Dizin:Deyimler

Vikisözlük sitesinden
abacı kebeci Olur olmaz kimseler, ne olduğu belirsiz kişiler
abanmak Birine yük olmak, onun sırtından geçinmek
acemilik etmek Düşüncesizce hareket etmek
açık bono vermek Bir kimseye, istediği gibi davranma yetkisi vermek
adama benzemek Düzelmek, asam olmuş , göze hoş görünmek
af buyurunuz Özür dilemeyi ifade eden bir deyim
Agop'un kazı gibi yutmak Önüne konulan her yemeği çabuk yemek
ağız gevşekliği Sır tutmak hali
ah edip eh işitmek Daima feryat etmek
ak sakaldan yok sakala gelmek Çok yaşlanmak
alavere dalavere Kürt Mehmet nöbete Bir işte bütün yükü, sorumluluğu yetersiz kişiye bırakma durumunda söylenir.
Allah hakkı için Doğruyu söylemesi istenen kimseye verilen söz
amma da yaptın Olmayacak bir şey söyledin anlamında.
arabayı düze çıkartmak Sonunda işini kolaylaştırmak
astarı yüzünden pahalı Gerçek değerinden fazlaya mal olmak
aşüftelik etmek Hafif ve işveli davranmak
atma Recep din kardeşiyiz 'Biz birbirimizin ne olduğunu biliriz' anlamında kullanılır.
ayvaz kasap hepsi bir hesap Hepsi aynı hesaba geliyor anlamında.
Azrail olmak Çok korkulu ve zorba olmak
baba baba değil iskele babası Saygı duyulmayan, hayırsız baba
başına feleğin tokmağı inmek Bir felakete uğramak
bela aramak Kavga sebebi yaratmak.
ben sarhoş yolcu sarhoş Herkesin garip bir tutum içinde bulunduğunu anlatmak için kullanılır.
beyni sulanmak Bunamak.
bıyıkları balta kesmez olmak Güçlü olmak, kimseden korkmamak
bızdık Ufak çocuk
binin yarısı beş yüz o da ben de yok Düşünceli kimseleri avutmak için teselli mahiyetinde söylenir.
bir avuç toprak olmak Ölmek
bir çırpıda O anda
boşlamak İlgisiz davranmak, ilgiyi kesmek
boyunun ölçüsünü almak Biri tarafından ağzının payı verilmek
bulanık suda balık avlamak Karışıklıktan yararlanıp menfaatini kollamak
burnu kokuyu iyi almak Her şeyi önceden sezmek
büyüklük göstermek Bağışlamak
büyük söylemek Övünmek
cafer ağanın abdest suyu Tatsız, tuzsuz
caka yapmak Gösteriş yapmak
cana işlemek Çok tesir etmek
can atmak Çok istemek
can ciğer Samimi
candan yanmış Adamakıllı tutulmuş
canı burnuna gelmek Bir işte çok eziyet ve sıkıntı çekmek
canını şeytana satmak Kötü işlerle uğraşmak
canın sağ olsun Bir ziyan için söylenen teselli sözü
ceddine okumak Soyuna sövmek
ceffel kalem etmek Hemen hüküm vermek
cephe almak Düşmanca hal takınmak
cıcığı çıkmak Çok hırpalanmak
ciğeri beş para etmez Değersiz kişi
cihan alem bilmek Herkes tarafından bilinmek
cin fikirli Çok zeki, açıkgöz
cumbadak dalmak Ani olarak girmek, dalmak
curcuna koparmak Gürültüyle çevreyi karıştırmak
curcunaya kalkmak Kavga ve gürültü çıkarmaya kalkmak
çabalama kaptan ben gidemem Boşuna çabalama anlamında.
çaçaron Kavgacı, şirret
çağı geçmek Yaşlanmak
çala kalem Durmaksızın yazarak
çehresi atmak Rengi sararmak
çehre uzatmak Küsmek, somurtmak
çek arabanı Defol anlamında
çeşnisine bakmak Lezzetine bakmak
çevir kazı yanmasın Sözünü çeviren kimseler için söylenir.
