dede

Vikisözlük sitesinden

Şuraya atla: kullan, ara

Başka anlamlar veya farklı yazılışlar için bakınız: Dede

Durum	Tekil	Çoğul
Yalın	dede	dedeler
Belirtme (-i)	dedeyi	dedeleri
Yönelme (-e)	dedeye	dedelere
Bulunma (-de)	dedede	dedelerde
Çıkma (-den)	dededen	dedelerden
Tamlayan	dedenin	dedelerin

Türkçe[değiştir]

Ad[değiştir]

dede -si

Anlamlar

[1] (akrabalık) torunu olan erkek, büyükbaba, büyükpeder, annenin ya da babanın babası

Dedenin kabri yanında bir çukur kazılmış. - Y. Z. Ortaç

[2] büyükbabadan başlayarak geriye doğru atalardan her biri, yaşlı erkek

[3] mevlevi tarikatında çile doldurmuş olan dervişlere verilen unvan

[4] ata

[5] bazı dinsel inançlarda sözü dinlenen, bilge ve saygın kişi

Köken

[1] (Eski Türkçe)

Eş anlamlılar

[1] büyük baba

Atasözleri

Dede koruk yer, torununun dişi kamaşır

Hacı hacı olmaz gitmekle Mekke'ye, dede dede olmaz gitmekle tekkeye

Kaynaklar

Türk Dil Kurumu

Türk Dilleri

Altayca: [[#Altayca|]] ^(alt)
Azerice: baba ^(az)
Başkurtça: [[#Başkurtça|]] ^(ba)
Çağatayca: [[#Çağatayca|]] ^(chg)
Çuvaşça: [[#Çuvaşça|]] ^(cv)
Gagavuzca: [[#Gagavuzca|]] ^(gag)
Hakasça: [[#Hakasça|]] ^(kjh)
Karaçay Balkarca: [[#Karaçay Balkarca|]] ^(krc)
Karakalpakça: [[#Karakalpakça|]] ^(kaa)
Karayca: [[#Karayca|]] ^(kdr)
Kazakça: [[#Kazakça|]] ^(kk)

Kırım Tatarca: qartbaba ^(crh), qartbabay ^(crh)
Kırgızca: [[#Kırgızca|]] ^(ky)
Kumanca: [[#Kumanca|]] ^(qwm)
Kumukça: [[#Kumukça|]] ^(kum)
Nogayca: [[#Nogayca|]] ^(nog)
Özbekçe: [[#Özbekçe|]] ^(uz)
Şorca: [[#Şorca|]] ^(cjs)
Tatarca: baba ^(tt)
Türkmence: baba ^(tk)
Tuvaca: [[#Tuvaca|]] ^(tyv)
Uygurca: [[#Uygurca|]] ^(ug)
Yakutça: [[#Yakutça|]] ^(sah)

