yazım kılavuzu

Vikisözlük sitesinden
Düzenleme yapıldıktan sonra bu not silinmelidir.

Bir dilin bütün seslerini, kelime, deyim, deyiş ve argosunu bir dizinde toplayan kitap. Türkçede şimdiye kadar en geniş yazım kılavuzunu Nijat Özön hazırlamıştır: Büyük Dil Kılavuzu. Türkiye Cumhuriyeti 1923'de kuruldu, dil devrimiyle Osmanlıcadan Türkçeye geçiş 1928'dedir. 1929'dan beri Türkçe Latin harfleriyle yazılmaktadır. Türkiye'de dil devrimiyle okuryazarlık gelişmiş, ancak yeni cumhuriyetin kuruluşundaki keskinlik bazı hatalara da yol açmıştır. Hatta Güneş-Dil Teorisi saçmalığı bile gerçi hata bizzat Atatürk tarafından kabul edilmiş olsa bile ciddi ciddi savunulmuştu, daha beteri ezan 30 yıl Türkçe okutturulmuştu. Dil devriminin sonuçları yazım kılavuzlarında izlenebilir. Kılavuzların sık sık değişmesi, siyasal tercihlerle sağlı sollu kılavuzların ortaya çıkması bir karışıklığa yol açmıştır. Ancak bugün yazım sorunu artık alfabe sorunu haline getirilmemektedir. Cumhuriyet öncesinde Serveti Fünün ve Genç kalemler'de yazım tartışmaları başladı. Tedkikatı Lisaniye Heyeti, 1915'de Usul-i İmla'yı çıkarttı. Dil Encümeni ya da Türk Dilini Tetkik Cemiyeti ve Türk Dil Kurumu bu işin ana merkezi oldu. 1928'de İmla Lügatı'nı yayınladı. Tutarsız kuralcılık sebebiyle bugüne kadar birçok kere değiştirilen bu kılavuzlar askeri darbelerin etkisiyle de olsa TDK'ya karşı yeni Osmanlıcıların ve yeni Kemalistlerin tartışmalarını önlemedi. Resmi dil kurumuna karşı dil derneği ortaya çıktı. Tartışma noktaları şuralarda düğümleniyordu: Düzeltme işareti, inceltme işareti, ayrı ve bitişik yazılan kelimeler, kalıplaşmış kelimeler, Osmanlıca kelimeler, arılaşma, durulaşma, öztürkçecilik. Çağdaş Türkçe yazımında fonetik esas olup, ortak ses İstanbul Türkçesidir. Türk Dil Kurumu, ekleme ve çıkarma yapsa bile, artık yetmiş küsur yılda yazım kılavuzu yerleşmiş, basın-yayın, haberleşme, iletişim yazım dili uydurmaları elemiş, kendi canlı yaşayan dilini oluşturmuştur. Ayrıca teknolojik gelişmeler ve internet, artık komisyon ve kurum dayatmacılığını gülünç duruma düşürmektedir.