çıkmaz ayın son çarşambası Belirsiz ve uzak zaman
çiğ süt emmiş olmak Soysuz ve namussuz olmak
çileden çıkmak Hiddetlenerek sabrın taşması
çizmeden yukarı çıkmak Haddini bilmemek
çoban kulübesinde padişah rüyası görmek Durumuna uygun düşmeyen büyük ve olmayacak hayallere kapılmak
çorbada tuzu bulunmak Emeği geçmiş olmak
çömlek hesabı Baştan savma hesap
çöpçatan çatmak Kısmet olmak
çürük tahtaya basmak Umduğunu bulamamak, aldanmak
dağarcıkta bir şey kalmamak Her şeyi yitirmek
dalavere Oyun, hileli iş
davulu yarık Sır saklamayan, önüne gelene içini döken
dekbaz Hileci
demir gibi olmak Sağlam ve sıhhatte olmak
devede kulak Kıyaslanan şeyler arasındaki orantısızlığı belli etmek için kullanılır.
dırdır etmek Yerli yersiz söylenip durmak
dikili ağacı olmamak Malı mülkü olmamak
dili çetrefilli olmak Rahat ve düzgün konuşamamak
dilini zaptetmek Konuşmamak
dişini sökmek Zararsız hale getirmek
dokuz doğurmak Korkudan ve heyecandan bitmek
dolmaları yutmak Kanmak, aldanmak
dostlar alışverişte görsün Laf olsun diye iş yapanlar için söylenir.
döner taşım yok öter kuşum yok Hiçbir şeye sahip olmamak
dört dirhem bir çekirdek Şık giyimli kimse
dudukuşu Geveze
dümen suyundan gitmek Karşısındakinin huyuna göre davranmak
dünyaya kazık kakmak Ölmemek
Ebussuut Efendi'nin gelini Eski moda giyinen kadın
eceline susamak Tehlikeli işlere girişmek
edepsizliği gündeliğe takılmak Edepsizliği alışkanlık haline getirmek
efendilik yapmak Saygılı hareket etmek
efendizadem Beyim anlamında bir hitap
eğrisi doğrusuna gelmek Uygunsuz yapılan işin tesadüfen uyumlu bitmesi
ekmeği dizinde Nankör
elemtere fiş kem gözlere şiş Nazar değmesin anlamında
eli çabuk Tez iş gören
emeği geçmek Bir işin yapılmasında yardımcı olmak
ensesinde boza pişirmek Çok eziyet çektirmek
ermeni gelini gibi Daima kırıtan, süzülen kadınlar için yapılan benzetme
ervahlarına yuf olsun Sövgü
eski çamlar bardak oldu Şartlar değişti anlamında kullanılır
eşek hoşaftan ne anlar Anlayışsız, zevksiz insanlar için söylenir.
etek belde Kıvrak ve becerikli
ev açmak Ayrı ev tutmak
eyere de gelir semere de Bütün işlere yarar anlamında
ez ez de suyunu iç Hiç yararı olmayan bir işi tenkit etmek için kullanılır.
ezilip büzülmek Aşırı sıkılgan davranmak
fahiş faize batakçı müşteri Benzer kişilikteki insanlar birbirini kolay bulur manasında
faka basmak Güç duruma düşmek
falcı değilim ya Ben olacağı bilemem anlamında
fare düşse başı yarılır Bir yerin yoksulluğunu anlatmak için kullanılır.
