Yabgu

Ayrıca bakınız: yabgu

Türkçe

Ad

Yabgu (belirtme hâli Yabgunu, çoğulu Yabgular)

[1] Orta Asya'da kurulan ilk Türk devletlerinde kağandan sonra gelen en üst düzeydeki yöneticinin unvanı.

[2] İlk Türk devletlerinde devletin batı topraklarını yöneten, iç işlerinden bağımsız dış işlerinden kağana bağlı olan ikincil yönetici.

[3] Oğuz Türklerinde hükümdar.

[4] (kişi adı) (erkek)

Köken

[1],[2],[3],[4] Eski Türkçe

Eş anlamlılar

[3] hakan, hükümdar, melik, padişah

Açıklamalar

[3] Yabgu, aynı anlamda kullanılan Kağan ve Hakan'dan daha eski bir unvandır. Oğuzname'de Oğuz'un dedesi "halkın ilk büyüğü, ilk atası" anlamında Dip Yabgu adıyla anılır. Hükümdar anlamında bu unvanın en eski kullanılışı, Büyük Hun İmparatorluğu'nda (M.Ö. 220 - M.S. 426) görülür. Hazar hükümdarları da Göktürklerin hakimiyetine girmeden önce Yabgu unvanını taşırlardı. Bu çağlarda Bizans, Ermeni ve Gürcü kaynaklarında Yabgu unvanı Zibel, Cebu, Cibu şekillerinde geçer. Bazı islam kaynaklarında bu unvana Cibbuye, Cıbguye denildi. Selçuklular, devlet kurduktan sonra hakan yerine, Sultan ünvanını aldılar; Yabgu unvanı da Melik karşılığı olarak Uluğ-Yabgu şeklinde kaldı.

Kaynakça

• Vikipedi'de Yabgu
• Türk Dil Kurumuna göre "Yabgu" maddesi