استوى

Ayrıca bakınız: أستوى, أستوي, استوي

Arapça

Köken

س و ي‎ (s-v-y). İbranice הִשְׁתַּוָּה‎ ile soydaştır.

Eylem

اِسْتَوَى (istevā) VIII, geniş zaman يَسْتَوِي‎‎ (yestevī)

1. açık sözlü, doğru veya düz olmak, doğrudan yönlendirilmiş olmak
2. aramak veya arzu ettiğinden aynı ya da eşit seviyede, çift, tek şekilli v.s. olmak
3. ayarlanmış, düzeltilmiş olmak ya da doğru veya iyi hâle gelmek
4. dik durmak
5. doğru veya iyi (olarak yapılmış) olmak
6. düz olmak, düzleşmek veya sadeleşmek

   اِسْتَوَتِ ٱلطَّرِيقُ. — Yol düzleşti.

7. hâlinin veya ilminin ihtiyaçlarına uymak veya uyarlanmış olmak
8. münasip bir şekilde yapılmış veya şekillendirilmiş olmak
9. simetrik, uyumlu veya tutarlı olmak
10. yapılmış veya tamamlanmış olmak
11. yetişkin veya iyice pişmiş olmak
12. yükselmek
13. (بِ‎ (bi) veya وَ‎ (ve) ile kullanılır) birşeyle eşit olmak, yeknesak olmak, eşleşmek, aynı seviyede olmak
14. (عَلَى‎ (ʿalā) ile kullanılır) binmek, (sağlam bir şekilde) oturmak; istivâ etmek
    • M.S. 609–632, Kur'an, 25:59
      ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَمَا بَيۡنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ ٱلرَّحۡمَٰنُ فَسۡـَٔلۡ بِهِۦ خَبِيرٗا – Gökleri Yer'i ve ikisinin arasındakileri altı günde yaratan, sonra Arş'a istivâ eden Rahmân'dır. Haydi ne dileyeceksen o Her Şeyden Haberdâr Olan'dan dile.
15. (geçişsiz, karşılıklı) eşit veya eşdeğer olmak

    eş anlamlısı: تَسَاوَى‎ (tesāvā)

    • M.S. 609–632, Kur'an, 41:34
      وَلَا تَسْتَوِي ٱلْحَسَنَةُ وَلَا ٱلسَّيِّئَةُ ۚ ٱدْفَعْ بِٱلَّتِي هِيَ أَحْسَنُ فَإِذَا ٱلَّذِي بَيْنَكَ وَبَيْنَهُ عَدَاوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ – İyilik de kötülüğe eşit değildir; daha iyi olanla geri çevir, böylece sana düşman olan, sadık bir dost gibi olur.

Çekimleme

اِسْتَوَى

çekimi (biçim-VIII nakıs)