farfara Ağzında sır tutamayan kimse
fasulye gibi kendini nimetten saymak Kendine olduğundan fazla değer vermek
feleğin çemberinden geçmiş Tecrübeli, bilmiş
felekten bir gün çalmak Eğlenceli bir gün geçirmek
ferteği çekmek Kaçmak
fesat kumkuması Hep kötülük düşünen
fıkırdamak Kesik kesik gülmek
fıldır fıldır aramak Israrla ve telaşla aramak
fırın süpürgesi Zayıf, uzun boylu kimse
fincancı katırlarını ürkütmek Kötü niyetli kişileri ürkütecek hareketlerde bulunmak
fitil almak Öfkeyle parlamak
fol yok yumurta yok Herhangi bir sebep veya ilişki bulunmaması
forsu kırılmak İtibar ve onuru sarsılmak
fukara babası Fakirleri kollayan kimse
fütur getirmek Umutsuzluğa ve çaresizliğe düşmek
gafil baş düşmana eş İşlerinde hazırlıksız olan insan her zaman zor duruma düşebilir
gagasından yakalamak Zayıf noktasından yakalamak
gavur ölüsü Oldukça ağır
gavurun tembeli keşiş Müslüman'ın tembeli derviş Kendini büsbütün ibadete verip, dünyadan elini eteğini çeken kişiler için kinaye yollu söylenir.
gazali rana Güzel, hoş ceylan gibi sevgili anlamında
geçmişi kandilli Sövgü
gemi aslanı Gösterişli, işe yaramayan adam
geyik etine girmek Erginleşmek
gırtlağından kesmek Yiyecek parasını kısıtlamak
giderayak Gitmek üzereyken
girye bana hande sana Önce karşısındakini düşünen kimsenin kullandığı bir deyim
giydirmek Azarlamak
gök demir yer bakır İmkansızlıklar ve umutsuzluklar içinde bulunuşu anlatır.
gömlek değiştirmek Tutum ve görüşlerini değiştirmek
göründü Sivas'ın bağları Gerçekleşmesi beklenen bir şeyin ortaya çıktığına dair olanaklar belirdiğinde kullanılır.
göz nuru dökmek Yapılan işte göz emeği bulunmak
güvendiği dağlara kar yağmak Güveni sarsılmak
habbeyi kubbe yapmak Önemsiz bir şeyi büyütmek
haber vermek Bildirmek
hak getire Yoktur anlamında
halep ordaysa arşın burada Yapacağını yap anlamında sitem
ham ervah Kara ruhlu kimse
hangi peygambere ümmet olacağını şaşırmak Kimin sözünü ve yolunu tutacağını, ne yapacağını şaşırmak
hat çekmek Önemsememek
hatun Eski zaman beylerinin, hanımlarına olan hitabı
Haymana öküzü Hımbıl ve tembel kimse
hazır mezarın ölüsü Hep hazıra konmak isteyen tembel kimseler için kullanılır.
her işin hakkından gelmek Her işi başarır olmak
her tarakta bezi olmak Her işle ilgili olmak
hesaptan düşmek Yok saymak
hır gür Kavga
hiçe saymak Hiç değer vermemek
hindi gibi kabarmak Övünmek, böbürlenmek
hokka gibi oturmak Dikilen elbisenin tam üzerine uyması
hoşbeş etmek Sohbet etmek
hödük Görgüsüz, anlayışsız kimse
hükümet sürmek Ülkeyi yönetmek
hüt dağı gibi şişmek Karnı şişmek
ıcığını cıcığını sormak Bütün ayrıntıları öğrenmek
ıkına sıkına Güçlükle
ıkınıp sıkınmak İş yapmak için kendini zorlamak
ılıca ördeği Sıcağa ve rahata düşkün
ırağı yakın etmek Güçlükleri ortadan kaldırmak
ırgat gibi çalışmak Çok çalışmak
ırgat pazarına döndürmek Bir yeri dağınık ve karışık hale sokmak
ısınmak 1-Alışmak, 2-Sevmek
ısıtıp ısıtıp önüne koymak Bir konuda ikide bir söz açmak
ıska geçmek Atlamak
ıskartaya çıkmak Eskimek
ıslak tavuk Miskin kadın
ıslatmak Dövmek
ışık göstermek Yol göstermek
ıvır zıvır Önemsiz şeyler
ibibullah sivri külah Yapayalnız, varlıksız olan kimse
ibiş gibi Alığa benzer
icabına bakmak 1-Gerekeni yapmak, 2-Ortadan kaldırmak
iç fırtınasına tutulmak Morali bozulmak
iç güveysinden hallice Durumu şöyle böyle
ifrit yardağı Kötülüğe yardımcı olan
iğne yutmuş Çok bitkin ve sıkıntılı kişi
ikisini bir kazana koysan kaynamazlar Birbirine zıt insanları anlatmak için kullanılır.