Çeviriler

Abazaca: [1] [[#Abazaca|]] ^(abq)
Abhazca: [1] [[#Abhazca|]] ^(ab)
Adigece: [1] [[#Adigece|]] ^(ady)
Afrikanca: [1] oupa ^(af)
Akatça: [1] [[#Akatça|]] ^(akk)
Almanca: [1] Großvater ^(de) eril, Opa ^(de) eril
Amharca: [1] [[#Amharca|]] ^(am)
Aragonca: [1] agüelo ^(an), yayo ^(an)
Arapça: [1] جَدّ ^(ar), جد ^(ar)
Arnavutça: [1] gjysh ^(sq), babagjysh ^(sq)
Arpitanca: [1] [[#Arpitanca|]] ^(frp)
Assam dili: [1] [[#Assam dili|]] ^(as)
Asturyasça: [1] güelu ^(ast)
Aşağı Almanca: [1] [[#Aşağı Almanca|]] ^(nds)
Aymaraca: [1] jach'a tata ^(ay), marmi achachi ^(ay), chacha achachi ^(ay), achachi ^(ay)
Bambara dili: [1] [[#Bambara dili|]] ^(bm)
Baskça: [1] aitona ^(eu), aitaita ^(eu), aitatxi ^(eu), aitajaun ^(eu)
Bengalce: [1] [[#Bengalce|]] ^(bn)
Beyaz Rusça: [1] [[#Beyaz Rusça|]] ^(be)
Bislama dili: [1] [[#Bislama dili|]] ^(bi)
Bretonca: [1] tad-kozh ^(br)
Boşnakça: [1] [[#Boşnakça|]] ^(bs)
Bulgarca: [1] дядо ^(bg)
Buryatça: [1] [[#Buryatça|]] ^(bua)
Calo dili: [1] tesquelo ^(rmq), batipuré ^(rmq), paparuñé ^(rmq), paruñó ^(rmq)
Cava dili: [1] [[#Cava dili|]] ^(jv)
Çeçence: [1] [[#Çeçence|]] ^(ce)
Çekçe: [1] děda ^(cs) eril
Çerokice: [1] [[#Çerokice|]] ^(chr)
Çince: [1] 祖父 ^(zh), 爷爷 ^(zh) [yé ye], 外公 ^(zh) [wài gōng]
Danca: [1] bedstefader ^(da)
Darice: [1] [[#Darice|]] ^(prs)
Endonezce: [1] kakek ^(id), eyang ^(id), datuk ^(id), engkong ^(id), angku ^(id)
Ermenice: [1] [[#Ermenice|]] ^(hy)
Ersya dili: [1] [[#Ersya dili|]] ^(myv)
Esperanto: [1] avo ^(eo)
Estonca: [1] vanaisa ^(et)
Evenki dili: [1] [[#Evenki dili|]] ^(evn)
Ewe dili: [1] [[#Ewe dili|]] ^(ee)
Faroe dili: [1] [[#Faroe dili|]] ^(fo)
Farsça: [1] پدر بزرگ ^(fa)
Fiji dili: [1] [[#Fiji dili|]] ^(fj)
Fince: [1] isoisä ^(fi), vaari ^(fi), pappa ^(fi), ukki ^(fi), isänisä ^(fi), äidinisä ^(fi)
Fransızca: [1] aïeul ^(fr), grand-père ^(fr) eril, grand-papa ^(fr), pépé ^(fr)
Galce: [1] taid ^(cy), tad-cu ^(cy)
Galiçyaca: [1] avó ^(gl)
Guarani dili: [1] taita ^(gn), taitaguasu ^(gn), tamói ^(gn)
Gucaratça: [1] દાદા ^(gu)
Gürcüce: [1] [[#Gürcüce|]] ^(ka)
Hausaca: [1] [[#Hausaca|]] ^(ha)
Hırvatça: [1] djed ^(hr), djeda ^(hr)
Hintçe: [1] बाबा ^(hi)
Hollandaca: [1] grootvader ^(nl), opa ^(nl)
İbranice: [1] סבא ^(he), סב ^(he)
İdo: [1] [[#İdo|]] ^(io)
İngilizce: [1] grandfather ^(en)
İnguşça: [1] [[#İnguşça|]] ^(inh)
İnterlingua: [1] [[#İnterlingua|]] ^(ia)
İrlandaca: [1] seanathair ^(ga)
İskoçça: [1] seanair ^(gd)
İskoç İngilizcesi: [1] [[#İskoç İngilizcesi|]] ^(sco)
İspanyolca: [1] abuelo ^(es) eril, tata ^(es)
İsveççe: [1] farfar ^(sv), morfar ^(sv)
İsviçre Almancası: [1] [[#Almanca|]] ^(de)

