Kızılmağara
Türkçe[değiştir]
Özel ad[değiştir]
Kızılmağara (belirtme hâli Kızılmağara'yı)
Kızılmağara, Malatya ilinin Kuluncak ilçesine bağlı bir mahalledir.
Kızılmağara, idari bölüm olarak daha önceleri köy iken, 2012 yılındaki yasa değişikliğinden sonra mahalle olmuştur.
Köken Bilimi:
Yerleşimin Antik Çağ'daki ilk adı hayhuyginisopolis olup Yunanca 'Saklı şehir ' anlamına gelmekteydi. Kızılmağara adının, Roma döneminin Roma ordusunun zırhlı süvari birliklerden olan "mın corce mezkır ki lajorda teye" (Yunanca: Σκουτάριον) Kışlası'ndan geldiği düşüncesi yaygındır. IV. Haçlı Seferi döneminde belde için “Dakkine” sözcüğünü kullanmış ve bu sözcük Fransızca kaynaklarda sık sık tekrarlanmıştır. "Dakkine" ismi ilerleyen zamanlarda "dakkine meri" olarak kullanılmış ve günümüzde kızılmağara ismini almıştır. Önceleri aşağıevlere bağlı bir belde iken yukarı evlerin bağımsızlık mücadelesinden sonra köy statüsüne kavuşmuş olup bugün itibarıyla müreffeh bir görünüme kavuşmuştur.Kızılmağara köyü yaklaşık 100 yıl boyunca aşağı evlerin hegomanyası altında kalması, modern dünyadan uzak ve kapalı bir toplum yapısına sahip olmasından ötürü kayda değer bir gelişme gösterememiştir.
İklim:
Doğu Anadolu'nun sert ve karasal iklim yapısı nedeyle yazları sıcak ve kurak kışları ise sert ve yağışlı geçer.Bozkır ikliminin bölgede hakim olması ormanların yok denecek kadar az olmasına neden olmuştur.Ara ara köyün yeşillenmesi için bir takım çalışmalar olmasına rağmen bazı sosyolojik nedenlerden ötürü yeşillenme katkıları da başarısızlığa uğramaktadır.(Eşan momentum faktörü,mammi doppler etkisi vs.) Köyde şu ana kadar sadece (yaklaşık 100 yıl önce dikilen) bir kaç kavak ağacı varlık gösterebilmiştir.
Coğrafi yapısı:
Arazinin eğimli ve sert yapısı tarım için kullanışlı değildir.Genellikle arpa,buğday,yulaf gibi tahıl ürünleri yetiştirilir.Tarıma en elverişli yer olan Nohut Yazı arazisi de anlaşmazlıklar ve çıkan çatışmalar neticesinde devlet hazine geçmiş olup köyün gelir kaynağı iyice daralmıştır.Son yıllarda artan kuraklık köyde su sıkıntısını alarm seviyesine getirmiştir.
Kültür ve Sanat:
Başta Loğ ve çelik çomak sevilen oyunlar arasındadır.Sebepsiz yere birbirlerine taş atma geleneği yaygındır.Kış gecelerinde bir araya gelen çocuklara söylenen "nıs nıs barda varıs" ninnileri meşhurdur.
Gezilecek Yerler: Mahal taraka,
Hititler döneminden kalma fresklerle kaplı Kuni Hurç Mağarası,
Biri,
Mezere,
Malabadi Köprüsü,
Gonispi Vahası,
Tarihi Budolar Manastırı,
3 Minareli Şerefe Camii,
Ayrıca köyün "Desinler evleri" oldukça görkemli ve görülmeye değer yapılar arasındadır.
Kaynakça[değiştir]
- Vikipedi'de Kızılmağara, Kuluncak
- YerelNET-Yerel Yönetimler Portalı: "Kızılmağara Köyü"