iki yakası bir yere gelmez Bir türlü düzene kavuşamaz
ilk göz ağrısı İlk sevilen
imana gelmek Merhamete gelmek
ingiliz tabancası gibi kurulmak Çalım satmak, kasılmak
ipe un sermek Gevşemek, bahane uydurup işten kaçınmak
ip korkusunu boynuna almak Ölümü göze almak
ipliği pazara çıkmak Herkese rezil olmak
istemem yan cebime koy Rüşvet konusunda alay yollu söylenir
işi sıkışık olmak İşi çok ve külfetli olmak
itsiz köye dönmek Sakinleşmek, tenhalaşmak
iyiden iyiye Adamakıllı
iyi gün dostu İyi günlerde ortaya çıkan
izi belirsiz olmak İz bırakmadan kaybolmak
kabak tadı vermek Devamlı, ısrarlı bıktırmak
kabasını almak Bir yerin temizliğini üstünkörü yapmak
kaçın kurrası Birinin hiçbir oyuna gelmeyecek kadar açık göz, akıllı olduğunu anlatmak için kullanılır.
kağıt üzerinde kalması Bir anlaşmanın resmiyette kalması, tatbik edilmemesi
kaleyi içinden fethetmek Meseleyi karşı taraftan birinin yardımıyla halletmek
kalp ağrısı Aşk acısı
kamburu çıkmak Çok çalışmış olmak
kan akıtmak Kurban kesmek
kan çanağı gibi Çok kızarmış
kan ter içinde kalmak Çok yorulmak
kapağı atmak Gitmek, yerleşmek
kapısını aşındırmak Çok gidip gelmek
kara gün dostu İnsana sıkıntılı günlerinde yardım eden gerçek dost
kaşının altında gözün var dememek Yaptığını beğenmemek, takdir etmemek
kedi ile harara girmek Geçimsiz biriyle ortaklık etmek
kendine yontmak Karşısındakileri düşünmeden kendi çıkarına göre davranmak
kıç atmak Pek istemek
kınalar yakmak Çok sevinmek
kimi kimsesi Yakınları
kimseye eyvallah etmemek Kimseye minnettar kalmamak
kimya gibi Az bulunur
kont gibi Yakışıklı ve şık giyinmiş
korkuluk Gereksiz ve yararsız kimse
körün istediği bir göz Allah verdi iki göz Hayal ettiğinden daha fazlasına kavuşan kişiler için kullanılır.
kör şeytanın işi yok Hep aksilikle karşılaşan kişiler tarafından sitem yollu olarak kullanılır.
kurdu koyunla barıştırmak Kötü biriyle saf birini uzlaştırmak
külçe gibi oturmak Yorgunlukla çökmek
kül yutmak Kandırılmak, oyuna gelmek
laçka olmak Eskimek, işe yaramaz halde olmak
laf altında kalmamak Karşısındakinin sözünün altında kalmamak
laf ebesi Çok konuşan kimseler için kullanılır.
lakke yapmak Başkasının hakkını çalmak
lala paşa eğlendirmek Nazik kişileri eğlendirmeye çalışmak
lamı cimi yok Bir konu üzerinde itiraz kabul etmediğini bildirmek için kullanılır.
leb demeden leblebiyi anlamak Anlayışlı, zeki olmak
leke sıçratmak Bulandırmak
leşini çıkarmak Kıyasıya dövmek
leyleği havada görmek Çok dolaşanlara söylenir
limoni tabiatlı Mızmız
lodosa tutulmuş gibi bocalamak Ne yapacağını kestirememek
lokman hekimin ye dediği Güzel, tatlı şey
lop yumurta Kaynamış yumurta
lügat paralamak Anlamını bilmediği halde, bilgiç konuşmak
lülüye gelmek Aldanmak
lüpe konmak Değerli bir şeyi emek harcamadan ele geçirmek
maça beyi gibi kurulmak Saygısızca, kasılarak oturmak
madrabaz Çıkarını hileli yollardan sağlayan kimse
mahalle çocuğu Eğitimsiz çocuk
makaraya takmak Alaya almak
marsık Çok esmer kimse
merak getirmek Kara sevdaya tutulmak
meryem Ana kandili gibi Soluk (belirsiz) anlamında
meşe odunu Kaba, anlayışsız adam
meydan vermek Fırsat vermek
mısır'daki sağır sultan bile duydu Duymayan kalmadı anlamında
mızrağı çuvala sığdıramamak Gerçeğin asla saklanamayacağı anlamında kullanılır.
