cumhuriyet

Ayrıca bakınız: Cumhuriyet

Türkçe

Farklı yazılışlar

• cumhûriyet, cümhuriyet (her ikisi de eskimiş)

Köken

Osmanlı Türkçesi جمهوریت‎‏ (“cumhuriyet”), o da Arapça جُمْهُورِيَّة‏ (cümhūriyye, “cumhuriyet”). cumhur + -iyet

Söyleniş

• IPA: ʤʊmhuːɾɪˈjɛt

• cumhuriyet

  (dosya)

• Heceleme: cum·hu·ri·yet

Ad

cumhuriyet (belirtme hâli cumhuriyeti, çoğulu cumhuriyetler)

cumhuriyet -ti

1. (politika) devletin halk ya da halkın seçtiği temsilciler tarafından idare edilmesi esasına dayanan idare şekli; milletin, egemenliği kendi elinde tuttuğu ve bunu belirli süreler için seçtiği milletvekilleri aracılığıyla kullandığı yönetim biçimi.

   "Cumhuriyet fazilettir." – M. K. Atatürk

   Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Atatürk'tür.

   "Türkiye devleti bir cumhuriyettir." – (Anayasa, Md. 1)

Kısaltmalar

• Cum.

Üst kavramlar

• devlet, idare, idare etme, yönetme, yönetim
• devlet biçimi, devlet şekli, idare şekli, yönetim biçimi

Yan kavramlar

• demokrasi, krallık, imparatorluk, monarşi, oligarşi, mutlakiyet, diktatörlük, saltanat

Alt kavramlar

• yasama, yürütme, yargı
• bakanlar kurulu, hükûmet, meclis, parlamento, TBMM
• bakan, başbakan, cumhurbaşkanı, milletvekili, seçim, vekil

Sözcük birliktelikleri

• Cumhuriyet Halk Partisi, Cumhuriyet Üniversitesi (Sivas)
• Cumhuriyet dönemi, Cumhuriyet balosu, Cumhuriyet mahallesi, Cumhuriyet tarihi, Cumhuriyet şiirleri
• Türkiye Cumhuriyeti, Cumhuriyet Bayramı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Türk Cumhuriyetleri

Türetilmiş kavramlar

• cumhurbaşkanı, cumhurî

İlgili sözcükler

• cumhur, cumhur-u ulema, cemahiriye

Çeviriler

• Afrikanca: republiek (af)
• Almanca: Republik (de) d
• Arapça: جُمْهُورِيَّة‏‎ (ar) d (cümhūriyye)
• Azerice: cümhuriyyət (az), respublika (az)
• Bretonca: republik (br) d
• Bulgarca: република (bg) (republika)
• Çince: 共和国 (zh); 共和國 (zh) (gònghéguó)
• Danca: republik (da)
• Endonezce: republik (id)
• Esperanto: respubliko (eo)
• Farsça: جمهوری‏‎ (fa)
• Fince: tasavalta (fi)
• Fransızca: république (fr) d
• Galce: gweriniaeth (cy)
• Galiçyaca: república (gl)
• Gucaratça: ગણતંત્ર (gu) (gaṇtantra)
• Hollandaca: republiek (nl)
• Hintçe: गणतंत्र (hi) (gaṇtantra)
• İbranice: מדינה‏‎ (he)
• İngilizce: republic (en)
• İrlandaca: poblacht (ga)

• İspanyolca: república (es) d
• İsveççe: republik (sv) g
• İtalyanca: repubblica (it) d
• Japonca: 共和国 (ja), きょうわこく (ja) (kyōwakoku)
• Katalanca: república (ca) d
• Korece: 공화국 (ko) (gonghwaguk)
• Latince: respublica (la), res publica (la)
• Lehçe: republika (pl) d, rzeczpospolita (pl) d
• Litvanca: respublika (lt) d
• Norveççe:

  Bokmål: republikk (no) e

• Macarca: köztársaság (hu)
• Marathi dili: प्रजासत्ताक गणराज्य (mr) (prajāsattāk gaṇrājya)
• Osmanlı Türkçesi: جمهوریت‏‎ (ota)
• Portekizce: república (pt) d
• Rusça: республика (ru) (respublika)
• Sanskritçe: प्रजाप्रभुत्वं (sa) (prajāprabhutvaṃ)
• Sırpça: република (sr), republika (sr)
• Slovence: republika (sl)
• Tatarca: cömhüriät (tt)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumu: "cumhuriyet"
• Nişanyan Sözlük: "cumhuriyet"

Ek okumalar

• Vikipedi'de cumhuriyet