ismin hâli

Türkçe

Söyleniş

• IPA^(anahtar): /is.min haː.ˈɫi/
• Heceleme: is‧min hâ‧li

Ad

ismin hâli (belirtme hâli ismin hâlini, çoğulu ismin hâlleri)

1. (dil bilimi) bir ismin çekimlerinden herbiri

   eş anlamlıları: ad durumu, isim hâli

   Hint-Avrupa dillerinde tamlayan ve komitatif de ismin hâllerinden sayılıdığından bu hesaba göre Türkçede ismin beş yerine yedi hâli vardır.

Çekimleme

ismin hâli adının çekimi

		tekil	çoğul
yalın		ismin hâli	ismin hâlleri
belirtme		ismin hâlini	ismin hâllerini
yönelme		ismin hâline	ismin hâllerine
bulunma		ismin hâlinde	ismin hâllerinde
ayrılma		ismin hâlinden	ismin hâllerinden
tamlayan		ismin hâlinin	ismin hâllerinin
iyelik
		tekil	çoğul
1. tekil	yalın	ismin hâlim	ismin hâllerinim
	belirtme	ismin hâlimi	ismin hâllerinimi
	yönelme	ismin hâlime	ismin hâllerinime
	bulunma	ismin hâlimde	ismin hâllerinimde
	ayrılma	ismin hâlimden	ismin hâllerinimden
	tamlayan	ismin hâlimin	ismin hâllerinimin
2. tekil	yalın	ismin hâlin	ismin hâllerinin
	belirtme	ismin hâlini	ismin hâllerinini
	yönelme	ismin hâline	ismin hâllerinine
	bulunma	ismin hâlinde	ismin hâllerininde
	ayrılma	ismin hâlinden	ismin hâllerininden
	tamlayan	ismin hâlinin	ismin hâllerininin
3. tekil	yalın	ismin hâli	ismin hâllerini
	belirtme	ismin hâlini	ismin hâllerinini
	yönelme	ismin hâline	ismin hâllerinine
	bulunma	ismin hâlinde	ismin hâllerininde
	ayrılma	ismin hâlinden	ismin hâllerininden
	tamlayan	ismin hâlinin	ismin hâllerininin
1. çoğul	yalın	ismin hâlimiz	ismin hâllerinimiz
	belirtme	ismin hâlimizi	ismin hâllerinimizi
	yönelme	ismin hâlimize	ismin hâllerinimize
	bulunma	ismin hâlimizde	ismin hâllerinimizde
	ayrılma	ismin hâlimizden	ismin hâllerinimizden
	tamlayan	ismin hâlimizin	ismin hâllerinimizin
2. çoğul	yalın	ismin hâliniz	ismin hâllerininiz
	belirtme	ismin hâlinizi	ismin hâllerininizi
	yönelme	ismin hâlinize	ismin hâllerininize
	bulunma	ismin hâlinizde	ismin hâllerininizde
	ayrılma	ismin hâlinizden	ismin hâllerininizden
	tamlayan	ismin hâlinizin	ismin hâllerininizin
3. çoğul	yalın	ismin hâli	ismin hâllerini
	belirtme	ismin hâlini	ismin hâllerinini
	yönelme	ismin hâline	ismin hâllerinine
	bulunma	ismin hâlinde	ismin hâllerininde
	ayrılma	ismin hâlinden	ismin hâllerininden
	tamlayan	ismin hâlinin	ismin hâllerininin

Üst kavramlar

• hâl

Alt kavramlar

• (Türkçede bulunanlar): ayrılma/çıkma hâli (-den hâli), belirtme hâli (-i hâli), bulunma hâli (-de hâli), yalın hâl, yönelme hâli (-e hâli)
• tamlayan hâli (Türkçede ismin hâllerinden sayılmazsa da vardır)
• (Türkçede bulunmayanlar): dışındalık hâli, seslenme hâli, …

Açıklamalar

Batılı dil bilimciler, tamlayanı da (-ın/-in) ismin hâllerinden sayıp bu bağlamda -le ekini araç hâli (Alm. Instrumentalis (de), İng. instrumental case (en)) ya da komitatif hâl (Alm. Komitativ (de), İng. comitative case (en)) olarak zikrederler.

Çeviriler

ismin hâli

• Almanca: Fall (de) e, Kasus (de) e
• İngilizce: case (en)
• İsveççe: kasus (sv) g
• Norveççe:

  Bokmål: kasus (no) e

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "ismin hâli" maddesi

Ek okumalar

• Vikipedi'de Türkçede ismin hâlleri