mis gibi burnunda tütmek Çok özlemek
miskinler teknesi Tembellerin toplandığı yer
mürai Art düşünceli kimse
mürekkebi kurumamak Daha pek yeni olmak
mürekkep yalamış Okuyup, yazmış kimse
mürüvvetini görmek İyi ve mutlu günlerini görmek
Müslüman adam 1-Dindar kişi, 2-Doğruluktan ayrılmayan kimse
nabzını yoklamak Karşısındakinin ne düşündüğünü anlamaya çalışmak
nalına mıhına vurmak Ne yapacağını kestirememek
namı nişanı kalmamak Yok olmak, unutulmak
nanpareye muhtaç olmak Pek yoksul olmak
nargile suyu Tatsız içecek
nazı geçmek İsteği geri çevrilmeyen kimse
ne ala memleket Uygunsuz yapılan işleri kınamak için söylenir
neci oluyor Ne karışıyor anlamında
nefsine yedirememek Bir şeyi hazmedememek, kabul etmemek
nevri dönmek Çok sinirlenip, bunun yüzünden belli olması
ne yüzle Ne cesaretle anlamında
nispet vermek Onu üzecek şekilde gösteriş yapmak
nobran Kaba, sert, kırıcı(kimse)
noktası noktasına Tastamam
nuh gemisi Her çeşit insanın toplandığı yer
nuh nebiden kalma Çok eskiden kalma
nur topu gibi Güzel, şişman, beyaz (çocuk)
nur yüzlü Temiz yüzlü kimse
nutku tutulmak Üzüntüden, korkudan konuşamamak
o bir düşeş O talih sonucu ele geçirilmiştir anlamında
o gün bugün O gündenberi
oh demek Rahat etmek
ok gibi ciğerine işledi Yapılan bir hareketin çok üzmesi
ok yaydan çıktı Vazgeçemeyeceği bir işi yapmak
olmuş armut gibi eline geçmek Kolaylıkla, yorulmadan elde etmek
onun ipiyle kuyuya inilmez Güven olmaz anlamında
oralı olmamak Önemsememek
o saat O anda
o tarakta bezi olmamak İlişkisi olmamak
oynak Hafif meşrep kadın
oyun etmek Hile yapmak, aldatmak
oyunun sakalı bitmek Bitmiş olayları anlatan bu deyim, genellikle Karagöz oyunlarının sonunda kullanılır.
öbür dünyayı boylamak Ölmek
öfke topuğa çıkmak Çok öfkelenmek
öksüz babası Öksüz ve yoksulları koruyan adam
öküz boyunduruğa bakar gibi bakmak İstemeden, mecburen bakmak
ölçüsünü bildirmek Haddini bildirmek, cezasını vermek
ömür adam Hoşsohbet adam
önünü almak Durdurmak
öp babanın elini Sürpriz bir durum karşısında yaşanan şaşkınlığı anlatmak için kullanılır
örümcek kafalı Eski kafalı, yeniliklere uyum gösteremeyen
ötmek Durmadan anlamlı, anlamsız konuşmak
öve öve göklere çıkarmak Çok övmek
öyle başa böyle traş Alakasız durumları belirtir.
