itmek

Türkçe

Söyleniş

IPA^(anahtar): /it.ˈmek/

Heceleme: it‧mek

Köken

Osmanlı Türkçesi ایتمک‎ (itme + -k)

Eylem

itmek (üçüncü tekil şahıs geniş zaman çekimi iter) -er

1. bir şeyi güç uygulayarak ilerletmek

   Erzak yüklü arabayı arkadan iten iki uşak, sırtı tırmandılar. - H. E. Adıvar

2. bulunduğu yerden aşağı düşürmek

   Havuza itmek. Suya itmek.

3. kapı, pencere v.s.'yi güç uygulayarak açmak veya kapamak

   Yavaşça kapıyı itti, elinde yoğurt bakracıyla girdi. - H. E. Adıvar

4. sevk etmek, sürüklemek

   Bu oğlanı amcama itmek doğru değil, bir ara gönlünü almalı. - A. Ümit}}

5. (fizik) bir cisim, belli bir yakınlıktaki başka bir cismi kendisinden uzaklaşmaya zorlamak

   Aynı cins elektrikli iki cisim birbirini iter.

Çekimleme

itmek eyleminin çekimi

olumlu çekimler
			tekil			çoğul
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
bildirme (haber) kipleri	belirli geçmiş	basit	ittim	ittin	itti	ittik	ittiniz	ittiler
		hikaye	ittiydim	ittiydin	ittiydi	ittiydik	ittiydiniz	ittiydiler
		rivayet	—	—	—	—	—	—
		şart	ittiysem	ittiysen	ittiyse	ittiysek	ittiyseniz	ittiyseler ittilerse
	belirsiz geçmiş	basit	itmişim	itmişsin	itmiş	itmişiz	itmişsiniz	itmişler
		hikaye	itmiştim	itmiştin	itmişti	itmiştik	itmiştiniz	itmiştiler
		rivayet	itmişmişim	itmişmişsin	itmişmiş	itmişmişiz	itmişmişsiniz	itmişmişler
		şart	itmişsem	itmişsen	itmişse	itmişsek	itmişseniz	itmişseler itmişlerse
	geniş	basit	iterim	itersin	iter	iteriz	itersiniz	iterler
		hikaye	iterdim	iterdin	iterdi	iterdik	iterdiniz	iterdiler
		rivayet	itermişim	itermişsin	itermiş	itermişiz	itermişsiniz	itermişler
		şart	itersem	itersen	iterse	itersek	iterseniz	iterseler iterlerse
	şimdiki	basit	itiyorum	itiyorsun	itiyor	itiyoruz	itiyorsunuz	itiyorlar
		hikaye	itiyordum	itiyordun	itiyordu	itiyorduk	itiyordunuz	itiyordular
		rivayet	itiyormuşum	itiyormuşsun	itiyormuş	itiyormuşuz	itiyormuşsunuz	itiyormuşlar
		şart	itiyorsam	itiyorsan	itiyorsa	itiyorsak	itiyorsanız	itiyorsalar itiyorlarsa
	gelecek	basit	iteceğim	iteceksin	itecek	iteceğiz	iteceksiniz	itecekler
		hikaye	itecektim	itecektin	itecekti	itecektik	itecektiniz	itecektiler
		rivayet	itecekmişim	itecekmişsin	itecekmiş	itecekmişiz	itecekmişsiniz	itecekmişler
		şart	iteceksem	iteceksen	itecekse	iteceksek	itecekseniz	itecekseler iteceklerse
dilek (tasarlama) kipleri	istek	basit	iteyim	itesin	ite	itelim	itesiniz	iteler
		hikaye	iteydim	iteydin	iteydi	iteldim	iteydiniz	iteydiler
		rivayet	iteymişim	iteymişsin	iteymiş	itelmişim	iteymişsiniz	iteymişler
		şart	—	—	—	—	—	—
	şart	basit	itsem	itsen	itse	itsek	itseniz	itseler
		hikaye	itseydim	itseydin	itseydi	itseydik	itseydiniz	itseydiler
		rivayet	itseymişim	itseymişsin	itseymiş	itseymişiz	itseymişsiniz	itseymişler
		şart	—	—	—	—	—	—
	gereklilik	basit	itmeliyim	itmelisin	itmeli	itmeliyiz	itmelisiniz	itmeliler
		hikaye	itmeliydim	itmeliydin	itmeliydi	itmeliydik	itmeliydiniz	itmeliydiler
		rivayet	itmeliymişim	itmeliymişsin	itmeliymiş	itmeliymişiz	itmeliymişsiniz	itmeliymişler
		şart	itmeliysem	itmeliysen	itmeliyse	itmeliysek	itmeliyseniz	itmeliyseler itmelilerse
	emir	basit	—	it	itsin	—	itin itiniz	itsinler
		hikaye	—	—	—	—	—	—
		rivayet	—	—	—	—	—	—
		şart	—	—	—	—	—	—
olumsuz çekimler
			tekil			çoğul
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
bildirme (haber) kipleri	belirli geçmiş	basit	itmedim	itmedin	itmedi	itmedik	itmediniz	itmediler