mastar الْمَصْدَر						اِسْتِوَاء‎ istivāʾ
ism-i fail اِسْم الْفَاعِل						مُسْتَوٍ‎ müstevin
ism-i meful اِسْم الْمَفْعُول						مُسْتَوًى‎ müsteven
etken eylem الْفِعْل الْمَعْلُوم
		tekil الْمُفْرَد				ikil الْمُثَنَّى			çoğul الْجَمْع
		1. kişi الْمُتَكَلِّم	2. kişi الْمُخَاطَب	3. kişi الْغَائِب		2. kişi الْمُخَاطَب	3. kişi الْغَائِب		1. kişi الْمُتَكَلِّم	2. kişi الْمُخَاطَب	3. kişi الْغَائِب
geçmiş zaman الْمَاضِي	eril	اِسْتَوَيْتُ‎ isteveytü	اِسْتَوَيْتَ‎ isteveyte	اِسْتَوَى istevā		اِسْتَوَيْتُمَا‎ isteveytümā	اِسْتَوَيَا‎ isteveyā		اِسْتَوَيْنَا‎ isteveynā	اِسْتَوَيْتُمْ‎ isteveytüm	اِسْتَوَوْا‎ istevev
	dişil		اِسْتَوَيْتِ‎ isteveyti	اِسْتَوَتْ‎ istevet			اِسْتَوَتَا‎ istevetā			اِسْتَوَيْتُنَّ‎ isteveytünne	اِسْتَوَيْنَ‎ isteveyne
geniş zaman الْمُضَارِع	eril	أَسْتَوِي‎ ʾestevī	تَسْتَوِي‎ testevī	يَسْتَوِي‎ yestevī		تَسْتَوِيَانِ‎ testeviyāni	يَسْتَوِيَانِ‎ yesteviyāni		نَسْتَوِي‎ nestevī	تَسْتَوُونَ‎ testevūne	يَسْتَوُونَ‎ yestevūne
	dişil		تَسْتَوِينَ‎ testevīne	تَسْتَوِي‎ testevī			تَسْتَوِيَانِ‎ testeviyāni			تَسْتَوِينَ‎ testevīne	يَسْتَوِينَ‎ yestevīne
geniş zaman mansub الْمُضَارِع الْمَنْصُوب	eril	أَسْتَوِيَ‎ ʾesteviye	تَسْتَوِيَ‎ testeviye	يَسْتَوِيَ‎ yesteviye		تَسْتَوِيَا‎ testeviyā	يَسْتَوِيَا‎ yesteviyā		نَسْتَوِيَ‎ nesteviye	تَسْتَوُوا‎ testevū	يَسْتَوُوا‎ yestevū
	dişil		تَسْتَوِي‎ testevī	تَسْتَوِيَ‎ testeviye			تَسْتَوِيَا‎ testeviyā			تَسْتَوِينَ‎ testevīne	يَسْتَوِينَ‎ yestevīne
geniş zaman meczum الْمُضَارِع الْمَجْزُوم	eril	أَسْتَوِ‎ ʾestevi	تَسْتَوِ‎ testevi	يَسْتَوِ‎ yestevi		تَسْتَوِيَا‎ testeviyā	يَسْتَوِيَا‎ yesteviyā		نَسْتَوِ‎ nestevi	تَسْتَوُوا‎ testevū	يَسْتَوُوا‎ yestevū
	dişil		تَسْتَوِي‎ testevī	تَسْتَوِ‎ testevi			تَسْتَوِيَا‎ testeviyā			تَسْتَوِينَ‎ testevīne	يَسْتَوِينَ‎ yestevīne
emir الْأَمْر	eril		اِسْتَوِ‎ istevi			اِسْتَوِيَا‎ isteviyā				اِسْتَوُوا‎ istevū
	dişil		اِسْتَوِي‎ istevī							اِسْتَوِينَ‎ istevīne
edilgen eylem الْفِعْل الْمَجْهُول
		tekil الْمُفْرَد				ikil الْمُثَنَّى			çoğul الْجَمْع
		1. kişi الْمُتَكَلِّم	2. kişi الْمُخَاطَب	3. kişi الْغَائِب		2. kişi الْمُwخَاطَب	3. kişi الْغَائِب		1. kişi الْمُتَكَلِّم	2. kişi الْمُخَاطَب	3. kişi الْغَائِب
geçmiş zaman الْمَاضِي	eril	اُسْتُوِيتُ‎ ustüvītü	اُسْتُوِيتَ‎ ustüvīte	اُسْتُوِيَ‎ ustüviye		اُسْتُوِيتُمَا‎ ustüvītümā	اُسْتُوِيَا‎ ustüviyā		اُسْتُوِينَا‎ ustüvīnā	اُسْتُوِيتُمْ‎ ustüvītüm	اُسْتُوُوا‎ ustüvū
	dişil		اُسْتُوِيتِ‎ ustüvīti	اُسْتُوِيَتْ‎ ustüviyet			اُسْتُوِيَتَا‎ ustüviyetā			اُسْتُوِيتُنَّ‎ ustüvītünne	اُسْتُوِينَ‎ ustüvīne
geniş zaman الْمُضَارِع	eril	أُسْتَوَى‎ ʾüstevā	تُسْتَوَى‎ tüstevā	يُسْتَوَى‎ yüstevā		تُسْتَوَيَانِ‎ tüsteveyāni	يُسْتَوَيَانِ‎ yüsteveyāni		نُسْتَوَى‎ nüstevā	تُسْتَوَوْنَ‎ tüstevevne	يُسْتَوَوْنَ‎ yüstevevne
	dişil		تُسْتَوَيْنَ‎ tüsteveyne	تُسْتَوَى‎ tüstevā			تُسْتَوَيَانِ‎ tüsteveyāni			تُسْتَوَيْنَ‎ tüsteveyne	يُسْتَوَيْنَ‎ yüsteveyne
geniş zaman mansub الْمُضَارِع الْمَنْصُوب	eril	أُسْتَوَى‎ ʾüstevā	تُسْتَوَى‎ tüstevā	يُسْتَوَى‎ yüstevā		تُسْتَوَيَا‎ tüsteveyā	يُسْتَوَيَا‎ yüsteveyā		نُسْتَوَى‎ nüstevā	تُسْتَوَوْا‎ tüstevev	يُسْتَوَوْا‎ yüstevev
	dişil		تُسْتَوَيْ‎ tüstevey	تُسْتَوَى‎ tüstevā			تُسْتَوَيَا‎ tüsteveyā			تُسْتَوَيْنَ‎ tüsteveyne	يُسْتَوَيْنَ‎ yüsteveyne
geniş zaman meczum الْمُضَارِع الْمَجْزُوم	eril	أُسْتَوَ‎ ʾüsteve	تُسْتَوَ‎ tüsteve	يُسْتَوَ‎ yüsteve		تُسْتَوَيَا‎ tüsteveyā	يُسْتَوَيَا‎ yüsteveyā		نُسْتَوَ‎ nüsteve	تُسْتَوَوْا‎ tüstevev	يُسْتَوَوْا‎ yüstevev
	dişil		تُسْتَوَيْ‎ tüstevey	تُسْتَوَ‎ tüsteve			تُسْتَوَيَا‎ tüsteveyā			تُسْتَوَيْنَ‎ tüsteveyne	يُسْتَوَيْنَ‎ yüsteveyne

Kaynaklar

• Hans Wehr (1976), “استوى”, A Dictionary of Modern Written Arabic, J. Milton Cowan, editör, 4. baskı, Ithaca, NY, A.B.D.: Spoken Language Services, ISBN 0-87950-001-8
• Lane (1863). Arabic-English Lexicon.