özü sözü bir Verdiği sözleri tutan dürüst kimse
pabucuna kum dolmak Engelle karşılaşmak
paçaları sıvamak Hazırlanmak
paha biçmek Değerini ölçmek
pancar kesilmek Mahcup olup kızarmak
paparayı yemek Paylanmak, azar işitmek
paraya para dememek Kazancı bol olmak
para peşin kırmızı meşin Alışverişin peşin olduğunu anlatır
patentasının altına almak Egemenliği altına almak
pestil gibi olmak Çok yorgun ve halsiz olmak
peşkeş çekmek Bir iş yaptırmak için, kendine ait veya başkasına ait bir şeyi hediye etmek
pılı pırtı Eski püskü, değersiz eşya
piç etmek Bozmak, işe yaramaz hale getirmek
pişmiş aşa soğuk su katmak Yapılmakta olan bir işi bozmak
piyasaya düşmek 1-Çok bulunur olmak, 2-Orta malı olmak
postal Düşkün kadın
put kesilmek Sessiz ve hareketsiz kalakalmak
püsküllü bela Kişinin başını derde sokan kişi veya durum
Rabbime emanet Herhangi bir şeyin, kimsenin korumasını tanrıya bırakmak
rafta kurabiye var ama size göre değil İşinize yaramaz anlamında
rahat yüzüne hasret kaldı Huzursuz olmak, rahat edememek
ramazan keyfi Oruç tutanlardaki sinirlilik hali
rengi atmak Çok heyecanlanıp solmak, sararmak
rengi olmamak Silik olmak
renk senfonisi Birbiriyle uyuşan renkler bütünü
rest çekmek Kesinlikle kabul etmemek
rızkını taştan çıkarmak En zor şartlarda bile geçimini sağlamak
rufailer karışır İşin karmaşıklığını anlatır
ruhu bile duymaz Yapılan bir işten hiç haberi olmaz anlamında
ruhuna hitap etmek Herhangi bir şeyden çok etkilenmek
rüya gibi Gelip geçici şeyleri anlatmak için kullanılır
rüyasında görse hayra yormaz Olacağına ihtimal vermemek
rüzgar ekip fırtına biçmek Yapılan kötülüğe karşı daha büyük kötülüğe uğramak
rüzgar gelecek delikleri tıkamak Her türlü tedbiri almak
saat gibi Düzgün çalışan
saat on bir buçuğu çalmak Yaşı çok ilerlemek
sacayak olmak Üç kişi bir araya gelip çok samimi olmak
saçı uzun aklı kısa Düşüncesiz, aptal
sağlam ayakkabı değil Güven duyulacak kimse değil, doğruluğu konusunda şüphe duyulur
sakala soğan doğramak 1-Aldatmak, 2-hakaret etmek
saman gibi Tatsız, tutsuz
sapı silik Serseri
sarı Yahudi Paraya düşkün kişi
sazına bülbül koymak Çok güzel çalmak
sefalar getirdiniz Eskiden çok kullanılan, hoş geldiniz sözü
sel önünden kütük kapmak Zor bir iş başarmak
sen sağ ben selamet Yapacak bir şey kalmamak
sıtma görmemiş ses Gür ve kalın sesli
sidik yarışı Gerekli gereksiz rekabete girmek
söyleye söyleye dilimde tüy bitti Çok öğüt verdiği halde sözü dinlenilmeyen insanların içinde bulunduğu durumu anlatır.
sütüne havale etmek Karakterine, insanlık duygusuna bırakmak
şafak atmak Korkmak, şaşırmak
şahbaz Becerikli ve çevik
şapa oturmak Çaresiz kalmak
şaşkın bakkal Hesabını şaşıran kimse
şerbetli Kötü işler yapmayı huy edinmiş kimse
şeşi beş görmek İyi görmemek, yanılmak
şeytan çekici Sevimli ve akıllı çocuk
şeytan diyor ki İçinden zararlı bir şeyler yap diyen ses
şifayı kapmak Hastalanmak
şimşek gibi Büyük bir hızla
şirret karı Geçimsiz, huysuz, yaygaracı kadın
şom ağızlı Kötümser, olayları devamlı kötüye yoran kimse
şöhreti afakı tutmak Herkes tarafından bilinir hale gelmek
şöyle bir bakmak 1-Üstünkörü, 2-İnceler gibi manalı bakmak
şunu bunu bilmem Mazeret kabul etmem, özür dinlemem
taban çekmek Gitmek
tabanvayla gitmek Yürümek
tadını kaçırmak Zevkini bozmak
takıp takıştırmak Çok süslenmek
talihi yar olmak Şansı yardım etmek
tantuna gitmek 1-Öldürülmek, 2-Belaya uğramak
tasamın on beşi Umrumda değil anlamında
taş yağar kıyamet kopar Felaketli, korkunç zaman
taş yürekli Acıması olmayan kimse
tavşan boku Ne faydası, ne de zararı olan kimse
tebelleş olmak Başına bela olmak
tebeşire peynir bakışlı İyi göremeyen, şaşı
tencere yuvarlanmış kapağını bulmuş Birbirine uygun, eşit şeyleri anlatmak için kullanılır.