		hikaye	itmediydim	itmediydin	itmediydi	itmediydik	itmediydiniz	itmediydiler
		rivayet	—	—	—	—	—	—
		şart	itmediysem	itmediysen	itmediyse	itmediysek	itmediyseniz	itmediyseler itmedilerse
	belirsiz geçmiş	basit	itmemişim	itmemişsin	itmemiş	itmemişiz	itmemişsiniz	itmemişler
		hikaye	itmemiştim	itmemiştin	itmemişti	itmemiştik	itmemiştiniz	itmemiştiler
		rivayet	itmemişmişim	itmemişmişsin	itmemişmiş	itmemişmişiz	itmemişmişsiniz	itmemişmişler
		şart	itmemişsem	itmemişsen	itmemişse	itmemişsek	itmemişseniz	itmemişseler itmemişlerse
	geniş	basit	itmem	itmezsin	itmez	itmeyiz	itmezsiniz	itmezler
		hikaye	itmeydim	itmezdin	itmezdi	itmeydik	itmezdiniz	itmezdiler
		rivayet	itmeymişim	itmezmişsin	itmezmiş	itmeymişiz	itmezmişsiniz	itmezmişler
		şart	itmeysem	itmezsen	itmezse	itmeysek	itmezseniz	itmezseler itmezlerse
	şimdiki	basit	itmiyorum	itmiyorsun	itmiyor	itmiyoruz	itmiyorsunuz	itmiyorlar
		hikaye	itmiyordum	itmiyordun	itmiyordu	itmiyorduk	itmiyordunuz	itmiyordular
		rivayet	itmiyormuşum	itmiyormuşsun	itmiyormuş	itmiyormuşuz	itmiyormuşsunuz	itmiyormuşlar
		şart	itmiyorsam	itmiyorsan	itmiyorsa	itmiyorsak	itmiyorsanız	itmiyorsalar itmiyorlarsa
	gelecek	basit	itmeyeceğim	itmeyeceksin	itmeyecek	itmeyeceğiz	itmeyeceksiniz	itmeyecekler
		hikaye	itmeyecektim	itmeyecektin	itmeyecekti	itmeyecektik	itmeyecektiniz	itmeyecektiler
		rivayet	itmeyecekmişim	itmeyecekmişsin	itmeyecekmiş	itmeyecekmişiz	itmeyecekmişsiniz	itmeyecekmişler
		şart	itmeyeceksem	itmeyeceksen	itmeyecekse	itmeyeceksek	itmeyecekseniz	itmeyecekseler itmeyeceklerse
dilek (tasarlama) kipleri	istek	basit	itmeyeyim	itmeyesin	itmeye	itmeyelim	itmeyesiniz	itmeyeler
		hikaye	itmeyeydim	itmeyeydin	itmeyeydi	itmeyeldim	itmeyeydiniz	itmeyeydiler
		rivayet	itmeyeymişim	itmeyeymişsin	itmeyeymiş	itmeyelmişim	itmeyeymişsiniz	itmeyeymişler
		şart	—	—	—	—	—	—
	şart	basit	itmesem	itmesen	itmese	itmesek	itmeseniz	itmeseler
		hikaye	itmeseydim	itmeseydin	itmeseydi	itmeseydik	itmeseydiniz	itmeseydiler
		rivayet	itmeseymişim	itmeseymişsin	itmeseymiş	itmeseymişiz	itmeseymişsiniz	itmeseymişler
		şart	—	—	—	—	—	—
	gereklilik	basit	itmemeliyim	itmemelisin	itmemeli	itmemeliyiz	itmemelisiniz	itmemeliler
		hikaye	itmemeliydim	itmemeliydin	itmemeliydi	itmemeliydik	itmemeliydiniz	itmemeliydiler
		rivayet	itmemeliymişim	itmemeliymişsin	itmemeliymiş	itmemeliymişiz	itmemeliymişsiniz	itmemeliymişler
		şart	itmemeliysem	itmemeliysen	itmemeliyse	itmemeliysek	itmemeliyseniz	itmemeliyseler itmemelilerse
	emir	basit	—	itme	itmesin	—	itmeyin itmeyiniz	itmesinler
		hikaye	—	—	—	—	—	—
		rivayet	—	—	—	—	—	—
		şart	—	—	—	—	—	—

Türetilmiş kavramlar

• itebilmek, itilmek, ittirmek, itivermek

Çeviriler

güç uygulayarak ilerletmek

• Almanca: schieben (de)
• Eski Türkçe: çalk çulk kılmak‎ (otk) (çalk çulk kılmak), itmek‎ (otk) (itmek)
• Fince: työntää (fi), sysätä (fi)
• Fransızca: pousser (fr)
• İngilizce: push (en)
• İsveççe: skjuta (sv)
• Kırgızca: iterüü (ky), türtüü (ky)
• Macarca: tol (hu)
• Osmanlı Türkçesi: ایتمک‎ (ota)
• Tatarca: этәргә (tt) (etärgä)
• Yunanca: σπρώχνω (el) (spróchno)

Çeviriler

çeviriler

• Fince: sanajuuri (fi)
• Kürtçe: rayeka navdêrî (ku)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "itmek" maddesi

Çağatayca

Eylem

1. dertmek, kaib/zai olmak, nefkud etmek

Türkmence

Eylem

itmek

1. iteklemek, itmek

Kaynakça

• Atacanov, Ata (1922). Türkmendolu Yir Sözlüğü.