrıca bakınız: tek hörgüçlü deve, maya

Türkçe

Haftanın sözcüğü – 2007, 44. hafta

Köken

Moğolca temege

Ad

deve hakkında Türkçe Vikipedi'de ansiklopedik bilgi bulabilirsiniz.

deve (belirtme hâli deveyi, çoğulu develer) -si

deve hakkında Türkçe Vikipedi'de ansiklopedik bilgi bulabilirsiniz.

Deve

Tek hörgüçlü deve

1. (devegiller) geviş getiren memelilerden, boynu uzun, sırtında bir veya iki hörgücü olan, yük taşımakta kullanılan hayvan

   Orta Asya Tipi Türk develeri çift hörgüçlü olur. Ama Arap cinsi develer tek hörgüçlü olur.

   Hiçbir şey için aşırı endişe etmeyin... Bakarsınız yarın ya deve ya deveci ya da üstündeki hacı ölebilir... İsmet İnönü

   çek deveci develeri yokuşa aman - oyun

   İşte hendek işte deve - Barış Manço şarkısı

   bullum bullum devecik, arkasında dorumcuk oyun

   deveye biner min? - oyun

Bilimsel adı

• Camelus bactrianus

Çekimleme

deve adının çekimi

		tekil	çoğul
yalın		deve	develer
belirtme		deveyi	develeri
yönelme		deveye	develere
bulunma		devede	develerde
ayrılma		deveden	develerden
tamlayan		devenin	develerin
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	devem	develerim
	belirtme	devemi	develerimi
	yönelme	deveme	develerime
	bulunma	devemde	develerimde
	ayrılma	devemden	develerimden
	tamlayan	devemin	develerimin
2. tekil	yalın	deven	develerin
	belirtme	deveni	develerini
	yönelme	devene	develerine
	bulunma	devende	develerinde
	ayrılma	devenden	develerinden
	tamlayan	devenin	develerinin
3. tekil	yalın	devesi	develeri
	belirtme	devesini	develerini
	yönelme	devesine	develerine
	bulunma	devesinde	develerinde
	ayrılma	devesinden	develerinden
	tamlayan	devesinin	develerinin
1. çoğul	yalın	devemiz	develerimiz
	belirtme	devemizi	develerimizi
	yönelme	devemize	develerimize
	bulunma	devemizde	develerimizde
	ayrılma	devemizden	develerimizden
	tamlayan	devemizin	develerimizin
2. çoğul	yalın	deveniz	develeriniz
	belirtme	devenizi	develerinizi
	yönelme	devenize	develerinize
	bulunma	devenizde	develerinizde
	ayrılma	devenizden	develerinizden
	tamlayan	devenizin	develerinizin
3. çoğul	yalın	devesi develeri
	belirtme	devesini develerini
	yönelme	devesine develerine
	bulunma	devesinde develerinde
	ayrılma	devesinden develerinden
	tamlayan	devesinin develerinin

Deyimler

deve döşlü, deve gibi, deve gibi inatçı, deve kini, deve kuşu gibi başını yere gömmek, deve nalbanta bakar gibi, deve tımarı, deve yapmak, devede kulak, devenin pabucu, devenin başı, devenin nalı, devetüyü, deveye hendek atlatmak, deveyi düze çıkarmak, deveyi havuduyla yutmak, Halep yolunda deve izi aramak, tek hörgüçlü deve, ya deve ya deveci, yok devenin başı, yok devenin nalı,

Alt kavramlar

• boduk, maya, hecin

Türetilmiş kavramlar

• deve dikeni, deve kuşu, devetabanı, deve çöktüren, deve kenesi, devedişi, deveelması, Deveciler Hanı