tiği teber şahı levent Her şeyini tüketmiş kimseleri anlatmak için söylenir.
tosunum Gürbüz kimseler için kullanılır
tut kelin perçeminden Boşuna uğraşma, onda yok anlamında…
tüy dikmek Kötü bir durumu daha çok kötüleştirecek harekette bulunmak
ucu dokunmak Herhangi bir işten zarar görmek
uç vermek Görünmek, yetişmek, belirmek
ufağını tefeğini toplamak Kendine ait ne varsa toplamak
ufuk açılmak Yeni imkanlar belirmek
ulan Nefret, öfke ifade eden bir hitap şekli
ulu orta konuşmak Düşünmeden söylemek, rastgele söylemek
ununu elemiş eleğini duvara asmış Yapacağını yapmış
utandınsa yüzüne kalbur tut Utanmanın gereksizliğini anlatır
uyku ölümün kardeşidir Uyuyan kimsenin dünya ile ilgisi kesilir. Olup bitenden haberi olmaz.
uzağı görmek Bir işin sonucunu, nasıl gelişeceğini önceden tahmin edebilmek.Tedbirli hareket etmek.
uzun boylu Ayrıntıları hesap ederek, etraflıca düşünmek.
uzun uzadıya Çok ayrıntılı olarak
uzun yaşın ahiri ölüm Ne kadar uzun yaşanırsa yaşansın, bütün canlılar bir gün mutlak öleceklerdir
ücüğünden cücüğüne Bütün yönleriyle
üç aşağı beş yukarı Belirlenmiş bir sayıdan biraz fazla veya biraz az olarak
üçe beşe bakmamak Çok fazla pazarlık etmeden alışveriş yapmak
ümidi boşa çıkmamak Beklediğini, umduğunu bulmak
üsküdar dolmuşu gibi birbirinin üzerine Çok kalabalık yer
üst perdeden başlamak Ağzını bozmak
üstünde durmak Israr etmek
üstüne almak Ödev olarak kabul etmek, bilmek
üstüne basmak Konuya değinmek
üstüne varmak Öfkelendirecek söz veya harekette ısrar etmek
üstüne vurmak Eklemek
üstünüze iyilik sağlık Hastalıkla ilgili konuşurken söylenir
üvey evlat muamelesi görmek Ayrı ve hor görülmek
üzerine tuz biber ekmek Bir kimsenin acısını fazlalaştıracak, derdini derinleştirecek davranışlarda bulunmak
üzerinize afiyet Ben hastayım.Sizi etkilememesini dilerim.
üzüm üzüm üzülmek Çok üzülmek
üzüm yemek değil bekçi dövmek Önemli işler dururken vakit öldüren kişiler için kullanılır.
vadesi gelmek Ömrünün sonuna gelmek
vakit geçirmek Gereksiz işlerle uğraşmak
vakit nakittir Zaman en değerli varlığımızdır
vara yoğa karışmak Her şeye karışmak
vardığın yer körse sen de gözünü kapa İnsanlar, çevresindekiler ile iyi ilişkiler kurmak isterlerse onlara uymak zorundadırlar
var kuvveti pazuya vermek Kolunun kuvvetine güvenmek.