İtalyanca: [1] nonno ^(it) eril, avolo ^(it)
İzlandaca: [1] afi ^(is)
Japonca: [1] お爺さん ^(ja) (おじいさん ^(ja) [[ojīsan], 父方のお爺さん ^(ja), 母方のお爺さん ^(ja)
Kalmukça: [1] [[#Kalmukça|]] ^(xal)
Kaşupça: [1] [[#Kaşupça|]] ^(csb)
Katalanca: [1] avi ^(ca)
Keçuva dili: [1] jatun yaya ^(qu), tata-byeho ^(qu)
Kernevekçe: [1] [[#Kernevekçe|]] ^(kw)
Kmer dili: [1] [[#Kmer dili|]] ^(km)
Konkani dili: [1] [[#Konkani dili|]] ^(kok)
Korece: [1] 할아버지 ^(ko), 친할아버지 ^(ko), 외할아버지 ^(ko)
Korsikaca: [1] babbone ^(co), caccaru ^(co), missiavu ^(co)
Kürtçe: [1] bapîr ^(ku), باپيَر، ^(ku)
Latince: [1] avus ^(la), avos ^(la)
Lehçe: [1] dziadek ^(pl)
Letonca: [1] vectevs ^(lv)
Lezgice: [1] [[#Lezgice|]] ^(lez)
Ligurya dili: [1] paire grande ^(lij)
Limburgca: [1] [[#Limburgca|]] ^(li)
Litvanca: [1] senelis ^(lt), diedukas ^(lt)
Lüksemburgca: [1] [[#Lüksemburgca|]] ^(lb)
Maasai dili: [1] kuyaa ^(mas)
Macarca: [1] nagyapa ^(hu), nagypapa ^(hu)
Makedonca: [1] дедо ^(mk)
Malayalam dili: [1] [[#Malayalam dili|]] ^(ml)
Malayca: [1] [[#Malayca|]] ^(ms)
Malgaşça: [1] raibe ^(mg), dadabe ^(mg)
Maltaca: [1] [[#Maltaca|]] ^(mt)
Manksça [1] [[#Manksça|]] ^(gv)
Maorice: [1] [[#Maorice|]] ^(mi)
Marathi dili: [1] आजोबा ^(mr)
Mari dili: [1] [[#Mari dili|]] ^(chm)
Moğolca: [1] [[#Moğolca|]] ^(mn)
Mokşa dili: [1] [[#Mokşa dili|]] ^(mdf)
Moldovaca: [1] [[#Moldovaca|]] ^(mo)
Normanca: [1] [[#Normanca|]] ^(roa)
Norveççe: [1] bestefar ^(no), farfar ^(no), morfar ^(no)
Oksitanca: [1] papeta ^(oc)
Osetçe: [1] {{çeviri|os|
Pencapça: [1] ਬਾਬਾ ^(pa)
Portekizce: [1] avô ^(pt), vovô ^(pt)
Rapanui dili: [1] paparu'au ^(rap)
Reto Romanca: [1] [[#Reto Romanca|]] ^(rm)
Rumence: [1] bunic ^(ro)
Rusça: [1] дед ^(ru), дедушка ^(ru)
Sanskritçe: [1] पितामहः ^(sa)
Savahili dili: [1] babu ^(sw), mzee ^(sw)
Sırpça: [1] деда ^(sr), äåêà ^(sr)
Sicilyaca: [1] nonnu ^(scn)
Slovakça: [1] [[#Slovakça|]] ^(sk)
Slovence: [1] déd ^(sl), nóno ^(sl), stári ôèe ^(sl)
Somalice: [1] awoowe ^(so)
Sunda dili: [1] [[#Sunda dili|]] ^(su)
Şona dili: [1] [[#Şona dili|]] ^(sn)
Tagalogca: [1] lolo ^(tl), ingkong ^(tl)
Tamilce: [1] [[#Tamilce|]] ^(ta)
Tayca: [1] [[#Tayca|]] ^(th)
Telugu dili: [1] [[#Telugu|]] ^(te)
Udmurtça: [1] [[#Udmurtça|]] ^(udm)
Ukraynaca: [1] дiдусь ^(uk), дiд ^(uk)
Urduca: [1] [[#Urduca|]] ^(ur)
Venedikçe: [1] nono ^(vec)
Vepsice: [1] [[#Vepsice|]] ^(vep)
Volapük: [1] [[#Volapük|]] ^(vo)
Wolof dili: [1] maame ^(wo)
Yorubaca: [1] [[#Yorubaca|]] ^(yo)
Yunanca: [1] παππούς ^(el)
Zuluca: [1] ubabamkhulu ^(zu), uyihlomkhulula ^(zu)

Ünlem[değiştir]

Anlamlar

[1] yaşlı erkeklere söylenen bir seslenme sözü

"https://tr.wiktionary.org/w/index.php?title=dede&oldid=1837422" adresinden alındı.