örtlek

Ayrıca bakınız: Örtlek

Türkçe

Ad

örtlek (belirtme hâli örtleği, çoğulu örtlekler)

[1] (halk ağzı) Korkak (Dodurga *Bozüyük -Bilecik, Sarıkavak -Eskişehir, *Çarşamba -Samsun, *Fatsa, *Ünye, Kuz *Akkuş, Bayadı -Ordu, *Görele, Küçüklü *Bulancak -Giresun, Çanıllı *Ayaş -Ankara *Mut köyleri -İçel)

[2] (halk ağzı) Sönmüş yanardağ (Höketçe *Saimbeyli -Adana)

[3] (halk ağzı) Ormanı, fundalığı yakarak açılan tarla (*Gemerek, *Şarkışla -Sivas,Çandırlar *Feke, Burhanlı *Ceyhan -Adana)

[4] (halk ağzı) Bozkır ortasında sürekli olarak yeşil kalan düzlük. (Çepni *Gemerek -Sivas)

Köken

[1] Korkak anlamında kullanılan sözcüğün aslı ödlektir. Bu sözcük halk ağzında farklı biçimlerde söylenmektedir. Karaciğerin bir salgısı olan öd kökünden geldiği anlaşılmaktadır. Aynı sözcük "ödümü patlattın" deyiminde de "korkmak" anlamında kullanılmıştır.

[2-3] Eski Türkçe örtli/örtlik < "ört" köküyle ilgili olduğu tahmin ediliyor: "ateş, yanmak, parlamak, yanan yer, cehennem" anlamlarına gelir. Yeni Tarama Sözlüğü "ört" için "ateş, od", "örtemek" için ise "yakmak" karşılıklarını vermiş.

Hasan Eren'e göre "örtlek" "ormanı yakarak açılan tarla" anlamına gelmektedir ve "Örtlek" (Kayseri) yer adında saklanmıştır.

Ayrıca bakınız: Eski Türkçe: ört, örtemek, örtelmek, örteşmek, örtenmek, örtetmek; Karaçay Balkarca: örten; Kumanca: örtli.

Kaynakça

• Clauson, G. (1972). An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish. Oxford: At the Clarendon.
• [1-3] Türk Dil Kurumu (1993). Derleme Sözlüğü. 2. baskı. Ankara: TDK Yayınları.
• [1-3] Türk Dil Kurumu (1983). Yeni Tarama Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları, 169.
• [1-3] TDK Divanü Lugati't-Türk Veri Tabanı
• [1,4] Eren, H. (1999). Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü. Ankara: Kendi yayını, 317.