vebali boynuna Günahı ona ait anlamında
veledizina Babası belli olmayan
verilmiş sadakası olmak Bir belayı, kazayı zarar görmeden atlatmak
vık dedirtmemek Ses bile çıkarttırmamak
vız gelip tırıs gitmek Hiç aldırmamak
vız gelmek Önemsiz görünmek, aldırış etmemek
vidin kalesi gibi metin olmak Dayanıklı ve sabırlı olmak
voli vurmak Vurgun vurmak
voyvoda kesilmek Zalim olmak.
vur abalıya Sessiz ve sakin kimselere yapılan zulüm ve haksızlığı belirtmek için kullanılır.
vur patlasın çal oynasın Büyük eğlenceler için söylenir.
vurucu güç Çok etkili silahlarla donatıldığı için savaş gücü yüksek askeri birlik
vuslat kıyamete kalmak Kavuşma ümidi olmamak
vücuda getirmek Var etmek
vücudunu ortadan kaldırmak Öldürmek
yabana atmak Dikkate almamak
yabana söylemek Saçma ve yersiz konuşmak
ya bu deveyi gütmeli ya bu diyardan gitmeli Mecburi durumlarda bir işin mutlaka yapılması gerektiğini belirtmek için söylenir.
ya devlet başa ya kuzgun leşe Büyük bir zafer için her tehlikenin, hatta ölümün bile göze alındığını belirtir.
yağmur olsa kimsenin tarlasına yağmaz Kimseye faydası ve yardımı yoktur anlamında.
ya herro ya merro Seçim yapılması gereken durumlarda söylenir. -ne olursa olsun anlamında, seçeneksizlik belirtir-
yahudi pazarlığı Kıyasıya yapılan pazarlık
yakadan geçirmek Evlat edinmek
yaka paça Hırpalayarak
yalancı pehlivan Sözde kahraman
yalova kaymakamı Değersiz olduğu halde çalım satan kişilere söylenir.
yanağında güller açmak Mutlu ve sevinçli olduğu yüzünden belli olmak.
yangın var diye bağırmak Bir şeyden çok bıkmak, bezmek
yaptığını bilmemek Aklı başında olmamak
yediği naneyi kokutmak Uygunsuzluğunu ortaya koymak
yel kayadan ne alır İmkansız bir durumu belirtmek için kullanılır.
yıldırım gibi Büyük bir hızla.
yıldızı parlamak Şans yüzüne gülmek
yiyip bitirmek 1-Onmaz hale getirmek, 2-Devamlı eziyet etmek
yobaz Kaba, sofu.
yolu düşmek Bir rastlantı sonucu gelmek.
yosma Güzel ve süslü kadın
yuf ervahına Lanet olsun anlamındaki bir karşı çıkma sözü.
yüreği geniş olmak Gamsız olmak, her şeyi kaldırabilmek
yürekte var elde yok Yetenekli olup, imkansızlıklar yüzünden bunu geliştiremeyen insanlar için söylenir.
yüz yüze gelmek Karşılaşmak
zahmet çekmek Eziyet ve yorgunluğa düşmek
zahmet etmek Yorulmak.
zartalos Yellenmek
zebunu olmak Birine çok düşkün olmak
zehir etmek Tadını kaçırmak
zehir zemberek Çok acı
zembereği boşanmak Uzun uzun gülmek
zerre kadar Yok denecek kadar
zevahiri kurtarmak Bir işi yarım yamalak yapıp eleştiri almamak
zeval bulmak Yok olmak.
zıvanadan çıkmak Çok öfkelenmek
zihne dank etmek Uzun zamandır anlaşılamayan bir şeyi, herhangi bir olayın araya girmesiyle birdenbire anlamak
zil gibi Parasız ve aç
zilleri takıp oynamak Çok sevinmek
zilsiz oynamak Çok sevinmek
zokayı yutmak Aldatılmak
zurnacının karşısında limon yemek Uygunsuz bir davranışta bulunarak, çalışamaz hale getirmek
zurnayı biz çaldık parsayı o topladı Haksızlık edip hazıra konanlar için söylenir.
züğürt tesellisi Boş, yersiz avutma
zümrüt gibi Yemyeşil.