قميص

Arapça

(arkaik): bornoz; cübbe; entari

(arkaik): kollu üst elbise

(modern): cübbe

Köken

ق م ص‎ (ḳ-m-ṣ). Muhtemelen Latince camisia sözcüğünden nakledildi, o da Ana Cermence *hamiþiją sözcüğünden. Compare Süryanice ܩܡܝܨܬܐ‎ ile kıyaslayınız.

Söyleniş

• IPA^(anahtar): /qa.miːsˤ/

• Ses

  (dosya)

Ad

قَمِيص (ḳamīṣ) e (çoğul قُمْصَان‎ (ḳumṣān) veya أَقْمِصَة‎ (ʾaḳmiṣa))

1. (arkaik) bornoz; cübbe; entari
   • ʾAbū Dawūd ar:السنن

     "كَانَ أَحَبَّ الثِّيَابِ إِلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الْقَمِيصُ" – Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'in en güzel elbisesi bornoz idi.

   • al-Tirmiḏī ar:الجامع الصحيح

     "يَا عُثْمَانُ إِنَّهُ لَعَلَّ اللَّهَ يُقَمِّصُكَ قَمِيصًا، فَإِنْ أَرَادُوكَ عَلَى خَلْعِهِ فَلَا تَخْلَعْهُ لَهُمْ" – Ey Osman! Belki Allah sana bir cübbe giydirir, eğer onu çıkarmanı isterlerse, onlar için onu çıkarma!

   • al-Nasāʾī ar:السنن الصغرى

     "قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «الْإِسْبَالُ فِي الْإِزَارِ، وَالْقَمِيصِ، وَالْعِمَامَةِ مَنْ جَرَّ مِنْهَا شَيْئًا خُيَلَاءَ لَا يَنْظُرُ اللَّهُ إِلَيْهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ" – Dangling is about lower garments, the robe, and the headdress: whosoever trails along any of these out of self-delusion, ʾAllāh does not look at him on the Day of Resurrection.

2. (modern) kısa ve genellikle vücuda oturan üst vücut dış elbise; kollu bir üst; bir gömlek (tişört veya elbiseli gömlek gibi)

Çekimleme

قَمِيص (ḳamīṣ) ad çekimi

tekil	basit tekil munsarıf
	belirsiz	belirli	kurgu
ölçüsüz	قَمِيص ḳamīṣ	الْقَمِيص‎ el-ḳamīṣ	قَمِيص ḳamīṣ
yalın	قَمِيصٌ ḳamīṣun	الْقَمِيصُ‎ el-ḳamīṣu	قَمِيصُ ḳamīṣu
belirtme	قَمِيصًا‎ ḳamīṣan	الْقَمِيصَ‎ el-ḳamīṣa	قَمِيصَ ḳamīṣa
tamlayan	قَمِيصٍ ḳamīṣin	الْقَمِيصِ‎ el-ḳamīṣi	قَمِيصِ ḳamīṣi
ikil	belirsiz	belirli	kurgu
ölçüsüz	قَمِيصَيْن‎ ḳamīṣayn	الْقَمِيصَيْن‎ el-ḳamīṣayn	قَمِيصَيْ‎ ḳamīṣay
yalın	قَمِيصَانِ‎ ḳamīṣāni	الْقَمِيصَانِ‎ el-ḳamīṣāni	قَمِيصَا‎ ḳamīṣā
belirtme	قَمِيصَيْنِ‎ ḳamīṣayni	الْقَمِيصَيْنِ‎ el-ḳamīṣayni	قَمِيصَيْ‎ ḳamīṣay
tamlayan	قَمِيصَيْنِ‎ ḳamīṣayni	الْقَمِيصَيْنِ‎ el-ḳamīṣayni	قَمِيصَيْ‎ ḳamīṣay
çoğul	basit cem'-i mükesser munsarıf
	belirsiz	belirli	kurgu
ölçüsüz	قُمْصَان‎ ḳumṣān	الْقُمْصَان‎ el-ḳumṣān	قُمْصَان‎ ḳumṣān
yalın	قُمْصَانٌ‎ ḳumṣānün	الْقُمْصَانُ‎ el-ḳumṣānü	قُمْصَانُ‎ ḳumṣānü
belirtme	قُمْصَانًا‎ ḳumṣānen	الْقُمْصَانَ‎ el-ḳumṣāne	قُمْصَانَ‎ ḳumṣāne
tamlayan	قُمْصَانٍ‎ ḳumṣānin	الْقُمْصَانِ‎ el-ḳumṣāni	قُمْصَانِ‎ ḳumṣāni

Türetilmiş kavramlar

• قَمَّصَ‎ (ḳammaṣa)
• تَقَمَّصَ‎ (taḳammaṣa)
• قَمِيص نَوْم‎ (ḳamīṣ nevm, “entari”)

Türevleri

• İngilizce: kamees
• Maltaca: qmis
• Urduca: قمیض‎

Ayrıca bakınız

• دِرْع‎ (dirʿ, “kadın ev elbisesi”)
• بُرْنُس‎ (burnüs, “bornoz”)

Osmanlı Türkçesi

Köken

Arapça ْقَمِيص‎ (ḳamīṣ).

Söyleniş

• IPA^(anahtar): /ka.ˈmiːs/

Ad

قميص (kamîs)

1. (giyim) gömlek

Çekimleme

قميص‎ (kamîs) adının çekimi

	tekil	çoğul
yalın	قميص‎ kamîs	قميصلر‎ kamîsler
belirtme	قميصی‎ kamîsi	قميصلری‎ kamîsleri
yönelme	قميصه‎ kamîse	قميصلره‎ kamîslere
bulunma	قميصده‎ kamîste	قميصلرده‎ kamîslerde
ayrılma	قميصدن‎ kamîsten	قميصلردن‎ kamîslerden
tamlayan	قميصڭ‎ kamîsin	قميصلرڭ‎ kamîslerin
iyelik
	tekil	çoğul
1. tekil (benim)	قميصم‎ kamîsim	قميصلرم‎ kamîslerim
2. tekil (senin)	قميصڭ‎ kamîsin	قميصلرڭ‎ kamîslerin
3. tekil (onun)	قميصی‎ kamîsi	قميصلری‎ kamîsleri
1. çoğul (bizim)	قميصمز‎ kamîsimiz	قميصلرمز‎ kamîslerimiz
2. çoğul (sizin)	قميصڭز‎ kamîsiniz	قميصلرڭز‎ kamîsleriniz
3. çoğul (onların)	قميصی‎ kamîsi قميصلری‎ kamîsleri