ismin hâli

Türkçe

Söyleniş

• IPA^(anahtar): /ismin haːˈɫi/
• Heceleme: is‧min hâ‧li

Ad

ismin hâli (belirtme hâli ismin hâlini, çoğulu ismin hâlları)

1. (dil bilimi) bir ismin çekimlerinden herbiri

   Hint-Avrupa dillerinde tamlayan ve komitatif de ismin hâllerinden sayılıdığından bu hesaba göre Türkçede ismin beş yerine yedi hâli vardır.

Çekimleme

ismin hâli adının çekimi

		tekil	çoğul
yalın		ismin hâli	ismin hâlları
belirtme		ismin hâlini	ismin hâllarını
yönelme		ismin hâline	ismin hâllarına
bulunma		ismin hâlinde	ismin hâllarında
ayrılma		ismin hâlinden	ismin hâllarından
tamlayan		ismin hâlinin	ismin hâllarının
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	ismin hâlim	ismin hâllarım
	belirtme	ismin hâlimi	ismin hâllarımı
	yönelme	ismin hâlime	ismin hâllarıma
	bulunma	ismin hâlimde	ismin hâllarımda
	ayrılma	ismin hâlimden	ismin hâllarımdan
	tamlayan	ismin hâlimin	ismin hâllarımın
2. tekil	yalın	ismin hâlin	ismin hâlların
	belirtme	ismin hâlini	ismin hâllarını
	yönelme	ismin hâline	ismin hâllarına
	bulunma	ismin hâlinde	ismin hâllarında
	ayrılma	ismin hâlinden	ismin hâllarından
	tamlayan	ismin hâlinin	ismin hâllarının
3. tekil	yalın	ismin hâli	ismin hâlları
	belirtme	ismin hâlini	ismin hâllarını
	yönelme	ismin hâline	ismin hâllarına
	bulunma	ismin hâlinde	ismin hâllarında
	ayrılma	ismin hâlinden	ismin hâllarından
	tamlayan	ismin hâlinin	ismin hâllarının
1. çoğul	yalın	ismin hâlimiz	ismin hâllarımız
	belirtme	ismin hâlimizi	ismin hâllarımızı
	yönelme	ismin hâlimize	ismin hâllarımıza
	bulunma	ismin hâlimizde	ismin hâllarımızda
	ayrılma	ismin hâlimizden	ismin hâllarımızdan
	tamlayan	ismin hâlimizin	ismin hâllarımızın
2. çoğul	yalın	ismin hâliniz	ismin hâllarınız
	belirtme	ismin hâlinizi	ismin hâllarınızı
	yönelme	ismin hâlinize	ismin hâllarınıza
	bulunma	ismin hâlinizde	ismin hâllarınızda
	ayrılma	ismin hâlinizden	ismin hâllarınızdan
	tamlayan	ismin hâlinizin	ismin hâllarınızın
3. çoğul	yalın	ismin hâli ismin hâlları
	belirtme	ismin hâlini ismin hâllarını
	yönelme	ismin hâline ismin hâllarına
	bulunma	ismin hâlinde ismin hâllarında
	ayrılma	ismin hâlinden ismin hâllarından
	tamlayan	ismin hâlinin ismin hâllarının

Eş anlamlılar

• ad durumu, isim hâli

Alt kavramlar

• (Türkçede bulunanlar): ayrılma/çıkma hâli (-den hâli), belirtme hâli (-i hâli), bulunma hâli (-de hâli), yalın hâl, yönelme hâli (-e hâli)
• dışındalık hâli, tamlayan hâli (Türkçede ismin hâllerinden sayılmazsa da vardır)

Açıklamalar

Batılı dil bilimciler, tamlayanı da (-ın/-in) ismin hâllerinden sayıp bu bağlamda -le ekini araç hâli (Alm. Instrumentalis (de), İng. instrumental case (en)) ya da komitatif hâl (Alm. Komitativ (de), İng. comitative case (en)) olarak zikrederler.

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "ismin hâli" maddesi

Ek okumalar

• Türkçe Vikipedi'de İsmin hâlleri