İlgili sözcükler

• ıh, ıhlamak

Çeviriler

hayvan

• Afrikanca: kameel (af)
• Almanca: Kamel (de) n, Trampeltier (de) n
• Aramice: ܓܡܠܐ‎ (arc)
• Arapça: جمل‎ (ar) [cemel]
• Arnavutça: gamilja (sq), deve (sq)
• Asturyasça: camellu (ast)
• Azerice: dəvə (az)
• Baskça: gamelu (eu)
• Bretonca: kañval (br)
• Bulgarca: камила (bg) (kamila) [kamila]
• Calo dili: brote
• Çekçe: velbloud (cs)
• Çince: 骆驼 (zh) [luò tuó]
• Danca: kamel (da)
• Endonezce: unta (id)
• Ermenice: ուղտ (hy) (ułt) [ught]
• Eski Türkçe: atan (tr), devey (tr), tebe (tr), tevey (tr), tevi (tr), tivi (tr)
• Esperanto dili: kamelo (eo)
• Estonca: kaamel (et)
• Faroe dili: kamelur (fo)
• Farsça: شتر‎ (fa) [šotor]
• Felemenkçe: kameel (nl) e
• Fince: kameli (fi)
• Fransızca: chameau (fr) e
• Friuli dili: camêl (fur)
• Frizce: kamiel (fy)
• Galce: camel (cy)
• Galiçyaca: camelo (gl)
• Guarani dili: mymba’akãndu (gn)
• Hausaca: raƙumi (ha)
• İbranice: גמל‎ (he) [gamal]
• İdo dili: kamelo (io)
• İngilizce: camel (en)
• İrlandaca: camall (ga)
• İskoçça: càmhal (gd)
• İskoç İngilizcesi: camel (sco)
• İspanyolca: camello (es)
• İsveççe: kamel (sv)
• İsviçre Almancası: Kamel (de) n}}
• İtalyanca: cammello (it) e
• İzlandaca: úlfaldi (is)
• Japonca: 駱駝 (ja) (ラクダ (ja), [rakuda]
• Karaçay Balkarca: tüye (krc)
• Katalanca: camell (ca)
• Kazakça: tüye (kk)
• Keçuva dili: kamillu (qu)
• Kırgızca: төө (ky) (töö)
• Korsikaca: cammellu (co)
• Latince: camelus (la) e, camela (la) d, Camelus bactrianus (la)
• Lehçe: wielbłąd (pl) e
• Letonca: kamielis (lv)
• Lingala: kamela (ln)
• Litvanca: kupranugaris (lt)
• Lüksemburgca: Kaméil (lb)
• Maasai dili: engumea (mas), n-tamés (mas), l-aúrr (mas)
• Macarca: teve (hu)
• Makedonca: камила (mk) (kamila) [kamila]
• Malayca: unta (ms)
• Maltaca: ġemel (mt)
• Maorice: kaamera (mi)
• Mokşa dili: ишим (mdf) (išim)
• Norveççe: kamel (no)
• Oksitanca: camèl (oc)
• Özbekçe: tuya (uz)
• Portekizce: camelo (pt)
• Rumence: cămilă (ro)
• Rusça: верблюд (ru) (verblyud) [verblǔd]
• Ruanda dili: ingamiya (rw)
• Sarduca: cammellu (sc)
• Sicilyaca: camiddu (scn)
• Savahili dili: ngamia (sw)
• Sırp-Hırvatça: камила (sh), kamila (sh) d, deva (sh)
• Slovakça: ťava (sk), dromedár (sk)
• Slovence: velblod (sl), kamela (sl)
• Somalice: geel (so)
• Tatarca: döya (tt), döyä (tt)
• Telugu dili: వొంటె (te) (voṃṭe)
• Tuvaca: теве (tyv) (tävä)
• Türkmence: düýe (tk)
• Udmurtça: верблюд (udm) (verbljud)
• Ukraynaca: верблюд (uk) (verbljud) [verblǔd]
• Uygurca: تۆگە‎ (ug) (töge)
• Xhosa dili: inkamela (xh)
• Yahudi İspanyolcası: gameo (lad)
• Yakutça: тэбиэн (sah) (tebien)
• Yunanca: καμήλα (el) (kamíla) [kamḗla]

Kaynakça

• Türk Dil Kurumu: "deve"

Atasözleri

• Çıngıraklı deve kaybolmaz
• Deve bir akçeye, deve bin akçeye
• Deve bir akçeye götür, Deve bin akçe getir
• Deve boynuz ararken kulaktan olmuş
• Deve büyüktür amma beşini bir eşek yeder
• Deve çalar zilini dengi dengine
• Deve deve yerine çöker
• Deve küçük et yer, deve büyük ot yer
• Deveci ile görüşen kapısını yüksek açmalı
• Devenin hörgücü ona ağır gelmezmiş
• Densiz deve kuyruğu, deh! demeden sallanır
• Deveye boynun eğri, demişler; nerem doğru ki, demiş
• Deveye ot lazım olunca boynunu uzatır
• Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur
• Şahin abe'ye gitmekle hacı olmaz
• Şahin ile deve avlanmaz
• Talihsiz hacıyı deve üstünde yılan sokar

Arnavutça

Ad

deve

1. (devegiller) deve

Kürtçe

Ad

deve

1. (devegiller) deve